Cư dân Phú Hòa đa số là người Kinh và hoạt động sản xuất chủ yếu là kinh tế nông nghiệp, do đó phong tục, tập quán rất thuần hậu, chất phác phản ánh đời sống của cư dân nền văn minh lúa nước.

Năm 1578, Lương Văn Chánh chỉ huy lực lượng đánh chiếm thành Hồ của người Chiêm Thành tại An Nghiệp, mở ra một thời kỳ lịch sử trên vùng đất Phú Hòa cũng như cả tỉnh Phú Yên - thời kỳ mở đất, hình thành làng mạc thôn ấp của người Việt trên vùng đất mới.

Xã Sơn Giang có địa hình đồi núi xen lẫn các thung lũng ven suối, phía đông xã là sông Con, tiếp theo là vùng đồng bằng canh tác nông nghiệp. Độ cao bình quân 150-200m so với mặt nước biển, đồi núi có độ dốc khoảng 300, độ dốc thấp nhất khoảng 20. Với dạng địa hình này thì tương đối thuận lợi cho người dân canh tác nông nghiệp, lâm nghiệp và sản xuất nông lâm kết hợp.

“Phú Yên quê hương mình một màu xanh trải nước non, bao la đồng lúa Tuy Hòa, Sông Cầu dừa xanh nước mát, mênh mông đồi mía Sơn Hòa, chiều Tuy An in nước đầm Ô Loan, thuyền ai neo xao xuyến giọng hò khoan. Đẹp sao! Quê mình Phú Yên…”, lời bài hát luôn trong hành trang tôi những năm xa quê hương.

Thời kỳ đầu tiến hành “Việt Nam hóa chiến tranh”, Mỹ - ngụy là hai lực lượng chiến lược quan trọng, sang đến đầu năm 1969, tổng quân Mỹ ở miền Nam tăng lên 60 vạn quân chư hầu và hơn nửa triệu quân ngụy là công cụ chủ yếu để thực hiện Việt Nam hóa chiến tranh.

Hàng thế kỷ nay, dòng sông Ba được quý như “bầu sữa mẹ” nuôi dưỡng vựa lúa lớn nhất miền Trung. Sông Ba là niềm tự hào lớn của người dân Phú Yên. Nhiều tác phẩm thơ, ca, nhạc, họa, sử thi… cũng xuất phát từ dòng sông này.

Một lần xuyên “miền Tây” trên con đường “xương sống” nối liền 3 huyện miền núi Sông Hinh - Sơn Hòa - Ðồng Xuân, tôi đã phần nào hiểu được ý nghĩa chiến lược của nó. Dọc theo trục đường “xuyên sơn” đang bước vào giai đoạn hoàn tất, một cuộc sống mới đang rất hối hả và phía trước là cả một tương lai tươi đẹp.

Anh em lực lượng bộ đội tỉnh, bộ đội địa phương huyện động viên nhau: Tình thế này “tự lực cánh sinh không trông chờ chủ lực” dân mình đất mình, địa phương mình, mình phải tự giải quyết, tự lo liệu, nếu trông chờ ỷ lại thì sẽ thụ động.

Tôi trở thành nhà báo như một cơ duyên mà người đời hay nói là nghiệp dĩ. Cách đây hơn 20 năm, tôi về lại Phú Yên với tấm bằng cử nhân văn chương cùng với bao ước mơ, hoài bão được cống hiến cho quê hương.

Trong lúc địch tập trung sức càn quét đánh phá có tính chất hủy diệt Tuy Hòa 1 thì ở miền Tây và một số xã thuộc huyện Sơn Hòa khẩn trương tranh thủ thời cơ động viên quần chúng xuống vùng giáp ranh đồng bằng thu mua lúa gạo, muối, nông cụ để đề phòng địch sau khi rút khỏi Tuy Hòa 1 có thể sẽ đánh phá ác liệt ở miền Tây, phải chuẩn bị trước để khỏi bị động.

Bộ Tư lệnh Quân khu V bàn với Tỉnh ủy chủ trương mở chiến dịch Đông Xuân vào ngày 23/10/1965 tấn công vào các hướng chủ yếu là Tuy Hòa 1, Tuy An.

Bước vào xuân hè 1965, quân dân toàn miền Nam liên tục tấn công địch trên khắp các chiến trường, chiến tranh đặc biệt do Mỹ phát động bị phá sản. Tỉnh Phú Yên lúc này là một trong những tỉnh có vùng giải phóng rộng nhất.

Kẻ địch ra sức đề cao các trào lưu tư tưởng phương Đông như Khổng, Mạnh, Lão, Trang thiền học, những thứ sa đọa, bảo thủ nhất của chế độ phong kiến, tư sản được “tô son, trét phấn” ca ngợi chủ nghĩa hư vô, tư tưởng chán chường, tiêu cực, sống gấp, trở thành liều thuốc an thần đối với những kẻ cơ hội, hoạt đầu yếu đuối, ủy mị, sợ chết, ngại gian khổ.

Các dân tộc thiểu số miền Tây Phú Yên tham gia chống chiến tranh đặc biệt (1961-1965)

“...Sáng tháng tư La Hai mù sương, chiều tháng tư La Hai nồm mát. Nắng lên nương con ong làm mật, gió yêu thương gọi đàn Kơ-tia. Đến La Hai em quên đường về…, đến La Hai em càng ngẩn ngơ...”,

Trước khi Đại hội diễn ra hai ngày, bỗng có một đại đội bảo an từ La Hai kéo lên đóng tại Khẩu Hà Đang, Thồ Lồ; 1 đại đội khác từ Vân Canh kéo lên nhưng chỉ đóng quân 1 tuần rồi rút.

Phước Tân, một xã vùng sâu, vùng xa của huyện Sơn Hòa, giờ đây đã “thay da đổi thịt” .

Quán triệt Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng, tháng 4/1960 Liên khu ủy V họp nêu rõ: “Hết sức bảo tồn và tích lũy lực lượng, nỗ lực xây dựng lực lượng ta về mọi mặt, đồng thời làm suy yếu địch, lấy xây dựng lực lượng chính trị làm căn bản, trên cơ sở đó mà tích cực, khẩn trương xây dựng lực lượng vũ trang tuyên truyền, vũ trang tự vệ.