Quán triệt Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng, tháng 4/1960 Liên khu ủy V họp nêu rõ: “Hết sức bảo tồn và tích lũy lực lượng, nỗ lực xây dựng lực lượng ta về mọi mặt, đồng thời làm suy yếu địch, lấy xây dựng lực lượng chính trị làm căn bản, trên cơ sở đó mà tích cực, khẩn trương xây dựng lực lượng vũ trang tuyên truyền, vũ trang tự vệ. Nắm vững hình thức đấu tranh chính trị là chủ yếu, đồng thời kết hợp hình thức đấu tranh vũ trang để hỗ trợ cho đấu tranh chính trị; tùy nơi, tùy lúc mà chủ động sử dụng linh hoạt lực lượng vũ trang tuyên truyền, vũ trang tự vệ phục vụ cho đấu tranh của quần chúng, và  tùy theo khả năng để bảo vệ phong trào với mức độ cần thiết”.(*)

Ở Phú Yên, từ năm 1959, nhất là khi Ngô Đình Diệm ban hành Đạo luật 10/59 (5/1959) “Đặt cộng sản ra ngoài vòng pháp luật”, lê máy chém đi khắp nơi khủng bố, giết hại cán bộ, đảng viên và đồng bào, nên phong trào đấu tranh cách mạng của các tầng lớp nhân dân trong tỉnh gặp nhiều khó khăn, tổn thất.

Tháng 11/1959, Tỉnh ủy Phú Yên họp Hội nghị mở rộng tại Suối Heo (xã Bầu Bèng, huyện Sơn Hòa) để nghiên cứu, học tập quán triệt Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng, do đồng chí Trần Suyền lên Đắk Lắk tiếp thu và truyền đạt lại. Trong khi phân tích đánh giá tình hình chung của phong trào cách mạng miền Nam, Tỉnh ủy liên hệ, phân tích và đánh giá những ưu, khuyết điểm của Tỉnh ủy trong quá trình lãnh đạo cách mạng trong tỉnh những năm qua. Hội nghị đánh giá: Mặc dù trong tình hình cuộc đấu tranh diễn biến gay go, quyết liệt, phức tạp, Đảng bộ tổn thất nặng nề, nhưng đại bộ phận cán bộ, đảng viên vẫn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ. Đảng bộ đã dựa vào quần chúng, bám sát quần chúng trong mọi tình huống để hoạt động, giữ và gây dựng phong trào. Rất nhiều đảng viên bị địch bắt tù đày, tra tấn chết đi sống lại vẫn can trường, bất khuất, giữ vững khí tiết của người cán bộ, đảng viên. Dưới ánh sáng của Nghị quyết 15, Tỉnh ủy đã đề ra những nhiệm vụ và biện pháp: Đẩy mạnh đấu tranh cả hai vùng đồng bằng và miền núi. Chống âm mưu tố cộng, chống âm mưu dồn dân bắt lính, đánh đập khủng bố nhân dân, đồng thời tiến hành diệt một số tên ác ôn đầu sỏ, nhưng phải giữ thế hợp pháp của quần chúng và cơ sở; dùng 3 phương thức đấu tranh: hợp pháp, nửa hợp pháp và bất hợp pháp. Đầu năm 1960, miền núi đấu tranh bất hợp pháp là chủ yếu, đồng bằng đấu tranh hợp pháp là chủ yếu. Trong quá trình đó, tùy tình hình thực tế vận dụng từng lúc từng nơi cho phù hợp; xây dựng căn cứ địa, chuẩn bị thực lực đặt kế hoạch các hành lang, giao thông liên lạc để đưa người dưới đồng bằng lên và đón một số cán bộ ở miền Bắc về tăng cường cho tỉnh, động viên một phần tài lực của đồng bào miền núi và đồng bằng; thành lập lực lượng vũ trang của tỉnh và huyện, lực lượng bán vũ trang của xã, chuẩn bị điều kiện cho phong trào Đồng khởi.

Nghị quyết 15 của Trung ương Đảng được Tỉnh ủy Phú Yên cụ thể hóa thành những chủ trương công tác cụ thể, chuyển hóa từ thế đấu tranh chính trị giữ gìn và bảo tồn lực lượng sang thế cách mạng tiến công, có sự kết hợp giữa hai hình thức đấu tranh chính trị và vũ trang.

Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, ngày 27/7/1960, đồng chí Tô Trác đột nhập xã Phước Tân (Khu B) phát động quần chúng diệt 2 tên ác ôn. Đêm 19/8/1960, đội công tác Ma Cao cũng phụ trách tổ chức diệt tên ác ôn ở ấp Nghĩa Phú, buôn Xã Năm, tiếp đến ta đánh tan tổng đoàn dân vệ ở Trà Kê, xã Sơn Hội (Sơn Hòa).

Tháng 9/1960, tình hình miền Tây có nhiều biến chuyển tốt, Tỉnh ủy quyết định triệu tập Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh để nghiên cứu Nghị  quyết 15 của Trung ương Đảng và bầu Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh mới tại buôn Ma Hàm, xã Thồ Lồ.

Đây là Đại hội Đảng bộ tỉnh đầu tiên trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Đại hội được triệu tập trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn: Trong tỉnh chỉ mới có vùng Thồ Lồ được giải phóng, trong khi đó, bọn biệt kích, bọn bảo an thay nhau đi lùng sục suốt ngày ở cả đồng bằng cũng như miền núi; để tổ chức Đại hội mà Tỉnh ủy không có tiền để mua lương thực và các dụng cụ phục vụ cho đại hội (nếu có tiền cũng chưa chắc mua được vì sự lùng sục gắt gao của kẻ thù). Để giải quyết khó khăn, Tỉnh ủy giao cho Ban cán sự Khu B lo liệu. Nhưng Ban cán sự Khu B cũng không có tiền nên đã chỉ thị cho Chi bộ Thồ Lồ huy động lương thực từ trong đồng bào Thồ Lồ. Chi bộ Thồ Lồ giao cho đồng chí Ma Ngoe, Phó Bí thư Chi bộ chịu trách nhiệm trong tất cả các khâu từ việc làm nhà hội họp, lán trại, đào hầm, tổ chức đường dây liên lạc, đưa đón đại biểu và huy động lương thực.       

(Còn nữa)

-----------------------

(*): Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu V, Công tác Đảng, Công tác chính trị Lực lượng vũ tràn Quân Khu V 1945-2000 (biên niên),Sđd tr.148

VĂN CÔNG