Ngày 25/2/1954, Bộ Tư lệnh Liên khu 5 quyết định điều D40 trong chiến dịch Nguyễn Huệ 50-51 hoạt động ở nam Tây Nguyên đang ở Quảng Ngãi 2C, còn 2C đang hoạt động ở bắc Tây Nguyên vào bổ sung cho Tỉnh đội Phú Yên.

Ngày 11/1/1954, Tỉnh ủy Phú Yên dưới sự chủ trì của đồng chí Lê Vụ - Bí thư Tỉnh ủy, nhằm quán triệt Nghị quyết của Liên khu 5 và Đảng ủy Quân khu về nhiệm vụ đánh địch bảo vệ vùng tự do Liên khu 5; phân công cán bộ kiểm tra, bổ sung kế hoạch quân sự, kinh tế, chính trị…

Từ 2kg thịt cá ngừ và 4 con mắt cá ngừ đại dương tươi roi rói, các đầu bếp đã chế biến được hàng chục món: cá ngừ ăn sống, cá ngừ sốt kem chanh, cá ngừ nướng lá dừa, cá ngừ om dứa, cá ngừ sốt cam, cá ngừ áp chảo, cá ngừ nấu hạt sen…

Sau khi củng cố bàn đạp và chuẩn bị lực lượng. Ngày 16/2/1954 địch huy động 3 binh đoàn (10, 41, 42) chia làm 2 cánh quân tiến công ra bắc Phú Yên. Cánh quân phía tây gồm có 2 binh đoàn (41, 42) tiến quân theo đường Vân Hòa - Phú Hội đến La Hai vào ngày 21/2/1954.

Đến cuối năm 1953, sau những thất bại ở Bắc Bộ, Thượng Lào và Liên khu 5, địch ngày càng bị uy hiếp ở Đông Dương.

Ngày 7/3, Tiểu đoàn 375 tiêu diệt 1 đại đội Âu Phi và 26 xe quân sự tại Bàu Vườn, thôn Phú Hòa, Xuân Sơn, Đồng Xuân.

Thực hiện chủ trương trên, từ tháng 1/1954 các chiến trường sau lưng địch ở Liên khu 5 lần lượt nổ súng. Ở Quảng Nam từ ngày 4 đến ngày 7/1 ta diệt lô cốt Gò Đình, cứ điểm Câu Lâu và Non Trượt, tập kích vào sào huyệt ngụy quyền ở Hội An.

Đánh chiếm vùng tự do của đối phương ở Liên khu 5 vốn là một ước mơ từ lâu của các viên tổng chỉ huy quân Pháp, từ Xa Lăng đến Na-va.

Trong khi địch tập trung lực lượng đánh chiếm nam Bình Định, Bộ Tư lệnh Liên khu 5 điều động Tiểu đoàn 365 vào Phú Yên và cùng lực lượng địa phương xây dựng Tiểu đoàn 375 đẩy mạnh tiến công địch.

Phạm vi của cuộc hành binh rộng chừng 26.000km2, theo một chiều dài khoảng 370km và một chiều ngang trung bình 70km. Đây là vùng tự do,

Đông Xuân năm 1953-1954, triển khai thực hiện Kế hoạch Na-va, Bộ Chỉ huy quân Pháp tổ chức nhiều cuộc hành binh lớn trên khắp các chiến trường, trong đó có cuộc hành binh mang tên Át-lăng ở vùng tự do các tỉnh đồng bằng ven biển Liên khu 5.

Ngày 11/1/1954, Tỉnh ủy Phú Yên tiến hành hội nghị quán triệt nghị quyết của Liên khu ủy và thông qua kế hoạch chiến đấu của các lực lượng vũ trang địa phương.

Đầu tháng 12/1953, Hội nghị Liên khu ủy, Đảng ủy và Bộ Tư lệnh Liên khu quyết định: Tập trung toàn bộ chủ lực cho nhiệm vụ tiến công lên Tây Nguyên

60 năm trước, mùa xuân Giáp Ngọ 1954 thực dân Pháp huy động 22 tiểu đoàn (trong đó có 4 binh đoàn cơ động GM10, GM100, GM41, GM42 và 2 tiểu đoàn dù) mở chiến dịch At-lăng, chia làm 3 cánh đánh chiếm vùng tự do Phú Yên và bước tiếp theo là vùng tự do Liên khu 5.

Quá trình tổ chức lực lượng thanh niên xung phong tham gia xây dựng kinh tế của tỉnh Phú Khánh là một phong trào rộng lớn, mang ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc của thời kỳ sau giải phóng.

Ngày trước, con cá rời khỏi thuyền là lên vai các chị “rỗi” gồng gánh chạy khắp các chợ quê, chợ làng. Rồi có xe, những giỏ cá được lên xe ngựa, xe lam, đi xa hơn, vào các chợ trung tâm, các chành thủy sản...

Tháng 12/1975, anh Tám Lý (Đặng Thành Chơn) - nguyên Khu ủy Khu V phụ trách thanh niên, từ Đà Nẵng vào “kéo” tôi cùng đi TP Hồ Chí Minh dự hội nghị hợp nhất tổ chức Đoàn 2 miền thành Đoàn Thanh niên Lao động Hồ Chí Minh.

Những tháng cuối năm 1953, vùng biển TX Tuy Hòa và làng Long Thủy (nay là TP Tuy Hòa), tàu thủy giặc Pháp chạy qua chạy lại ngày đêm, nhả lên trời những cụm khói đen, ngoằn ngoèo hình những con quái vật. Ngư dân Long Thủy không dám ra biển đánh cá vì sợ tàu thủy Pháp bắt giữ và bồn chồn lo lắng lũ giặc có âm mưu gì đây? Đánh chiếm Tuy Hòa hay càn quét Long Thủy?