Tình trạng thiếu bác sĩ, dược sĩ trầm trọng đang xảy ra tại hầu hết các cơ sở y tế công lập ở Phú Yên. Thực trạng đang ảnh hưởng đến việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho nhân dân.

Sông Hinh là huyện miền núi cuối cùng đoàn chúng tôi đến công tác trong chuyến đi này. Chúng tôi về xã EaBá. Các đồng chí ở Ban Tuyên giáo Huyện ủy rất chu đáo cử đồng chí Hoàng Đức Kiên, cán bộ của Ban cùng đi theo để giúp đỡ chúng tôi. Con đường từ huyện lên xã EaBá và EaLâm mới vừa làm mà đã bắt đầu xuống cấp. Anh Kiên nói là do lượng xe tải chạy nhiều quá.

Đường lên xã Thồ Lồ (nay là xã Phú Mỡ) thật vô cùng khó khăn. Nhưng lòng chúng tôi vẫn lâng lâng phấn khởi vì nhìn thấy hai bên đường sắn, mía đang trải một màu xanh bát ngát, báo hiệu sự no đủ của bà con. Chúng tôi hiểu truyền thống yêu nước của đồng bào dân tộc Bana ở Thồ Lồ kiên cường bất khuất, hơn 80 năm kiên quyết chống thực dân Pháp.

Ba huyện miền núi: Đồng Xuân, Sơn Hòa và Sông Hinh là vùng căn cứ địa cách mạng của tỉnh Phú Yên trong hơn 30 năm kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Giữa trưa, Khoa lặn lội chạy nhanh đến khe nước nhỏ ngay vách núi, đàn ong ruồi xuống lấy nước cất cánh vù vù rồi bay về phía núi xa, Khoa theo hướng ong bay tìm ra tổ của chúng.

“Tôi bị nhiễm HIV từ chồng 3 năm trước. Tôi biết, một số người nhiễm HIV có ý định “trả thù đời” một phần cũng do sự kỳ thị. Người bệnh chưa chết vì bệnh nhưng có thể chết vì bị kỳ thị. Song lẽ nào cứ lẩn tránh mãi? Tôi đã vượt qua những ngày tháng đen tối nhất của cuộc đời để sống bình yên”. Trong căn nhà nhỏ ở huyện Đông Hòa, T.T.M, một phụ nữ trẻ nhiễm HIV mở đầu câu chuyện về mình như thế.

Cái tên Ma Dốt giờ đây đã quá quen thuộc với người dân xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh. Mọi người biết đến anh như một người đầy bản lĩnh vượt qua lầm lỗi, mặc cảm tù tội, vươn lên làm giàu trên quê hương mình, bằng đôi bàn tay cần cù lao động...

Trong chuyến công tác tại Nha Trang mới đây, tôi ở chung với nhà báo, thượng tá Đoàn Hoài Trung (Báo Quân Đội Nhân Dân). Một sáng, anh Trung rủ tôi đi cà phê với “một nhân vật đặc biệt”, trên đường đi anh cho biết đó là Lê Bá Dương. Tôi ồ lên thích thú và hỏi: Có phải ông Lê Bá Dương Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ không? Chặng đường đến điểm hẹn không xa nhưng trong đầu tôi đã hình dung về ông thật nhiều.

Vào một ngày hè oi ả, gió Lào cứ ràn rạt bên tai, từ Hà Nội tôi tìm về nhà chị, đúng lúc chị đang nhễ nhại mồ hôi quạt than để ninh cháo cho đứa cháu ngoại đang nũng nịu bá cổ bà. Cách đây hơn 40 năm, chị là nhân vật “người hùng” trong bức ảnh bất hủ “Giải giặc lái Mỹ” của Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phan Thoan mà tại cuộc Triển lãm ảnh toàn quốc năm 1966, khi xem, nhà thơ Tố Hữu đã phải thốt lên: O du kích nhỏ giương cao súng/ Thằng Mỹ lênh khênh bước cúi đầu/ Ra thế! To gan hơn béo bụng/ Anh hùng đâu cứ phải mày râu!

ATK! Đó là an toàn khu giữa núi rừng Việt Bắc, một vùng căn cứ rộng lớn gồm các huyện: Đinh Hóa, Đại Từ, Phú Lương, Võ Nhai của tỉnh Thái Nguyên; chợ Mới, chợ Đồn của tỉnh Bắc Kạn và Sơn Dương, Chiêm Hóa, Yên Sơn của tỉnh Tuyên Quang, nơi đây là thủ đô kháng chiến của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trong suốt chín năm chống thực dân Pháp, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng TW Đảng, Chính phủ bám trụ trong suốt cuộc trường kỳ kháng chiến.

“Màn hình vi tính sao giống tivi quá! Con chuột này lạ quá, nó có cắn mình không thầy?”. Đó là thắc mắc của các học trò lớp phổ cập tin học ở thôn Xí Thoại (xã Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân). Trong mùa hè xanh năm 2008, nhờ những chiến sĩ tình nguyện của Đoàn trường Đại học Kỹ thuật công nghệ TP Hồ Chí Minh, lần đầu tiên tin học về với Xuân Lãnh.

“Nếu như ngày ấy cái ích kỷ bản ngã lấn át lý tưởng sống thì tôi đã cưới Tần, và cô ấy sẽ không tham gia lực lượng thanh niên xung phong (TNXP). Và nếu như điều ấy xảy ra, có thể giữ được hạnh phúc cá nhân nhưng chúng tôi sẽ không còn xứng đáng là nhân chứng của một thế hệ đã in đậm dấu ấn vào lịch sử dân tộc, và sẽ không có câu chuyện tình bi tráng theo tôi suốt cả cuộc đời”.

Khoảng 150 hộ dân với hơn 500 nhân khẩu là người của 7 dân tộc Kinh, Tày, Nùng, Chăm H’roi, Ba Na, Ê Đê và Mán đang sinh sống tại thôn Lạc Đạo (xã Sơn Thành Tây, huyện Tây Hòa). Những sắc màu văn hóa, lối sống, tập quán của từng dân tộc đã hòa quyện vào nhau tạo nên một cuộc sống khá độc đáo của vùng đất từng là “khu kinh tế mới” này.

Mặc dù địch tiến hành những cuộc bắt bớ, giết chóc hòng lung lạc ý chí chiến đấu bảo vệ quê hương, nhưng người dân Quán Trang vẫn không hề nao núng. Người này ngã xuống, người khác đứng lên. Quán Trang lập làng chiến đấu: đào giao thông hào quanh làng, từng nhà đào hầm trú ẩn, hầm bí mật cất giấu cán bộ để bám trụ mỗi khi lực lượng tự vệ buộc phải rút khỏi làng.

Làng Quán Trang thuộc xã Bát Trang, huyện An Lão nằm cách huyện lị An Lão, Hải Phòng chừng 5 km về hướng tây bắc, đã từng xảy ra vụ thảm sát khủng khiếp chẳng kém gì vụ “Mỹ Lai” sau này. Lịch sử của làng này như một khúc ca bi tráng, hào hùng. Tại nơi đây có những câu chuyện đánh giặc giữ làng ly kỳ như một huyền thoại. Những chuyện đau thương ấy, những hy sinh thầm lặng, chiến công giữ nước ấy lại chưa hề được sử sách nhắc tới.

Những năm 1965 đến 1975, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta diễn ra vô cùng gay go, quyết liệt. Ở chiến trường miền Nam đang đòi hỏi sức người, sức của ở hậu phương khẩn trương chi viện cho chiến trường.

Giữa biển giáo rừng gươm, người lính Phạm Ngọc Thảo vẫn hoàn thành xuất sắc sứ mạng của mình, “bật đèn xanh” cho phong trào Đồng Khởi bùng nổ, tổ chức nhiều cuộc đảo chính chính quyền tay sai. Bị phát hiện, kẻ thù tra tấn dã man, anh đã ngã xuống với tư thế bất khuất của một người lính Cụ Hồ...

Trong lời đề tựa cuốn tiểu thuyết “Giữa biển giáo rừng gươm” (sau chuyển thể thành bộ phim “Ván bài lật ngửa”), nhà văn Nguyễn Trường Thiên Lý (tức Trần Bạch Đằng) có viết: “Tưởng nhớ anh Chín T.” Chín T. chính là Đại tá, liệt sĩ, Anh hùng LLVT nhân dân Phạm Ngọc Thảo - nguyên mẫu của nhân vật Nguyễn Thành Luân trong phim. Phạm Ngọc Thảo được đánh giá là một trong 4 nhà tình báo chiến lược của quân đội ta, người đã dùng báo chí làm vũ khí sắc bén để hoạt động trong lòng địch.