Cái khó ló cái khôn, thời kỳ đầu, trường chưa đủ giáo viên, chúng tôi vừa tập trung nghiên cứu các chỉ thị, tài liệu của Tỉnh ủy, của Khu đoàn V và mấy “Bài ruột” về đường lối công tác thanh vận, những phần còn lại thì chính học viên là những cán bộ chủ chốt của huyện, thị xã, đoàn Dân chính Đảng, đoàn quân sự, công an, vừa báo cáo thực tế, vừa thảo luận để rút ra kết luận thành bài học kinh nghiệm. Chính từ lúc này trường Đoàn đã tiến hành một phương pháp đào tạo, huấn luyện “Ai cũng là học viên, và ai (một số ít) cũng là giáo viên” đạt kết quả tốt.
Sau này các đồng chí Phú, Hiếu, Kim Chi, từ “lò” đào tạo của Khu đoàn V về tăng thêm giáo viên lên lớp, kèm theo nhiều kinh nghiệm rất phong phú của toàn khu, làm cho công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ tăng thêm chất lượng và tính hấp dẫn.
Ở cơ quan Tỉnh đoàn (Cũng là trường Đoàn), tôi và anh Phú vừa lãnh đạo, lại là người lớn tuổi có trách nhiệm lo quán xuyến công việc chung. Cô Nguyệt Thu, tuy còn ít tuổi nhưng cũng là người chững chạc, thùy mị, biết cách “quản gia”, cùng với Kim Chi đảm đang, khéo léo lo mảng nội dung cán bộ
nữ thanh niên và quản trị, đời sống của cả cơ quan Tỉnh Đoàn, trường Đoàn. Nhờ đó mà công việc sớm đi vào nề nếp, ổn định.
Điểm qua những cán bộ trên để nói tới những cán bộ Đoàn còn lại xuất hiện nổi bật, vừa rất đa tài mà cũng rất đáng yêu. Đó là một Hoàng Kim Hảo năng nổ, cần cù, dũng cảm, chịu khổ, việc nào cũng gương mẫu đi đầu làm tốt mỗi khi được giao phó, kể cả lĩnh vực Hảo ít am hiểu, thiếu sở trường, sở đoản như văn nghệ, ca hát, quản trò…). Chính sự hồn nhiên, mạnh dạn, không bao giờ rụt rè, e ngại, mặc cảm đã luôn giành được sự tin yêu, tín nhiệm để sau này đến Đại hội Đoàn được anh chị em tín nhiệm bầu làm Phó bí thư Tỉnh đoàn. Một Vũ Thanh Khương toàn diện, đẹp trai, hát hay, giảng bài tốt, làm chánh văn phòng chu đáo, ngăn nắp và đặc biệt đi bắn thú rừng để cải thiện đời sống cho cả cơ quan, cả lớp học, không hề ngại khó, ngại khổ. Khương có tài “bách phát bách trúng”, lần nào đi săn thì lần ấy bữa ăn của cả cơ quan và trường được cải thiện. Một Hồ Văn Hiếu vốn xuất thân là giáo viên, có phương pháp sư phạm cơ bản, dự lớp cán bộ từ Khu đoàn trở về vừa phụ trách mảng thanh niên học sinh, vừa giảng dạy ở Khoa Cán bộ Đội Thiếu niên tiền phong. Ngoài ra anh Hiếu còn là người có năng khiếu về cắt khẩu hiệu, trang trí khánh tiết. Tiếp đến là một Lý Sơn am hiểu thanh niên, học sinh thị xã Tuy Hòa, chịu khó, siêng năng, luôn chiếm được cảm tình của cán bộ các địa phương, đơn vị.
Tỉnh Đoàn còn có những cán bộ nữ là những cô gái đẹp, nết na như Liên “bồ câu”, Bích Ngọc… đều trải qua đấu tranh với địch ở cơ sở mới rút về, phát huy tác dụng tốt, làm cho bộ mặt cơ quan thanh niên tươi trẻ hẳn lên.
Về đội ngũ không chuyên trách, Tỉnh đoàn cũng có những cán bộ trẻ đầy nhiệt huyết và năng lực dồi dào như Phạm Cuộc, Trường Giang, Sơn Hải, Trung Lý, Vĩnh Tân, Vũ Văn Thoại, Hoài Nam, Nguyễn Kim Vang, Nguyễn Thị Thanh Lam… mà sau này tại Đại hội Đoàn, đều có mặt trong Ban Chấp hành.
Trở lại việc đào tạo cán bộ của trường Đoàn, từ khi mở trường đến đầu mùa thu năm 1969, trường đã hoàn thành 4 khóa với trên 150 học viên, 1/3 là cán bộ nữ, khoảng 25% là cán bộ từ cơ sở đấu tranh hợp pháp trong vùng giáp ranh và vùng địch tạm thời kiểm soát, đều đã về học tập. Sau khi ra trường, đội ngũ cán bộ này tỏa về các địa phương, góp phần rất đắc lực, đưa phong trào “5 xung phong” lên đỉnh cao mới và sáng tạo ra một số hình thức, một số phong trào cụ thể có dấu ấn phong phú của tuổi trẻ, như “Mỗi đoàn viên, đội viên là một du kích B”, “Dùng mưu mẹo lấy vũ khí địch”, “Nữ thanh niên với công tác binh địch vận”, “Tuổi nhỏ chí lớn, làm việc anh hùng”, “Tiếng hát át tiếng bom”…
Công việc của Tỉnh Đoàn bộn bề và khẩn trương, vừa đảm bảo không dưới 50% cán bộ đi phía trước, vừa thường xuyên theo dõi, tổng hợp tình hình, phát hiện nghiên cứu kết luận một số điển hình xuất sắc để báo cáo kịp thời cho Tỉnh ủy và Khu Đoàn, lại vừa phải bảo đảm chỉ tiêu tăng gia sản xuất của cơ quan như trồng sắn, bắp và cử người đi cửa khẩu mua lương thực, thực phẩm…
Ngày 15/4/1970, tôi được Thường vụ Khu ủy V quyết định bổ sung vào Tỉnh ủy (Tỉnh ủy viên dự khuyết), vừa lo công tác Đoàn, công tác của Đảng ủy khối, và từng đợt được Tỉnh ủy phân công xuống công tác một số địa bàn để cùng các huyện ủy kiểm tra, đôn đốc nhiệm vụ chiến đấu, xây dựng phát triển lực lượng. Nhờ những đợt công tác này, tôi có điều kiện nắm rõ tình
hình tổ chức các phong trào thanh niên, đem tiếng nói đầy trách nhiệm, có trọng lượng bàn bạc, góp ý, kiến nghị với cấp ủy, tăng cường lãnh đạo thanh niên. Những mặt mạnh, những mặt kinh nghiệm tốt của Đoàn được phát huy, và kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh những thiếu sót, nhược điểm, tạo cho tổ chức Đoàn điều kiện thuận lợi để chỉ đạo phong trào đem lại những kết quả cụ thể.
SỨC SỐNG MÃNH LIỆT TỪ MỘT ĐẠI HỘI ĐOÀN…
Cách đây 30 năm, vào giữa mùa thu năm 1970, tại vùng căn cứ kháng chiến của Phú Yên, Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng tỉnh Phú Yên họp Đại hội Đoàn toàn tỉnh.
Đại hội Đoàn năm 1970 là một đại hội để lại dấu ấn sâu đậm trong ký ức của nhiều cán bộ Đoàn bởi sức sống mãnh liệt mà cả cuộc đời mỗi người thuộc thế hệ này khó có thể nào quên.
Năm 1970 là thời điểm cuộc chiến tranh vô cùng ác liệt và cực kỳ tàn khốc. Đế quốc Mỹ cùng bọn ngụy quyền tay sai không từ bỏ bất cứ một âm mưu thủ đoạn nào trong việc đánh phá phong trào cách mạng. Địch thường xuyên dùng máy bay ném bom bắn phá vùng căn cứ, kể cả máy bay chiến lược B52 ném bom rải thảm kết hợp với pháo binh, chất độc hóa học chà đi sát lại vùng giải phóng, vùng giáp ranh đi đôi với các cuộc càn quét quy mô lớn, vừa tung lực lượng biệt kích, thám báo liên tục đánh vào hậu phương của ta.
Song song với âm mưu, thủ đoạn quân sự, địch tung ra nhiều đòn chiến tranh tâm lý, chiêu hồi, khống chế, cố tình bôi đen cơ sở cách mạng, đồng bào yêu nước, ly gián quân dân. Trong vùng chúng tạm thời kiểm soát thì đôn quân, bắt lính, quân sự hóa học đường…
Nói chung, Mỹ - ngụy chẳng những giành giật với ta từng tất đất, từng vùng mà còn giành giật với ta từng con người, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên, học sinh. Trớ trêu thay, càng hung hăng tàn bạo, địch càng bộc lộ bản chất xâm lược, bán nước và sự suy yếu của chúng cả trên chiến trường và bị dư luận quốc tế lên án, trong đó có một bộ phận nhân dân Mỹ phản đối cuộc chiến tranh vô nghĩa ở Việt Nam. Thế chiến trường, tương quan lực lượng cả quân sự, chính trị đang thay đổi theo chiều hướng có lợi cho ta. Những tổn thất của ta từ sau Xuân Mậu Thân 1968 đã được khôi phục, cả 3 thứ quân, bộ đội tỉnh, huyện và quân dân du kích đều được bổ sung lực lượng, trong vùng địch tạm thời kiểm soát đang hình thành lại nhiều cơ sở cách mạng, trong đó đáng chú ý là việc phát triển lực lượng biệt động, du kích B trong thanh thiếu niên, học sinh tăng lên nhanh chóng. 3 vùng chiến lược là căn cứ miền núi, đồng bằng giáp ranh và nội ô thị xã, thị trấn, hợp thành thế trận chiến tranh nhân dân, liên tục tấn công địch bằng 3 mũi giáp công. Thế và lực của cách mạng toàn miền Nam, trong đó có tỉnh Phú Yên đang đứng trước thời cơ và triển vọng mới. Tình hình và bối cảnh thuận lợi này cần một sự tác động mạnh mẽ về tư tưởng, tổ chức, nhằm động viên các tầng lớp nhân nhân, đặc biệt là thế hệ trẻ toàn tỉnh tạo ra sự chuyển biến sâu sắc về chất, để đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi.
Chấp hành chỉ thị của Tỉnh ủy Phú Yên, Đại hội Đoàn toàn tỉnh được triệu tập, nhằm tổng kết, đưa phong trào “5 xung phong” lên bước phát triển mới, mở rộng mặt trận đoàn kết thanh niên, đặc biệt đưa công tác Đoàn vào vùng đồng bằng, đô thị, phát động cuộc đấu tranh chống bắt lính, chống quân sự hóa học đường và động viên, tổ chức đưa thanh niên, học sinh ra vùng căn cứ, giải phóng gia nhập lực lượng vũ trang hoặc công tác tại các ngành kinh tế, văn hóa của tỉnh. Một yêu cầu mới đặt ra cho đại hội là mở ra “diễn đàn” có tính tập huấn thông qua các điển hình tiên tiến, nhằm tìm ra phương thức giáo dục vận động thanh niên thấy rõ âm mưu địch, lựa chọn con đường cách mạng, dấy lên trong Đoàn tỉnh phong trào thi đua giết giặc, phục vụ chiến đấu và tăng gia sản xuất. Đại hội còn chú trọng nhiệm vụ phát triển đoàn viên mới, củng cố tổ chức Đoàn, nhanh chóng đào tạo đội ngũ cán bộ Đoàn cho cả 3 vùng chiến lược, nhằm phát huy vai trò xung kích trong chiến đấu, công tác, bồi dưỡng lớp cán bộ, đoàn viên ưu tú làm lực lượng hậu bị của Đảng.
Sức thu hút của Đại hội Đoàn toàn tỉnh rất lớn. Chỉ trong vòng 60 ngày từ khi Ban Thanh vận tỉnh thông báo chủ trương mở đại hội hầu hết các cấp bộ đoàn vừa phát động thi đua lập thành tích chào mừng đại hội, vừa cử đoàn đại biểu của mình băng rừng, vượt suối, có địa phương phải vượt qua hành lang kiểm soát của địch để đi dự đại hội, mang theo thành tích của đơn vị, địa phương với lòng đầy phấn khởi, tự hào. Từng đoàn đại biểu với trưởng đoàn là các đồng chí: Phạm Cuộc (thị xã), Phạm Hoài Nam (huyện Tuy Hòa), Nguyễn Thị Thanh Lam (Sông Cầu), Vũ Văn Thoại (Tuy An), Trần Văn Thiện, Phan Thị Nông (Sơn Hòa), Đỗ Vĩnh Tân (Đồng Xuân), Bùi Sơn Hải, Lê Trung Lý (Dân chính Đảng), Đặng Trường Giang (Ban Giao vận)… cùng đoàn lực lượng vũ trang của Tỉnh Đội, Đoàn công an vũ trang, Ban An ninh đều đến đại hội đông đủ, đúng thời gian quy định.
Địa điểm đại hội là hội trường của Trường Đảng tỉnh được xây dựng đơn sơ giữa triền núi dưới cánh rừng rậm bên dòng suối lớn tại đầu dốc Dẽ thuộc xã Sơn Định, huyện Sơn Hòa. Mỗi đoàn được phân công theo từng khu rừng để từng người mắc võng, căng ni lông (khi có mưa) và đào hầm trú ẩn đề phòng pháo tầm xa của địch. Các nhánh rẽ, đường mòn vào khu vực đại hội đều được ngụy trang nhằm che mắt máy bay trinh sát, thám thính của địch thường xuyên quần đảo hàng ngày. Đơn vị lực lượng công an vũ trang được Tỉnh ủy và Ban An ninh tỉnh bố trí bảo vệ đại hội có phương án tác chiến sẵn sàng đánh địch, từng đoàn đều quán triệt phương án sơ tán khi có địch đổ quân càn quét…
(Còn nữa)
NGUYỄN TƯỜNG THUẬT
