Đây là những giá trị văn hóa được trao truyền từ những lớp người trước cho thế hệ con cháu về phong tục đẹp của làng quê. Hội làng còn có một số sinh hoạt văn nghệ, các trò chơi dân gian như: Bắt vịt dưới nước, nhảy dây, kéo co, đẩy gậy, đi cà kheo, nhảy bao bố, bịt mắt đập ấm... Đặc biệt là hội đánh bài chòi vẫn được duy trì ở nhiều làng quê Phú Yên. Vào dịp Tết Nguyên đán ở các làng như Long Thủy, An Chấn, Hòa An, Hòa Trị, Phú Đông, Phú Lâm, Phú Thạnh, Hòa Thành, Hòa Tân Đông, Hòa Vinh, Hòa Hiệp Trung,… người dân vẫn thường tổ chức hội đánh bài chòi. Hội đánh bài chòi mang đậm chất dân gian của vùng duyên hải Nam Trung Bộ, nhưng do điều kiện tự nhiên cũng như tính chất văn hóa vùng miền nên ở mỗi địa phương có những nét riêng độc đáo từ vật liệu, cách thức dựng chòi, trang phục, nhạc cụ truyền thống kết hợp với lối diễn xướng sáng tạo để làm nên nét đặc thù. Những trò chơi dân gian này đáp ứng nhu cầu tồn tại và phát triển cộng đồng. Việc tổ chức hội làng không chỉ thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt về tinh thần của người dân mà còn góp phần cố kết cộng đồng, tăng cường tình đoàn kết trong các thôn xóm, mặt khác cũng là để cân bằng sinh thái là tâm lý của người lao động nông nghiệp trong xã hội cổ truyền và đương đại.v.v.

2. Nét độc đáo của lễ hội Phú Yên

Với sự phong phú và đa dạng về các loại hình lễ hội, trải dài suốt thời gian từ tháng Giêng đến tháng tám, từ miền đồng bằng phì nhiêu đến vùng cao nguyên mênh mang lộng gió cho thấy Phú Yên không thiếu tiềm năng để phát triển du lịch. Qua thời gian năm tháng, lễ hội đã ăn sâu, bén rễ, hội tụ và lan tỏa các giá trị văn hóa trên miền đất có lịch sử hình thành và phát triển rất lâu đời này. Lễ hội ở Phú Yên đặc biệt là lễ hội truyền thống, một loại hình sinh hoạt văn hóa cộng đồng đặc sắc, chứa đựng tất cả những khát vọng, những ước muốn tâm linh vừa trần tục vừa thiêng liêng, vừa tha thiết, nhưng mãnh liệt của người dân lao động. Thời gian trôi qua, bao nhiêu lớp sa bồi văn hóa, lịch sử, tín ngưỡng đã lắng đọng trên lễ nghi, trò diễn và nghi thức thờ cúng, khiến các lễ hội trở thành một phần không thể thiếu của người dân đất Phú. Lễ hội ở Phú Yên là một hiện tượng văn hóa có sức thu hút, lôi cuốn nhiều thế hệ con người tham gia hưởng thụ và sáng tạo những giá trị văn hóa. Sinh hoạt lễ hội thời gian qua ở Phú Yên, đã góp phần làm phong phú cho đời sống tinh thần của các tầng lớp nhân dân, bồi đắp lòng tin vào điều thiện của mỗi con người. Lễ hội là môi trường tốt nhất để bảo tồn và làm sống lại các bộ môn nghệ thuật truyền thống,

Lịch lễ hội tiêu biểu ở Phú Yên

(Còn nữa)

Th.s NGUYỄN HOÀI SƠN