Không như phụ nữ Kinh hay một số phụ nữ dân tộc khác thường đeo đồ trang sức bằng vàng, bạch kim hay kim cương để tô thêm vẻ đẹp cho mình, đồng nghĩa với việc thể hiện sự giàu sang. Phụ nữ Ê Đê ngày xưa chọn cách thể hiện riêng - đeo những vòng kiềng bạc thật to trên cổ khi ở tuổi trưởng thành và trở về sau. Hiện nay, ở huyện miền núi Sông Hinh còn rất nhiều chị em giữ gìn nét đẹp truyền thống này.
Một phụ nữ Ê Đê vẫn còn giữ nét đẹp đeo kiềng truyền thống - Ảnh: Đ.DỰ
Mí Linh ở buôn Ly, xã Ea Trol đang đeo 7 vòng kiềng bạc rất lớn trên cổ của mình. Khi được hỏi đeo nhiều vòng kiềng bạc vậy có nặng cổ lắm không thì mí vui vẻ nói: “Đây là của hồi môn mẹ để lại, tôi đã đeo hơn 30 năm rồi. Mỗi kiềng bạc như vậy có khi nặng đến trên 0,5kg và được làm rất chắc chắn, công phu như tính cách mạnh mẽ của người phụ nữ Ê Đê”. Mí Linh còn cho biết, ngày xưa để có một vòng kiềng đeo cổ như thế này, gia đình mí đã phải đổi từ hai con bò. Sau này Mí Linh sẽ trao vòng kiềng này lại cho con gái mình. Tun Chuối, ở buôn Bưng A, xã Ea Lâm năm nay hơn 80 tuổi đã đeo hai vòng kiềng bạc hơn 50 năm. Ngày Tun Chuối cưới chồng cũng là ngày mẹ bà tặng cho hai vòng kiềng bạc. Nhớ về những kỷ niệm ngày ấy, Tun Chuối tâm sự: “Tôi đeo vòng kiềng này lâu lắm rồi. Hồi ấy phải đổi hai con bò, mẹ tôi mới mua được kiềng. Vì đồng bào Ê Đê chúng tôi sợ mua phải vàng giả nên họ chọn cách mua kiềng bạc cho con để làm vốn”.
Anh Y Leng, cán bộ Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Sông Hinh cho biết: “Hiện nay trên địa bàn huyện còn khoảng 100 người giữ tục đeo kiềng, chủ yếu ở các xã Ea Ly, Ea Bar, Ea Bá, Ea Bia. Đeo kiềng bạc cỡ lớn của người Ê Đê không chỉ là quà tặng mà còn là cơ hội để họ thể hiện sự no đủ của gia đình. Chỉ có những nhà nhiều bò mới có điều kiện mua vòng kiềng. Bởi nếu giá rẻ nhất thì cũng phải mất một con bò mới mua được hai vòng kiềng nhỏ. Điều đặc biệt vòng kiềng chỉ được xem là tài sản riêng của người phụ nữ, chỉ có mẹ mới có quyền quyết định trao vòng kiềng cho con gái khi con đến tuổi trưởng thành và có gia đình.
Với xu thế hội nhập hiện nay, phụ nữ Ê Đê đã biết lựa chọn trang sức bằng vàng hay bạch kim để đeo. Chỉ còn số ít phụ nữ lớn tuổi vẫn lưu giữ nét văn hóa đeo kiềng bạc cỡ lớn trên cổ của mình. Anh Y Leng nói: “Phụ nữ Ê Đê trẻ ngày nay ít đeo kiềng bạc. Vì đây vốn là tài sản riêng của từng cá nhân, gia đình họ nên chúng tôi cũng chưa can thiệp việc lưu giữ kiềng bạc”. Điều đó dần dần làm cho những vòng kiềng đeo cổ cỡ lớn ngày càng bị mai một theo năm tháng.
ĐẶNG DỰ
