Thứ Bảy, 21/09/2024 12:35 CH
Lễ cưới theo nghi thức truyền thống của người Chăm H’roi ở Phú Yên:
Những giá trị văn hóa cần bảo tồn và phát huy (Tiếp theo kỳ trước)
Thứ Sáu, 11/11/2011 08:00 SA

Lễ vật của nhà trai và nhà gái được xếp ngay ngắn ở giữa nhà với sự chứng giám của hai họ tộc, Già làng và Mai dong của hai bên gia đình ngồi xoay quanh lễ vật cùng tiến hành cúng:

 

- Tú...u roc set ket tia, tú....u giang chơ..ớ, giang ea, tú...u giang san, giang chờ núa, ko rở vá, pa tao kin ở cha ning pun. (Vái Dàng, thần núi, thần nước, các bác, các mụ, thần nhà, thần cửa, thổ địa, ông táo mời về chứng giám cho lễ hỏi của... (tên chàng trai) và... (tên cô gái).

 

Thực hiện xong lễ cúng, Già làng và Mai dong hai bên ngồi trò chuyện vui vẻ và cùng bàn bạc thống nhất giờ giấc (thời gian cụ thể), các bước lễ bắt rể. Lúc này cô dâu lần lượt mời rượu các Già làng và Mai dong. Rượu rót ra một ly lớn (đầy), một ly nhỏ (vơi), 2 ly rượu được đặt lên một cái đĩa. Cô dâu bưng đĩa có hai ly rượu lần lượt mời các Già làng, Mai dong hai bên nhà trai, nhà gái và mời khách đến dự.

 

Khi mời khách uống rượu, bao giờ ly rượu lớn (đầy) cũng xoay vào phía trong (lòng) cô dâu, ly rượu nhỏ (vơi) ở phía ngoài mời khách. Người khách được mời rượu giơ 2 bàn tay nâng lên ngang ngực, lòng bàn tay hướng ra phía trước. Cử chỉ này thể hiện họ từ chối, không đồng ý uống ly rượu nhỏ lại vơi như vậy. Theo tập quán của đồng bào, nếu uống ly rượu nhỏ lại vơi kia có nghĩa là mình đối xử không hết tình, hết nghĩa với bà con, hàng xóm láng giềng. Sống không thật bụng với nhau.

 

Trước cử chỉ từ chối rất tế nhị của khách, cô dâu nhẹ nhàng đặt đĩa có 2 ly rượu xuống sàn nhà rồi xoay nhẹ đĩa đựng rượu để ly rượu lớn (đầy) ra ngoài, ly rượu nhỏ (vơi) vào phía mình, sau đó bưng lên mời khách, lúc này người được mời đưa 2 tay ra nhận ly rượu lớn (đầy) và uống cạn. Cứ như vậy cô dâu mời hết những người có mặt trong lễ đám hỏi. Mọi người uống rượu, trò chuyện, cười nói vui vẻ. Tiếp đó, nhà gái dọn cơm mời Già làng, Mai dong nhà trai và họ hàng cùng ăn.

 

Sau khi việc tiếp đãi kết thúc, nhà trai xin phép ra về. Trước khi ra về nhà trai để lại toàn bộ lễ vật mang sang cho nhà gái, chỉ trừ chiếc cong và nhận lễ vật của nhà gái đem về. Nhà gái tiễn nhà trai ra về trong niềm vui quyến luyến. Già làng và 03 Mai dong lại đi bộ theo hàng dọc về bên nhà trai. Họ đi trong im lặng nhưng trong mắt mỗi người đều ánh lên niềm vui vì đã làm được cái việc lớn mà họ nhà trai uỷ thác.

Khi về đến nhà trai, cha của chú rể hỏi Già làng và Mai dong:

 

- À pá kon I chi...tên chàng trai (chú rể), a cu toi lon ho? (Kết quả ra sao họ có chấp nhận thằng ...(tên) hay không?).

 

Với vẻ mặt tươi cười, phấn khởi Già làng và Mai dong trả lời:

 

- A cu toi lon ôi (Họ đã chấp nhận).

 

Mai dong vừa trò chuyện vui vẻ, vừa trình lễ vật và 2 chiếc cong của chú rể cho họ hàng, cha mẹ chú rể xem. Mọi người đều mừng rỡ. Lúc này, cha của chú rể đặt một ché rượu giữa nhà, rồi lấy khoanh sáp cuốn một đầu vào cần của ống hút rượu cần, châm lửa, khi đèn sáp ong được đốt sáng, gia đình nhà trai bắt đầu tổ chức ăn mừng. Già làng và Mai dong là những người vất vả và có công lớn đối với hôn nhân của con trẻ nên được mời uống trước. Tiếp theo là cha mẹ của chú rể, rồi lần lượt mọi người thay phiên nhau chúc mừng, đong đầy từng ca nước sạch đã chuẩn bị trước, đổ vào ché rượu cần, dâng mời lần lượt đến từng người và phải uống cho hết. Mọi người có mặt đều uống rượu và chuyện trò thân tình, vui vẻ...

 

4.3. LỄ RƯỚC RỂ (NO TO MO TAU)

 

Trước lúc đi rước rể, tại nhà gái còn thực hiện một nghi thức: Cha của cô dâu, rót 2 ly rượu trắng đặt lên một cái đĩa nhỏ, trên đĩa nhỏ có đốt ngọn đèn sáp ong. Ông bưng rượu và lần lượt mời mỗi người uống một ly trước lúc đi rước rể. Khi được mời ai cũng uống, không ai từ chối. Vì là rượu vui, rượu của hạnh phúc lứa đôi làm sao từ chối được.

 

Sau đó, cha của cô dâu, đưa cho Mai dong một chiếc khăn vải dài độ 6 tấc dùng để cột tay chú rể dẫn về. Lễ vật mang theo gồm: 1 chiếc khăn vải dùng để cột tay chú rể dẫn về. Già làng, Mai dong và các thành phần nhà gái đều trong trang phục, trang sức truyền thống của người Chăm H’roi, họ đi bộ theo hàng dọc, Già làng và Mai dong đi trước, người sau tiếp theo cùng đi đến nhà trai. Lúc này không khí tại nhà trai rất tấp nập, vui nhộn. Mọi người trong trang phục, trang sức truyền thống, nói, cười vui vẻ, ai cũng chờ đợi gia đình nhà gái đến bắt rể. Khi nhà gái đến nhà trai. Mai dong nhà gái trình bày:

 

- Ka may nao to plá kay... (tên cô dâu) viên pơ san a thiu. (Xin đàng trai cho chúng tôi được rước rể về với cô dâu).

 

- Mai dong nhà trai chấp thuận lời thỉnh cầu của Mai dong nhà gái.

 

Hai bên tay bắt mặt mừng, cùng ngồi trao đổi, trò chuyện.

 

- Khi Mai dong nhà gái trình bày xong, cha của chú rể bưng lên một mâm lễ vật. Lễ vật được sắp xếp xong, các Mai dong hai bên đều cúng vái theo cách của mình, miệng đọc lời cầu khấn, tay nhúm nhúm gạo vãi lên khoảng không:

 

(Còn nữa)

 

Th.S NGUYỄN HOÀI SƠN

BÌNH LUẬN
Mã xác nhận:



Nhập mã:

LIÊN KẾT
Báo Phú Yên Online - Địa chỉ: https://baophuyen.vn
Cơ quan chủ quản: Tỉnh ủy Phú Yên - Giấy phép hoạt động báo chí số 681/GP-BTTT do Bộ TT-TT cấp ngày 21/10/2021
Tổng biên tập: Nguyễn Khánh Minh
Tòa soạn: 62 Lê Duẩn, phường 7, TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên
Điện thoại: (0257) 3841519 - (0257) 3842488 , Fax: 0257.3841275 - Email: toasoandientu@baophuyen.vn
Trang chủ | Toà soạn | Quảng cáo | Đặt báo | Liên hệ
Bản quyền 2005 thuộc Báo Phú Yên Online
Thiết kế bởi nTek