2.2. Tờ bẩm: Tờ bẩm của Lương Văn Thuộc, con của cố Chánh đội trưởng Lương Văn Thành, xin miễn việc binh đao gửi lên đạo Phú Yên có thị thực của Lý trưởng Nguyễn Hữu Truyền đề ngày tháng 12 năm Tự Đức thứ 17 (1864).
2.3. Bằng cử nhân: Bằng cử nhân Hán học do bộ Học cấp cho ông Lê Hoàng Hà (thôn Long Uyên, tỉnh Phú Yên) vào Khải Định năm thứ 6, ngày 25 tháng 6.
2.4. Gia phả: Bản gia phả họ Lương ở thôn Phụng Tường; gia phả họ Hà ở thôn Qui Hậu; gia phả họ Phạm ở thôn Qui Hậu (xã Hòa trị, huyện Phú Hòa); gia phả họ Lương thôn Nguyệt Lãng (Ngọc Lãng, TP Tuy Hòa), ...
2.5. Thông tri: Qua quá trình thu thập tư liệu, chúng tôi tầm được bản thông tri của Mật viện Huế yêu cầu các địa phương trong cả nước kê khai ruộng đất phân hạng điền thổ để định mức thuế khóa (có đóng dấu của Cơ mật Viện) vào năm Thành Thái thứ 10.
2.6. Thần tích: Là loại văn bản ghi chép sự tích các vị thần Thành hoàng được thờ ở các đền miếu địa phương. Chúng có giá trị cung cấp nhiều thông tin bổ ích về tín ngưỡng, phong tục, tập quán cổ truyền của nhân dân các địa phương trong tỉnh. Đặc biệt, tài liệu này có giá trị lớn để các địa phương xây dựng quy ước làng văn hóa, phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, nghi lễ thờ cúng cũng như căn cứ để khôi phục lại đình miếu. Tuy nhiên cho đến nay, chúng tôi chưa tìm thấy bản gốc các thần tích ở Phú Yên, chỉ có bản sao bộ Thần tích (32 quyển, mỗi quyển gồm phần trả lời các câu hỏi điều tra như các ngày tế tự, tên húy, ngày sinh tháng đẻ của các thần, phong tục lễ hội, kiêng kỵ liên quan đến vị thần... bằng chữ Quốc ngữ hoặc Pháp ngữ) do Viện Viễn Đông Bác Cổ sưu tầm năm 1937. Sách của Viện Thông tin Khoa học Xã hội ấn hành năm 1995, hiện có ở thư viện tỉnh Phú Yên.
Qua việc hệ thống di sản Hán Nôm ở Phú Yên, chúng ta không chỉ thấy có sự đa dạng về thể loại văn bản, mà còn đa dạng về chất liệu tạo văn bản. Ngoài những văn bản được tạo trên chất liệu giấy, mực, còn có các tư liệu Hán Nôm thể hiện qua gỗ, xi măng, đá, đồng.
2.7. Liễn đối: Các câu đối được tạc khắc trên các liễn đối, thường treo ở đình, chùa, lẫm, miếu, lăng, nhà thờ họ tộc. Theo số liệu thống kê về các di tích lịch sử văn hóa của Bảo tàng Phú Yên đến năm 2007, trên địa bàn tỉnh hiện có 169 chùa, 57 đình, 200 miếu, 30 lẫm, 53 lăng, hai đền thờ danh nhân (được công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia). Tại mỗi di tích lịch sử văn hóa trên ít nhiều đều gắn liền với di sản phi vật thể - di sản Hán Nôm, đều có tạc ghi nhiều liễn đối, câu đối Hán hoặc Nôm.
2.8. Văn khắc: Văn khắc Hán Nôm hiện còn ở Phú Yên chủ yếu trên các đại hồng chung, bảng tự hiện còn trong một số chùa và bia mộ. Tuy chiếm số lượng không nhiều như liễn đối và sắc phong, nhưng các bài minh, kệ khắc bằng chữ Hán trên các đại hồng chung, bia mộ hiện còn trên địa bàn tỉnh góp phần chứng minh vốn di sản Hán Nôm ở Phú Yên thêm đa dạng về loại hình.
Hiện trên địa bàn tỉnh Phú Yên, theo số liệu thống kê của chúng tôi, còn khoảng 15 chuông đồng lớn có giá trị về mặt lịch sử. Qua văn khắc trên các chuông đồng, chúng ta có thêm cứ liệu để xác định đơn vị hành chính Phú Yên trong những thời kỳ cụ thể và phần nào hiểu được lịch sử của một số chùa ở Phú Yên. Vì nội dung được khắc trên chuông thường là năm sản xuất, nơi sản xuất, vật sở hữu chủ như: đại hồng chung hiện có ở chùa Thượng Tiên - Thọ Vân (xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa) đúc năm Ất Dậu (1705) có nội dung “Đại Việt quốc, Phú An phủ, Đồng Xuân huyện, Trung tổng, Thanh Vức xã, Chương Ngạn ấp”; đại hồng chung ở chùa Bảo Sơn (xã An Định, huyện Tuy An): “Thành Thái lục niên, lục nguyệt thập cửu nhật Phú Yên, Tuy An phủ, Đồng Xuân huyện, Bảo Sơn tự đại lão hòa thượng Huệ Minh. Đại hồng chung tại Thừa Thiên phủ, An Cựu tổng, An Cựu xã Tứ Tây ấp, Ngữ Bình sơn, Viên Thông tự”.
(Còn nữa)
TS. ĐÀO NHẬT KIM
Th.S VÕ NGỌC HOA
