Phú Yên là một vùng đất có nhiều tiềm năng đáp ứng các nhu cầu du lịch văn hóa lễ hội, du lịch tâm linh, du lịch sinh thái… Tháng Giêng có Hội đua thuyền trên đầm Ô Loan, hội đua ngựa gò Thì Thùng, lễ hội đập Đồng Cam, lễ hội chùa Từ Quang, hội chùa Ông (của người Hoa), hội thơ đêm Nguyên tiêu… Từ tháng 2 đến tháng 6 âm lịch có lễ cầu ngư, lễ tá thổ, lễ đâm trâu, lễ bỏ mả và lễ mừng sức khỏe. Tháng 9 âm lịch có lễ hội đền Lương Văn Chánh. Với tiềm năng này, chúng ta cần tập trung phát triển để phục vụ du khách đến Phú Yên. Ví dụ hội thơ Nguyên tiêu, ta có thể tổ chức các hình thức sinh hoạt như triển lãm thơ, ứng tác thơ, viết thư pháp, đề thơ trên sản phẩm để tặng bạn, thả hoa đăng thơ, đêm thơ nhạc… Các hình thức hoạt động này có thể diễn ra ở các huyện, thành phố từ mùng 6 tết đến rằm tháng Giêng kết thúc tại núi Nhạn.

Thắnh cảnh Gành Đá Đĩa tuy đẹp nhưng chưa được đầu tư đúng mức - Ảnh: MINH NGUYỆT

 

Các địa điểm đình, lăng, vịnh, di tích… có thể tổ chức đầy đủ nghi thức của một lễ hội hoặc thực hiện trích đoạn một cung đoạn trong quá trình diễn ra lễ hội như múa bá trạo, múa lục cúng… Hình thức xây dựng các tiết mục múa bá trạo, múa lục… để phục vụ khách với 2 phần: Phần 1 là giới thiệu lai lịch, ý nghĩa của điệu múa bá trạo và điệu múa lục cúng. Phần 2 là trình diễn các điệu múa. Sau khi múa xong, có thể mời khách chụp ảnh với các diễn viên để lưu niệm. Ngoài ra, chúng ta cần tổ chức cho khách thưởng thức dân ca, bài chòi, múa trống đôi, múa trống tùng khắc, biểu diễn đàn đá, kèn đá, cồng ba chinh năm… Nên chọn rạp Hưng Đạo để hàng đêm tổ chức chương trình văn nghệ phục vụ khách du lịch. Và cũng tại điểm này, ta tổ chức trưng bày bộ sưu tập các loại đàn cổ để giới thiệu cho khách trước khi họ vào xem chương trình văn nghệ dân gian. Chúng ta cũng có thể tổ chức biểu diễn múa trống đôi, múa trống tùng khắc, hát những làn điệu dân ca, bài chòi theo yêu cầu của từng đoàn khách du lịch tại một khách sạn hoặc một địa điểm nào đó; tổ chức ngâm thơ, hát bài chòi, hò khoan trên dòng sông Chùa cho du khách nghe và thể hiện các điệu hò sông nước như  lý vãi chài, hò chèo thuyền…

Hội đánh bài chòi  - Ảnh: DƯƠNG THANH XUÂN

 

Chúng ta cũng có thể mời khách leo núi Đá Bia, đưa khách tham quan và thuyết minh cho khách về nhà thờ Mằng Lăng, loại nhà thờ cổ thứ ba trên thế giới. Nhà thờ Mằng Lăng được xây dựng vào năm 1892. Cạnh nhà thờ có phòng truyền thống mang tên Andrê Phú Yên, lưu trữ và triển lãm trang trọng tất cả những tư liệu liên quan đến Chân Phước Andrê Phú Yên. Nhà thờ Mằng Lăng còn gây ấn tượng bởi sa bàn đắp nổi cả vùng dinh Trấn biên xưa. Tổ chức cho khách tham dự lễ hội bỏ mả của đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi Phú Yên. Quan niệm của bà con nơi đây về người quá cố khác với người Kinh - vốn rất coi trọng việc giữ gìn, chăm sóc phần mộ của người quá cố, tổ chức thăm viếng mồ mả ông bà, tổ tiên và người thân vào ngày tết, ngày giỗ và tảo mộ hàng năm. Hiện nay, các dân tộc Giarai, Bana, Êđê vẫn còn duy trì lễ bỏ mả với tính cộng đồng cao. Lễ bỏ mả giữ một vị trí quan trọng không thể thiếu được trong đời sống tinh thần của họ.

Chúng ta đưa du khách về xã An Thạch (huyện Tuy An) để giới thiệu cho khách một khu nghĩa địa cổ, trải dài cả một ngọn đồi trên dãy núi có tên gọi A Mang. Có thể nói đây là khu mộ cổ lớn nhất Phú Yên với khoảng 500 ngôi trên cả ngọn đồi. Từng ngôi mộ được xây phủ kín bằng đá, kết dính bởi thứ vữa như vôi xây. Những ngôi mộ đều hướng mặt về phía đông hoặc đông nam, hình dáng được gói gọn trong 4 kiểu: hình mu rùa, mái nhà, yên ngựa, búp hoa sen. Có thể thấy, kiểu dáng yên ngựa khá phổ biến và mặt trước của các mộ được trang trí nhiều dạng hoa văn, một số mộ được xây có tường bao và bình phong phía trước. Kiểu dáng mái nhà tuy không phổ biến nhưng được trang trí khá công phu bằng hoa văn. Tuyệt nhiên không hề có ngôi mộ nào lưu lại tên người mất bằng việc ghi hoặc khắc chữ.

Thả hoa đăng trong lễ hội sông nước Tam Giang (Sông Cầu) đêm mùng năm tháng giêng hàng năm   - Ảnh: DƯƠNG THANH XUÂN

 

Tuy có tiềm năng nhưng du lịch Phú Yên vẫn chưa được nhiều du khách biết đến. Có lẽ do hầu hết các khu vui chơi giải trí, điểm du lịch ở Phú Yên chưa tổ chức được các dịch vụ cần thiết cho hoạt động du lịch nên nhiều du khách chỉ đến, nhìn rồi đi vì không có thuyết minh về di tích, thắng cảnh, không nơi nghỉ tạm để ăn uống… Có lẽ đây là điểm mấu chốt của vấn đề hoạt động du lịch. Khách đến không chỉ ngắm trời xanh biển đẹp mà họ còn muốn khám phá về chiều sâu của một vùng đất, về cội nguồn lịch sử của một di tích. Một nguyên nhân khác là thiếu nơi vui chơi và giải trí ở từng điểm du lịch. Đây là một thực tế mà chúng ta nhìn thấy khá rõ ràng, còn bắt đầu khắc phục từ đâu thì vẫn còn là một bài toán nan giải.           

Như vậy ai là người thiết kế chương trình và tổ chức thực hiện? Khách sạn hay lữ hành? Nếu tổ chức thực hiện thì liên hệ với ai? Kinh phí cho người thiết kế chương trình và tổ chức thực hiện ai sẽ trả? Theo tôi, phải có sự hỗ trợ của Nhà nước thông qua Trung tâm Xúc tiến du lịch. Doanh nghiệp lữ hành, khách sạn và nhân dân cùng làm, cùng hợp tác trên tinh thần bình đẳng, cùng có lợi, lấy hiệu quả làm đầu. Có thể có chương trình trước mắt sẽ lỗ nhưng về sau có lời và có lợi cho xã hội. Mặt khác, chúng ta cần nghiên cứu phân tích thị trường du lịch để có chiến lược dài hạn.

DƯƠNG THÁI NHƠN

Giám đốc Thư viện Hải Phú