Không gian trong “ụ mối” - Ảnh: HIROYUKI OKI

Là người đưa đất nung mỹ nghệ của xứ Quảng lên bản đồ gốm Việt Nam và cũng là người truyền lửa cho một số thợ gốm ở Phú Yên, Nghệ nhân Ưu tú Lê Đức Hạ như một nhà thơ trong cuộc “tái sinh” của đất, nước và lửa. Sau khi tạo dấu ấn bằng hàng trăm tác phẩm đất nung đẹp đến mềm lòng, người đàn ông tài hoa bên bến Xích sông Thu “trình làng” một ngôi nhà độc đáo mà anh gọi là ụ mối, được tạp chí kiến trúc nổi tiếng Archdaily bình chọn là một trong 10 dự án kiến trúc của năm 2016.

Trong “The 10 Best Global Architecture Projects of 2016”, tạp chí kiến trúc Archdaily viết về “ụ mối” ở Việt Nam, do Tropical Space - Không gian Nhiệt đới thiết kế, như sau: “Xưởng của Lê Đức Hạ đặt bên bờ sông Thu Bồn, chia sẻ với cộng đồng về việc sản xuất đất nung. Cấu trúc như một lưới tre ba chiều, nơi này mang đến cho nghệ sĩ sự thoải mái để sáng tạo, uống trà, nghỉ ngơi và lưu giữ các tác phẩm của mình mà nước lũ từ sông cũng không thể gây nguy hiểm. Ngoài sự hòa quyện của chất liệu tre và gạch, công trình là một hình khối đẹp, mặt tiền thầm tiết lộ một chút nội thất trong khi vẫn giữ được sự riêng tư của nghệ sĩ, đồng thời vẫn kết nối, giao hòa với bên ngoài”. Trước đó không lâu, “ụ mối” được báo điện tử TechInsider giới thiệu là một trong những công trình kiến trúc độc đáo nhất thế giới, qua những bức ảnh của nhà nhiếp ảnh Hiroyuki Oki.

“Ụ mối” bên bến Xích (xóm Bãi Thượng, xã Điện Phương, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) được khởi công từ đầu 2016, đến giữa năm thì cơ bản hoàn thành. Đó là một khối hình vuông với bốn bức tường gạch được xây theo kiểu cách viên, có chiều cao 7m, chiều ngang 7m, phóng khoáng cho gió lùa, nắng rọi, trăng soi… Các cửa sổ, cửa chính cũng hình vuông, cánh cửa được làm bằng phên tre trông rất dân dã. Ở tầng trệt, giữa khối hình vuông ấy là nơi Nghệ nhân Ưu tú Lê Đức Hạ đặt bàn xoay, thả trí tưởng tượng bay bổng trong tiếng gió reo, chim hót và tạo nên những tác phẩm đất nung độc bản khiến nhiều người ngỡ ngàng, thích thú.

Lê Đức Hạ đã sử dụng 25.000 viên gạch để các thợ xây tạo nên “ụ mối” này; từng chi tiết của khung gỗ bên trong ngôi nhà cũng được chăm chút. Chung quanh “ụ mối” là giàn tre, nơi nghệ nhân phơi và trưng bày các sản phẩm đất nung. Lê Đức Hạ bảo anh luôn thích những gì độc đáo và… ham vui, nên muốn tạo một chốn đi về cho chính mình, nơi anh thoải mái sáng tạo và cùng bạn bè đồng điệu chia sẻ niềm đam mê đất nung. “Ụ mối” chính là nơi nghệ nhân xứ Quảng “chơi” với đất nung, trong sự giao hòa của thiên nhiên bên dòng sông mẹ Thu Bồn. Nơi đây cũng đã trở thành điểm đến của nhiều du khách yêu thích các sản phẩm đất nung, say mê khám phá sự độc đáo được tạo nên từ khối óc, bàn tay của con người...

QUỲNH NHƯ