Khi nói đến Trường Sa nhiều người thường nghĩ đến hình ảnh những người lính hải quân hay những ngư dân đang sinh sống trên các đảo, mà ít người biết được rằng các đơn vị Phòng không Không quân, đặc biệt là Bộ đội Ra đa -“Mắt thần Tổ quốc” đang ngày đêm canh giữ bầu trời Trường Sa, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Các chiến sĩ đang làm nhiệm vụ trên đảo Trường Sa - Ảnh: A.BANG
Cách đây 53 năm, ngày 21/3/1958, cùng với quyết định thành lập Bộ Tư lệnh Phòng không, Bộ Quốc phòng ra quyết định thành lập hai trung đoàn Cần vụ đối không làm nhiệm vụ trinh sát quản lý vùng trời miền Bắc. Sau một thời gian làm công tác chuẩn bị, ổn định tổ chức biên chế, triển khai đội hình chiến đấu và huấn luyện trên địa bàn chiến lược Tây Bắc, đồng bằng Bắc Bộ và Khu IV, đúng 0g ngày 1/3/1959, Trung đoàn 260 - Trung đoàn Ra đa đầu tiên (sau đổi tên thành Trung đoàn Ra đa 291) bắt đầu mở máy phát sóng chiến đấu quản lý vùng trời miền Bắc. Từ đó, ngày 1/3 hàng năm trở thành ngày truyền thống của Bộ độ Ra đa Việt Nam anh hùng.
Trải qua cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta, Bộ đội Ra đa đã lập được nhiều thành tích xuất sắc góp phần cùng các quân, binh chủng khác đánh bại chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Đặc biệt, với bản lĩnh và trí tuệ tuyệt vời, sự hy sinh cao độ, Bộ đội Ra đa đã lập công xuất sắc trong trận chiến trên không cuối tháng Chạp năm 1972: phát hiện kịp thời và thông báo chính xác từng đàn siêu pháo đài bay B.52 của Mỹ vào hủy diệt thủ đô Hà Nội, Hải Phòng; dẫn đường cho không quân tiêm kích MiG và “rồng lửa Thăng Long” (tên lửa Sam) quật ngã từng đàn B.52, làm nên trận “Điện Biên Phủ trên không” vĩ đại, có một không hai trong lịch sử. Chiến thắng này buộc Mỹ phải ngồi vào bàn hội nghị ký kết Hiệp định Paris vô điều kiện, rút quân về nước; tạo tiền đề cho Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 thắng lợi, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, toàn dân tộc hát khúc khải hoàn.
“MẮT THẦN” TRÊN ĐẢO
Trung đoàn 292 - Đoàn Tô Hiệu anh hùng nằm trong đội hình chiến đấu của Sư đoàn Phòng không 377 thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc vùng trời Nam Trung Bộ và Trường Sa thân yêu. Nhiều người gọi Sư đoàn 377 với cái tên trìu mến “Sư đoàn của biển đảo”, bởi lẽ nhiều trạm Ra đa của Trung đoàn 292 đóng quân ở đảo, từ Phú Quý cho đến quần đảo Trường Sa; trường Ra đa của Trung đoàn 292 đã phủ kín gần như toàn bộ quần đảo Trường Sa rộng lớn và khép kín với đất liền. Ngoài thực hiện quản lý và bảo vệ vững chắc vùng trời Trường Sa, các trạm Ra đa ở đảo còn thực hiện nhiệm vụ quản lý, dẫn đường cho Không quân ta làm nhiệm vụ trên quần đảo; phối hợp hiệp đồng cùng với các lực lượng của Hải quân luyện tập các phương án sẵn sàng chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân chủng Phòng không Không quân và các đơn vị bạn đóng quân trên quần đảo, hiện nay điều kiện sinh hoạt, công tác các trạm Ra đa ở Trường Sa đã nâng lên rất nhiều. Như ở Trạm Ra đa 11 (đảo Trường Sa Lớn), nhà ở, cảnh quan môi trường văn hóa được củng cố, xây dựng tạo diện mạo mới khang trang hơn. Cán bộ, chiến sĩ ngoài giờ huấn luyện, canh trực, vào giờ tăng gia buổi chiều cùng nhau đẩy mạnh tăng gia sản xuất cải thiện đời sống. Từ Chỉ huy trạm cho đến chiến sĩ mỗi người một việc: trồng rau, tưới nước, bắt sâu... Do vậy, hai vườn rau của đơn vị luôn xanh tốt với đủ các loại, như: rau cải, rau muống, mồng tơi… Ngoài là “điểm sáng” ở đảo Trường Sa trong phong trào tăng gia sản xuất nâng cao đời sống bộ đội, hoạt động phong trào ở Trạm Ra đa 11 cũng luôn được đơn vị thường xuyên quan tâm. Mỗi buổi chiều, sân bóng chuyền của đơn vị luôn sôi nổi với những “trận cầu” nảy lửa, tạo bầu không khí đoàn kết và vui tươi. Nhiều năm liền Trạm Ra đa 11 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ SSCĐ-QLVT; năm 2011, trạm vinh dự được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen về thành tích xuất sắc trong bảo vệ chủ quyền Trường Sa và Nhà dàn DK.
PHÁT HUY TRUYỀN THỐNG
Đặc thù của Trung đoàn 292 cũng giống như các Trung đoàn Ra đa khác là đóng quân trên địa bàn rộng, phân tán; nhưng mang tính đặc thù riêng phức tạp hơn đó là đóng quân ở đất liền và hải đảo xa xôi nên rất khó khăn trong công tác chỉ huy, quản lý và kiểm tra. Nhưng không phải vì thế mà các Trạm Ra đa ở đảo xa thiếu đi sự quan tâm chỉ đạo, giúp đỡ thường xuyên của thủ trưởng cấp trên. Những lúc vào mùa mưa bão, lo lắng cho sự an toàn của khí tài có khi hai, ba giờ sáng thượng tá Lê Quang Đích, Trung đoàn trưởng gọi điện trực tiếp cho Chỉ huy trạm, chỉ đạo thường xuyên việc bảo đảm an toàn tuyệt đối cho khí tài. Hay thượng tá Nguyễn Văn Hải, Chính ủy luôn gọi điện nắm bắt tình hình mọi mặt của đơn vị, động viên cán bộ chiến sĩ thường xuyên. Sự quan tâm của thủ trưởng giúp cho cán bộ, chiến sĩ ở Trường Sa cảm thấy ấm áp, an tâm và gần gũi hơn với đất liền để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ.
Tự hào với truyền thống 53 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Bộ đội Ra đa anh hùng; ghi nhớ công lao, sự hy sinh cao cả vì sự nghiệp chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc, vì một bầu trời bình yên của Tổ quốc và cho sự trưởng thành của Bộ đội Ra đa ngày nay; phát huy truyền thống của Bộ đội Ra đa và Đoàn Tô Hiệu anh hùng, cán bộ chiến sĩ Ra đa trên đảo Trường Sa hôm nay luôn thể hiện rõ quyết tâm, dù khó khăn gian khổ nhưng nhất định sẽ vượt qua tất cả, phấn đấu xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, là “Người chiến sĩ Phòng không Không quân ưu tú” hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu - quản lý vững chắc bầu trời, vùng biển - đảo của Tổ quốc; góp phần tô thắm thêm truyền thống binh chủng anh hùng, xứng đáng với lời khen ngợi của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Mắt người phải như mắt thần. Mắt người Việt Nam là rất sáng. Trong mắt người Việt Nam thì mắt các chiến sĩ Ra đa phải sáng hơn tất cả mọi người”.
TRƯƠNG CÔNG PHÁP
