Thống bảo mùa này khó bẫy được gà rừng bởi chúng đang thay lông. Chúng tôi cố chờ đợi đến giữa trưa. Chú gà mồi dường như không biết mệt, vẫn liên tục phành phạch vỗ cánh, cất tiếng gáy “è é e e...”. Và rồi, không biết từ hướng nào trong khu rừng vang tiếng ve, một chú gà trống với bộ lông sặc sỡ lăm lăm xông thẳng về phía chú gà mồi mà không biết những cái bẫy nho nhỏ đang chờ thít đôi chân chú lại.

LÊN NÚI BẪY GÀ

Nghe nói ở Ea Bar (huyện Sông Hinh), Thống là tay “sát” gà rừng. Loại “lâm cầm” này bay cao, bay xa và rất nhát, những tay đi rừng chuyên nghiệp cũng khó có thể bắt được bởi chỉ động nhẹ là chúng bay tót lên cành cây, đứng nhìn xuống mà... gáy như trêu ngươi. Vậy mà Thống, sau những giờ làm việc, mang bẫy, mang giỏ vô rừng, thể nào cũng kiếm được vài chú trống rừng mang về nhà... thuần dưỡng.

Thống bảo từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch là giai đoạn gà rừng thay lông, chúng hiếm khi xuất hiện. “Săn” gà rừng “trúng” nhất phải là mùa đông. Dù vậy, nghe tôi năn nỉ, Thống cũng xiêu lòng, vói tay lấy mớ bẫy, bắt chú gà mồi bỏ vào rọ, lên đường.

Anh Thống đưa gà mồi vào rọ, chuẩn bị cho chuyến “săn” gà rừng

Thống bảo nếu đúng mùa, gà rừng xuất hiện rất nhiều, không phải đi xa. Ở các núi thuộc Sông Hinh, nơi nào có rừng là gần như có gà rừng. Chúng tôi đến khu rừng cạnh suối Ea Xá. Đã cuối hè, tiếng ve vẫn ran cả khu rừng. Chọn một vị trí thoáng, Thống đặt bẫy. Đó là những “cần câu” được làm bằng thép sợi nhỏ, xoe lại, dài chừng 3 tấc, một đầu gắn đinh cắm xuống đất, đầu còn lại nối với đoạn ni-lông bện thắt thòng lọng để thít chân gà rừng khi chúng xông vào con mồi. Mấy chục chiếc “cần” như thế được “ém” sát đất, lẫn vào lớp lá khô, rất khó phát hiện. Công đoạn cuối cùng của việc đặt bẫy là đặt chú gà mồi vào khoảng trống giữa “rừng” bẫy. Chân của chú trống này được cột bằng một sợi ni-lông mảnh, một đầu gắn với cây sắt nhọn nhỏ hơn đầu đũa, cắm sâu xuống đất.

KINH NGHIỆM CỦA GÀ MỒI

Vừa ra khỏi rọ, đặt chân xuống đất rừng, chú gà mồi dường như bị khung cảnh hoang dã kích động. Chú liên tục vỗ cánh, gáy vang. Tiếng phành phạch của đôi cánh, tiếng “è é e e...” cất lên mải miết. Tôi và Thống nấp vào một bụi rậm gần đó, chỉ nói chuyện thầm thì và hạn chế tối đa cử động. Một giờ, hai giờ... rồi ba giờ trôi qua, mặt trời đã nằm ngay trên đỉnh đầu. Gà mồi vẫn gáy, ve rừng vẫn kêu râm ran mà gà rừng thì... không thấy xuất hiện. Thống có vẻ tập trung và đầy kiên nhẫn (chắc vì mất công nhiều) trong khi tôi thì... “đổ nản”.

Tôi định bàn rút bẫy ra về thì Thống đập nhẹ vào tay, chỉ về hướng gà mồi. Không biết từ nơi nào, một chú gà trống rừng với bộ lông sặc sỡ xăm xăm nhào đến. Chú chỉ lớn hơn giống gà tre một chút, trọng lượng chừng 1 kg trở lại. Đôi chân chì không to lớn nhưng đôi cựa thì cực dài và sắc (Thống bảo gà rừng không đá nhiều, chỉ đá vài cái là cựa chúng có thể làm chết đối phương); đôi tai có màu trắng phau – một đặc điểm để phân biệt gà rừng với các loài gà khác.

Đúng là “chó kỵ nhà, gà kỵ vườn”, chùm lông trên cổ chú gà rừng xù lên, đôi mắt hung hãn như thể sẽ đá chết đối thủ xâm phạm “lãnh địa” của mình đến nơi. Chú gà mồi, với thâm niên săn hàng chục đối thủ cho chủ nhân trong 4 năm qua, bình tĩnh ném cái nhìn... khinh khỉnh về phía đối phương. Rồi “phạch, phạch, phạch”, “è é e e...”. Hành động ấy của chú khiến con gà rừng như nổi điên. Chú xông thẳng về phía con gà mồi. Bỗng “Phựt!”, một chân của chú gà trống rừng bị dây bẫy thít chặt, chú vừa la quang quác, vừa cố vẫy vùng, bay nhảy. Nhưng Thống đã có mặt, rút dây bẫy lên, đưa chú vào rọ.

Trên đường về, Thống tiết lộ rằng chú gà mồi của anh là vô giá vì “quá hay”. Nhưng đáng quan tâm hơn là nó không phải là gà rừng chánh hiệu, mà là gà lai. “Con gà mồi này lai gà rừng với gà kiến, đời F2 rồi. Gà mồi phải là gà lai thì mới dạn dĩ, mới đập cánh khiêu khích đối phương. Còn gà rừng nguyên gốc không làm gà mồi được, bởi chúng cực kỳ nhát, cột chân là cứ lo vùng vẫy để thoát nạn, không nhử được đối phương”. Dù là gà lai F2, nhưng tiếng gáy “è é e e…” của loài gà rừng mà chú gà mồi của Thống cất lên còn dũng mãnh hơn cả gà rừng chánh hiệu!

GÀ RỪNG NUÔI Ở... NHÀ

Năm 2001, một lần đến Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh) thăm người thân, Thống được bạn bè dắt đi “săn” gà rừng ở rừng Bình Phước. Quá thích thú, Thống “mượn” chú gà mồi, đi xe đò về thẳng Sông Hinh. Từ đó, anh tự nghiên cứu làm bẫy nhử gà rừng, rồi một mình vào rừng và... bắt được “lâm cầm”, mê mẩn với thú chơi này từ đó.

Gà rừng trong vườn nhà anh Thống

Thống không đi bẫy gà rừng về để kinh doanh nên anh không nhận là tay săn gà rừng chuyên nghiệp, mà chỉ coi đó là một thú chơi riêng. Gà rừng bắt được mang về, Thống “thuần dưỡng” và nuôi như gà nhà. “Tự nhiên có một đàn gà rừng ở trong nhà mình, mỗi sáng mỗi chiều cho chúng ăn, nhìn ngắm bộ lông sặc sỡ của chúng, nghe chúng gáy... mình có một cảm giác rất đặc biệt!” – Thống nói. Thống làm chuồng trên cây để tạo cảm giác tự nhiên cho gà. Thống còn nhân được giống gà rừng ngay trong ngôi nhà của anh. “Thường thì đi “săn” chỉ bắt được gà trống, hiếm khi bắt được gà mái. Trong 5 năm qua, bẫy chỉ dính chừng vài ba gà mái, tôi để làm giống luôn” – Thống cho biết.

Nuôi gà rừng cũng dễ, nhưng cũng... khó. Gà mái thường đẻ tối đa 6-7 trứng, ấp đúng 18 ngày như gà ta thì nở con. Theo kinh nghiệm của Thống, gà rừng con phải được nuôi trong lồng, để cách ly mặt đất từ nửa thước trở lên, cho ăn mồi bằng trứng kiến, sâu hoặc thịt tươi băm nhuyễn. “Gà rừng qua được “đốt” 6 tháng tuổi là coi như yên tâm, gần như không bao giờ chết. Mấy đợt dịch rồi, gà ta chết sạch trơn, nhưng gà rừng thì không hề hấn gì” – Thống cho biết. Gà trống đến 8 tháng tuổi, tai bắt đầu trắng lên, đó là lúc trưởng thành.

Thống bảo thịt gà rừng nướng là một trong những loại thịt rừng ngon nhất. Giống như những loại thịt rừng khác, thịt gà rừng cũng không được rửa nước khi đã mổ lấy lòng, vì như thế thì độ săn chắc, thơm ngon không còn nữa. Gà rừng cũng chỉ nên xát muối ớt xanh, nướng bằng than củi là tuyệt vời nhất.

Thống định làm “chiến lợi phẩm” bẫy được ban sáng cho tôi thưởng thức món gà rừng mà anh vừa “quảng cáo”. Nhưng ai nỡ thịt chú “lâm cầm” mà bạn mình coi đó là thú tiêu khiển số một của anh! Tôi hẹn mùa đông, khi việc săn gà rừng dễ dàng hơn, sẽ quay lại Ea Bar và lại đi lên rừng cùng Thống...

NGUYỄN QUỐC KHƯƠNG