Thực hiện Chỉ thị 15 của Trung ương Cục miền Nam, ngày 25/8/1965, tại vùng 1 xã An Lĩnh (huyện Tuy An), Tỉnh ủy Phú Yên đã ra quyết định thành lập Đại đội An ninh vũ trang (ANVT) Phú Yên. Đây là tổ chức tiền thân của lực lượng Công an nhân dân vũ trang (CANDVT) và Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Phú Yên.
Đồng chí Nguyễn Ngọc Châu, nguyên đại đội trưởng Đại đội ANVT Phú Yên và tác giả bài viết – Ảnh: P.OANH
KÝ ỨC HÀO HÙNG
Đã 45 năm trôi qua, nhưng ông Nguyễn Ngọc Châu, nguyên Đại đội trưởng ANVT Phú Yên, vẫn nhớ rõ: Tiền thân của Đại đội ANVT là trung đội cảnh vệ làm nhiệm vụ bảo vệ cơ quan Tỉnh ủy. Ngày 25/8/1965, tỉnh ủy Phú Yên ra quyết định thành lập Đại đội ANVT Phú Yên lấy phiên hiệu A22, trên cơ sở lấy lực lượng từ trung đội cảnh vệ làm cán bộ khung của đại đội. Trong đó, nhiệm vụ của trung đội 1 là bảo vệ tuyệt đối an toàn cơ quan Tỉnh ủy, bảo vệ các mục tiêu chính trị, điện đài cơ mật để đảm bảo thông tin liên lạc chỉ đạo từ Khu V với Tỉnh ủy; trung đội 3 bảo vệ trại giam, trại binh vận; còn trung đội 2 làm nhiệm vụ cơ động diệt ác, phá kiềm, đánh địch ở vùng tranh chấp. “Gọi là đại đội nhưng những ngày đầu chỉ trên dưới 20 đồng chí. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, anh em phải đồng thời làm công tác tuyển quân, xây dựng lực lượng, vừa huấn luyện chiến đấu, vừa tổ chức thu nhặt chiến lợi phẩm, súng đạn, mìn của địch sau mỗi trận chiến để chế tạo lại vũ khí đánh địch và tăng gia sản xuất để đảm bảo hậu cần. Mục tiêu trên hết của đơn vị là phải bảo vệ an toàn cơ quan đầu não của tỉnh trong mọi tình huống, giữ từng tất đất vừa giải phóng”- ông Châu nói.
10 năm kể từ khi thành lập đến ngày đất nước thống nhất, thành quả đáng tự hào của Đại đội ANVT Phú Yên là luôn bảo vệ tuyệt đối an toàn cơ quan đầu não của tỉnh. Rất nhiều lần địch liên tục tổ chức các cuộc càn quét, vây ráp, phục kích vào cơ quan Tỉnh ủy và truy lùng các đồng chí trong Ban Thường vụ khi cơ quan đang nhóm họp, hội nghị, đại hội. Có khi hàng tháng trời bị vây ráp, mọi người chỉ ăn toàn củ mài, củ chuối hay đát để cầm hơi. Thế nhưng, bằng sự mưu trí, sáng tạo, dũng cảm, đại đội luôn tìm cách phá được vòng vây, đưa các đồng chí cán bộ lãnh đạo ra vùng an toàn.
Nguyên Đại đội phó ANVT Huỳnh Kim Ngọc cho biết: Trận đánh tại Hòn Giang giải vây cho các đồng chí lãnh đạo của Tỉnh ủy cùng các cơ quan của ta là chiến công đáng nhớ của đại đội. Xẩm tối một ngày tháng 8/1969, khu căn cứ Hòn Giang (Sơn Xuân, Sơn Long) bị máy bay trinh sát của địch phát hiện. Ngay sau đó, địch đã huy động không quân và pháo binh yểm trợ, liên tục nã đạn vào toàn bộ khu vực rồi cho trực thăng đổ quân xuống Hòn Giang, mở nhiều đợt tấn công ác liệt vào khu vực này. Sau khi bàn bạc, xác định phương hướng chiến đấu, đồng chí Nguyễn Kim Vang, Chính trị viên trực tiếp chỉ huy đại đội, đã bố trí lực lượng đánh lạc hướng địch, mở vòng vây, sơ tán các cơ quan của ta ra khỏi khu vực địch càn. Một trung đội được bố trí ở lại, dựa vào địa thế núi rừng, công sự, hầm trú ẩn để lừa địch lọt vào trận địa và hệ thống bố phòng bằng chông mìn tự tạo của ta. Suốt 10 ngày đêm mưu trí, dũng cảm và quyết tâm đánh trả địch quyết liệt, đại đội đã làm chủ được trận địa. Địch bị tổn thất lực lượng nặng nề phải rút quân.
Từ sau trận Hòn Giang, địch đã giảm dần những cuộc càn quét lên vùng căn cứ của ta. Những năm sau đó, Đại đội ANVT tiếp tục tăng cường hoạt động phục kích, tiêu diệt những toán biệt kích, diệt ác ôn, cảnh sát, gián điệp, truy quét những cánh quân địch ở trên đường 7, một số địa bàn tại các huyện Tuy An, Tuy Hòa, Sông Cầu, Đồng Xuân… Đồng thời, một số cán bộ đại đội được phân công xâm nhập vào “vùng trắng” để xây dựng cơ sở lõm, phát động phong trào, hỗ trợ quần chúng vùng lên giành chính quyền cho đến ngày toàn thắng.
GIỮ VỮNG CHỦ QUYỀN TỔ QUỐC
Sau 10 năm rời quê hương Phú Yên đi tập kết, tháng 4/1975, đồng chí Lê Đức Tân được giao nhiệm vụ làm Đoàn trưởng trong đoàn quân được Bộ Tư lệnh CANDVT điều từ Vĩnh Linh (tỉnh Quảng Trị) trở về miền Nam chi viện cho Phú Yên. Đoàn gồm 195 đồng chí có nhiệm vụ: tăng cường hỗ trợ lực lượng ANVT Phú Yên bảo vệ các đồng chí lãnh đạo cơ quan đầu não của Đảng, Chính phủ, đấu tranh chống biệt kích, phản động, tham gia giữ ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ chủ quyền độc lập của dân tộc khu vực biên giới, vùng biển, chống xâm nhập. Trở về quê nhà, với sự thông thuộc địa bàn, am hiểu đời sống văn hóa, lối sinh hoạt trong nhân dân, Đoàn trưởng Lê Đức Tân có nhiều thuận lợi trong việc triển khai nhiệm vụ và đã góp phần cùng các lực lượng nhanh chóng ổn định tình hình an ninh trật tự tỉnh nhà sau ngày giải phóng.
Cuối tháng 4/1975, Bộ Tư lệnh CANDVT đã ra quyết định thành lập Ban Chỉ huy ANVT Phú Yên, đồng chí Lê Đức Tân được giao giữ chức Chỉ huy trưởng. Nói về những ngày đầu tổ chức lại lực lượng, đồng chí Tân cho biết: “Ban Chỉ huy vừa chăm lo củng cố tổ chức lực lượng, vừa triển khai thành lập hệ thống các đồn biên phòng trên tuyến biển để cùng các địa phương quản lý tình hình, đấu tranh, khống chế hoạt động của bọn tội phạm, truy quét bọn phản động, vượt biên, ngăn chặn xâm nhập bằng đường biển”.
Thời điểm này, lợi dụng khó khăn của đất nước sau ngày giải phóng, một số tổ chức phản động, bọn tội phạm đã kích động nhân dân nhằm gây rối tình hình, lợi dụng sự nhẹ dạ, lơi lỏng trong công tác quản lý cán bộ để bỏ tiền, vàng ra mua chuộc, dụ dỗ cán bộ chiến sĩ. Do vậy, cùng với việc tăng cường chỉ đạo thực hiện “Bốn biện pháp nghiệp vụ”, chỉ đạo các lực lượng trinh sát vận động quần chúng tích cực bám nắm tình hình, bám nắm địa bàn, Ban Chỉ huy đã chú trọng làm tốt công tác quản lý cán bộ, thường xuyên quan tâm công tác giáo dục chính trị tư tưởng, xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức quần chúng. “Điều quan trọng nhất ở thời điểm này là làm sao để cán bộ, chiến sĩ nhận thức rõ mỗi việc làm, từng hành động, biết đấu tranh với bản thân, vượt qua những tác động nhất thời của hoàn cảnh để giữ gìn phẩm giá của người chiến sĩ cách mạng, xứng đáng với niềm tin yêu mà nhân dân đã gửi gắm”- ông Tân nói.
NGỌC VÂN
