Nghề đi lưới cước bằng thúng chai rất nguy hiểm. Một đêm được mùa, mỗi người đi thúng bán kiếm được vài trăm ngàn đồng nhưng cũng có thúng chỉ đủ vài con cá cho một bữa ăn gia đình. Nhưng vì mưu sinh không ít người chấp nhận “mạo hiểm”.

Rộn ràng gỡ lưới sau chuyến biển trở về - Ảnh: T.TRỰC

GIA TÀI LÀ CHIẾC THÚNG CHAI

Thấy tôi có ý định hỏi thăm về nghề dùng thúng chai để đánh cá trên biển, anh Nguyễn Vương (32 tuổi), ở làng Yến, xã An Hòa, (huyện Tuy An) vừa từ biển trở về, áo quần còn ướt đẫm, chỉ tay ra bãi cát sát bờ biển nói: “Đấy, gia tài của tôi là chiếc thúng mà vợ chồng tôi vừa kéo lên bờ đấy”. Vừa nói anh Vương vừa xắn tay áo rót nước, kéo ghế mời tôi ngồi bên chiếc phản đã cũ để ngoài sân hướng ra biển. Sân nhà anh lồng lộng gió vì ở sát mép biển. Anh tiếp câu chuyện: “Ở biển không có nghề nghiệp, ruộng đất nên phải mưu sinh trên biển. Khổ nỗi không có tiền lớn để sắm ghe lớn nên mình phải kiếm sống bằng nghề quáy (lắc – PV) thúng chai”. Theo anh đi ra bờ cát, tôi thấy hàng trăm chiếc thúng lớn nhỏ úp ngửa dọc bờ biển. Đường kính những chiếc thúng chai khoảng gần 2 mét, sâu khoảng 0,8 mét. Mọi dụng cụ đồ nghề như lưới, mái chèo, cơm nước mang theo… đều để trong đó. Thúng được đan bằng nan tre cỡ lớn, thành thúng cặp vành cứng chắc chắn. Để cho nước khỏi rỉ vào trong, thợ đan dùng dầu hắc trét kín, phơi khô rồi cho rời bờ. Bình quân khoảng 1 triệu đồng/cái. Anh Vương cho biết: “Hồi tôi cưới vợ, cha mẹ cho ra ăn riêng chẳng có gì. Vợ chồng tôi để dành mới mua được chiếc thúng này để mưu sinh”. Mới đây, anh Vương thấy những người trong xóm phát minh ra một sáng kiến hay về chiếc thúng, anh cũng làm theo. Anh kể: “Mình độ một hệ thống quạt nước dưới đế thúng. Bên trong đặt chiếc máy cule. Khi máy nổ, môtơ quay, chiếc thúng chạy tùy theo ga lớn nhỏ thông qua sự điều khiển tay lái độ. Làm cách này tốn khoảng gần 4 triệu đồng và mỗi đêm độ hơn 1 lít xăng nhưng cải tạo được sức lao động và nâng cao hiệu quả kinh tế đáng kể”.

CẢ XÓM “ĐI BIỂN MỘT MÌNH”

Nghề đánh lưới cước bằng thúng chai không nhất thiết trời nắng hay mưa, trừ khi có bão. Thời điểm ra khơi tốt nhất là những đêm biển động. Số đông những người làm nghề này chưa có tiền lắp máy độ nên phải dùng mái chèo quáy, rẽ nước ra khơi. Anh Phạm Bình (35 tuổi), một tay cự phách trong nghề lưới cước tâm sự: “Sóng từ ngoài đánh vào, mình từ trong chèo thúng ngược ra nên rất nặng. Hôm nào người không khỏe, chèo thúng không nổi phải thả lưới gần bờ, sáng ra chẳng được mấy con cá”.

Đánh lưới bằng thúng chai trên biển - Ảnh: T.TRỰC

Theo lời kể của nhiều người tại làng Yến, vị trí thả lưới của những người hành nghề bằng thúng chai cách bờ khoảng 2 hải lý (gần 4km). Lưới dùng để thả cá là loại lưới đan bằng cước, lỗ cỡ 2cm. Mỗi người có từ 4 đến 7 tấm, mỗi tấm dài khoảng 50 sải tay người lớn, dậu lưới cao khoảng 3 đến 5 mét tùy loại. Sau khi xác định được vị trí, những chàng “thủy thủ tí hon” lặng lẽ đánh cược với thủy thần giữa lòng đại dương rì rầm sóng dữ. Nếu biển lặng thì công việc bình thường. Ngược lại những đêm sóng cả bạn chài không khéo sẽ bị ngã tay chèo. Nói về sự nguy hiểm trong nghề, anh Nguyễn Sâm, 35 tuổi, có gần 20 năm trong nghề tâm sự: “Tôi sợ nhất là những đêm biển động, chiếc thúng cứ bềnh bồng như con thoi, rất dễ bị lật úp. Nếu ai không có kinh nghiệm sẽ bị mất mạng như chơi”. Anh còn cho biết thêm, thúng úp chỗ nước cạn dễ chết hơn vì mình bơi ra không kịp. Lực hút sẽ hút chiếc thúng sát mặt đất đè người chết ngợp trong đó. Trên thực tế có không ít người bị lật thúng và bị thúng úp đè chết.

Nghề đi lưới cước bằng thúng chai rất nguy hiểm, nhưng riêng làng Yến có trên 100 hộ làm nghề này. Khoảng 6 giờ sáng, cung biển hiền hòa bên bờ cát trắng lại nhộn nhịp hẳn lên bởi tiếng bàn tán xôn xao, tiếng nhận người thân của những người tụ về đây đợi chồng con, chờ mua cá. Nhiều người ra tận mép biển phụ kéo thúng lên bờ, tranh giành cá. Cảnh vợ chồng, cha mẹ con cái túm tụm gỡ cá quanh dàn lưới trắng phau… Tất cả đã làm cho buổi “chợ tạm” bên biển thêm rộn ràng đông vui. Một đêm được mùa, mỗi người đi thúng kiếm được vài trăm ngàn đồng nhưng cũng có thúng chỉ đủ vài con cá cho một bữa ăn gia đình.

ĐÀO TẤN TRỰC