Nhu cầu lá giang tại các nhà hàng, quán ăn và người dân ở TP Tuy Hòa rất lớn, bởi nhiều món ăn không thể thiếu “đặc sản” này. Chính vì thế mà sinh ra nghề hái lá giang rừng. Loại lá này không chỉ cung cấp thị trường trong tỉnh mà còn vào tận TP Hồ Chí Minh, được phơi khô theo những chuyến tàu đánh bắt xa bờ...
Chị Huỳnh Thị Kim đang cắt từng dây lá giang - Ảnh: T.HIẾU
Đúng hẹn, 5 giờ sáng chúng tôi có mặt tại nhà chị Huỳnh Thị Lệ ở thôn Ngọc Sơn Bắc, xã Hòa Quang Bắc (huyện Phú Hòa) để cùng đi hái lá giang. Lần này hái ở khu rừng thôn Cẩm Tú, xã Hòa Kiến (TP Tuy Hòa). Chị Lệ cho biết, hái lá giang rất đơn giản, chỉ cần câu liêm để cắt, bao đựng, nước uống là đủ. Nếu đi xa, thì mang theo cơm để ăn trưa. Vì cuộc sống mưu sinh, chị đã có thâm niên trên mười năm làm nghề hái lá giang rừng. Chị Lệ tâm sự: “Mặc dù thu nhập không cao, nhưng đối với người dân nông thôn thì đây là khoản thu nhập không nhỏ. Hiện nay ở thôn Ngọc Sơn Bắc có vài chục gia đình làm nghề này”.
Theo chị Lệ, lá giang thuộc họ dây leo, thường mọc ở các triền đồi, rẫy bắp… Để hái được lá giang, chúng tôi đi dọc triền núi, băng vào rẫy, chui qua những bụi gai… miễn nơi nào có lá giang xanh tốt thì dùng câu liêm cắt. “Khi cắt phải chừa lại gốc để lần sau quay lại có lá mà hái. Trước đây những cánh rừng ở xã Hòa Quang Bắc lá giang rất nhiều, nhưng vì nhiều người hái nên lá giang không kịp mọc. Bây giờ muốn hái nhiều thì phải đi xa, có khi lên tận Sơn Hòa” - Chị Lệ giải thích.
Trong chuyến đi này, chúng tôi còn làm quen với nhiều người cùng hành nghề hái lá giang. Qua tìm hiểu, họ đều ở cùng thôn với chị Lệ. Anh Huỳnh Văn Lưu cho biết: “Ở Ngọc Sơn Bắc có rất nhiều người làm nghề này. Nguồn lá giang cung cấp chủ yếu các chợ ở TP Tuy Hòa. Chính vì thế mà thôn chúng tôi còn co tên gọi khác là thôn lá giang”. Chị Nguyễn Thị Xuân, tâm sự: “Hái lá giang khổ lắm, nhiều hôm bị treo ngược trên lùm cây suốt cả buổi. Còn chuyện bị té ngã, gai cào chảy máu hay gặp rắn rết là chuyện thường ngày như cơm bữa, nhưng bù lại thu nhập cũng được năm, bảy chục ngàn đồng/ngày”.
Hiện nay ở thôn Ngọc Sơn Bắc, có nhiều gia đình quanh năm sống dựa vào nghề hái lá giang. Mặc dù không nhiều, nhưng đây là một nguồn thu nhập giúp cải thiện cuộc sống.
Ngoài việc vào rừng hái lá, trước khi đưa ra chợ lá giang còn phải được chia ra từng bó nhỏ cho dễ bán. Bình quân mỗi bao có thể phân ra khoảng 300 bó. Sau khi bó xong lá giang phải được nhúng nước, xếp từng lớp vào giỏ tre rồi phủ bao ướt lên trên để giữ độ tươi của lá.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay lá giang không chỉ bán tại các chợ mà còn vào siêu thị Co.opmart Tuy Hòa, trở thành món ăn đặc sản của nhiều nhà hàng, quán ăn sang trọng. Nhiều đầu nậu còn mua gom lá giang chở vào TP Hồ Chí Minh tiêu thụ. Bà Thanh - một đầu nậu chuyên thu mua lá giang ở Tuy Hòa tiết lộ: “Thị trường tiêu thụ lá giang ở TP Hồ Chí Minh tương đối mạnh nên phải thu mua số lượng lớn. Hiện có nhiều đầu mối đặt hàng nhưng không dám nhận vì sợ không đủ cung cấp”.
Lá giang không chỉ là món ăn khoái khẩu của nhiều thực khách ở đất liền, mà còn là món ăn không thể thiếu đối với những tàu đánh bắt dài ngày trên biển. Nằm bắt được nhu cầu này, nhiều đầu nậu ở Tuy Hòa phơi khô lá giang và bán cho các chủ tàu. Lá giang bán sỉ có giá 1.000 đồng/5 bó nhỏ. Bà Huỳnh Thị Kim, tiểu thương tại chợ Trung tâm TP Tuy Hòa, cho biết nhu cầu về lá giang cao, trong khi lượng cung lại ít nên nhiều khi không đủ hàng cung cấp.
NGỌC CHUNG - TRUNG HIẾU
