Tôi vốn không đến nỗi yếu bóng vía, nhưng thấy cảnh bán “hàng độc” gồm những thứ bọ cạp núi, rắn lục xanh... giữa đường phố Tuy Hòa mà sởn da gà! Những “sát thủ nháy mắt” đang được nhiều người bán dạo, không kèm theo điều kiện... bảo hiểm nào!

Bọ cạp núi được bán công khai

 

KHƠI KHƠI... BỌ CẠP NÚI!

Đang say sưa bù khú trong một quán nhậu trên đường Lê Thành Phương (TP Tuy Hòa), tất cả ẩm khách đều… dựng tóc gáy khi nhìn thấy giỏ “hàng khủng” lổm ngổm những con bọ cạp đen sì! Người phụ nữ độ 50 tuổi, bình thản xách chiếc giỏ nhựa đi dọc các hàng ghế để giới thiệu “thân thế, sự nghiệp” của những chú (và… cô) bọ cạp núi: “Đây là một loại thần dược… độc ác liệt! Chữa đau lưng, nhức mỏi, tăng cường sinh lực… tuyệt vời! Loại bọ cạp núi này được bắt ở Tây Ninh, mới được… phân phối về! Giá rẻ bất ngờ, chỉ 8.000 đồng/cặp!”- người phụ nữ rôm rả giới thiệu. Khi có người cần mục sở thị, chị này lẹ làng vạch chiếc túi lưới chứa phải đến hàng trăm con bò cạp đang ngọ ngoạy, cấu nhau lạo xạo và con nào con nấy “múp rụp” đến nhức mắt! Thỉnh thoảng, có chú nào ngóc lên đòi ra, chị dùng bàn tay khá trắng trẻo… gạt xuống; nhưng hãi nhất là đoạn chị tay không bắt từng con bọ cạp “quá cỡ” để giữa bàn tay, rồi bỏ vào túi nilon bán cho khách hàng! Một ông hỏi: “Nó… nó cắn… đau không?”, chị cười: “Đau chớ, nhưng tui quen rồi, người khác mà bị cắn thì ngón tay thành… cái chày!”. Một số người “hổng biết ra sao” nhưng nghe… bổ, rẻ” bèn mua mấy cặp để lên bàn, làm mấy ông ngồi cùng dẫu đã ngà ngà nhưng vẫn chợn, đành kiếm chuyện… rút lẹ!

Tôi về lên net tìm kiếm thì phát hiện giống này khá… nổi tiếng. Gõ chữ “bọ cạp” lên Google thì nhận được có… 2,2 triệu địa chỉ! Bách khoa toàn thư mở định nghĩa loài này khá ngắn và… lủng củng: Bọ cạp là giống tám chân thuộc lớp Arachnida (động vật hình nhện). Trang này còn đề cập đến nọc độc của bọ cạp: Ngoài ngoại lệ là loài Hemiscorpius lepturus có nọc độc hoại tế bào, tất cả các loài bọ cạp khác đều có nọc độc làm hủy thần kinh. Những độc tố ảnh hưởng đến thần kinh này chứa một lượng nhỏ protein, natri và cation kali. Bọ cạp dùng nọc độc của nó để giết hoặc làm tê liệt con mồi; hành động này khá nhanh và hiệu quả. Bọ cạp thật ra không đủ nọc để giết chết một người trưởng thành khỏe mạnh. Triệu chứng đơn giản nhất sau khi bị bọ cạp chích là chỗ đau tê cứng trong vài ngày. Bọ cạp nói chung khá nhút nhát và vô hại, chúng chỉ chích khi bắt mồi hay tự vệ. Trong trường hợp nguy hiểm, bọ cạp thường bỏ chạy hoặc đứng yên. (…) Bọ cạp có hai loại nọc: loại nhẹ chỉ làm đối phương choáng váng và loại mạnh đủ để giết chết kẻ thù…

CHÀO HÀNG...RẮN LỤC XANH!

Một lần khác, tôi dẫn vợ đi khám bệnh. Tranh thủ làm ly cà phê sáng ở đường Chu Văn An (TP Tuy Hòa), tôi gặp cảnh còn hay hơn… bọ cạp nhiều! Ấy là màn chào hàng rắn lục xanh của một người đàn ông dáng thấp nhỏ, vẻ hiền lành. Giữa quán cà phê, ông vừa quảng cáo, vừa tay trần moi từ lồng sắt ra từng con, từng nhúm lớn rắn lục xanh óng, có con bụng to vì đang có chửa! Ông giảng giải: Con thon hơn, có sọc ở bụng là rắn lục đực, con không có sọc là rắn cái… Hứng chí, ông cầm một con to gần bằng cổ tay đưa lên… lim dim ngoáy tai, rồi phát biểu cảm tưởng: “Đã ngứa lắm, sướng hơn thợ hớt tóc ráy tai…!”. Nói đoạn, ông chuyển sang tôi và mấy ẩm khách: “Không tin… ráy thử coi?!”. Cha mẹ, trời đất ơi, tôi và mấy ông sồn sồn né chạy thục mạng! Có người hỏi “không sợ rắn độc cắn à?”, ông đáp tỉnh queo: “Tui có uống thuốc trị rồi, không sao! Loại thuốc gia truyền trị độc này được chế cũng chính từ nọc rắn…”. Biết vậy, thế nhưng thấy mu bàn tay của ông bị rắn cắn chảy máu, ông quệt máu vào áo, ai cũng kinh! Có người biết gặng hỏi, ông nói: “Cách đây mấy năm, thằng con rể tui do không uống thuốc mà đi bắt đã bị rắn cắn chết tại chỗ, bỏ lại vợ với hai đứa con nhỏ…”. Tôi hỏi: “Chú không sợ chết hay sao mà còn làm nghề này?”, ông nói gọn: “Quen rồi, giờ biết làm gì, lỡ có gì thì chịu chớ sao!”. Càng “lạnh” hơn khi nghe ông nói: “Mấy đứa nhỏ trong xóm cũng đi bắt rắn lục bán cho tui. Nếu ai cần số lượng nhiều cứ điện cho tui…”.    

Vừa bắt bỏ vào om đất bán cho khách, ông vừa quảng cáo: “Hồi trước có ông tướng… gì quên tên rồi, cũng nhờ uống thuốc rắn lục mà hết viêm xoang. Còn bà cạnh nhà tui cũng dứt đau khớp kinh niên là nhờ con này…”. Rút tiền mua 2 “nàng xanh lè” với giá 80.000 đồng, anh Hồ Văn Hy (28 tuổi, ở phường 4, TP Tuy Hoà) nói với tôi: “Người ta bày, rắn lục đốt thành tro rồi pha nước uống trị bệnh viêm xoang, viêm khớp… rất hiệu nghiệm…”(?)

“Ai mua... rắn lục hôn?”.  - Ảnh:  H.PHIÊN

 

Có vẻ không “danh giá” bằng bọ cạp, khi tôi gõ “rắn lục”- có 687.000 địa chỉ rắn lục trên mạng! Theo trang web ThienNhien.Net, rắn lục xanh hay rắn lục tre có tên khoa học là Trimeresurus stejnegeri Schmidt. Rắn lục có đầu hình tam giác, phủ tấm nhỏ. Lưng có màu xanh lá cây, bụng nhạt hơn lưng, ở sườn (gần sát bụng) có một đường trắng viền da cam hay nâu, đuôi màu nâu đỏ. Rắn lục ăn chuột, ếch nhái và chúng thường sống ở trên cây trong rừng, sinh đẻ từ 3 - 12 trứng/lứa. Chúng có nhiều ở khu vực miền núi phía Bắc, miền Trung và Tây Nguyên. Tuy là  loại rắn độc nhưng chúng vẫn bị con người săn bắt và… nuôi làm cảnh. Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo mỗi nước nên tự sản xuất huyết thanh để điều trị nạn nhân bị rắn độc cắn ở nước mình. Tại Việt Nam, Viện Văcxin Nha Trang đã sản xuất hai loại huyết thanh kháng nọc rắn hổ đất và rắn lục tre. Việc sử dụng vắc xin tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ cho thấy nếu nạn nhân đến sớm và sơ cứu đúng cách thì việc điều trị sẽ cho kết quả rất cao. Những nạn nhân cho biết khi bị rắn độc cắn thường có cảm giác như một vật gì đập mạnh vào cơ thể hoặc như có ai đè một vật nặng lên cơ thể. Thông thường triệu chứng thường gặp khi bị rắn lục cắn là đau nhiều, đau dữ dội nơi vết cắn và có phù nề quanh vết cắn. Sau khi bị cắn, nếu bắt được rắn nên mang đến bệnh viện để nhận diện, giúp việc điều trị bằng huyết thanh kháng nọc rắn chính xác hơn. Nên trấn an bệnh nhân bị rắn lục cắn, sau đó nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu. Không cấp cứu bằng cách băng ép, không garô động mạch. Tuyệt đối tránh can thiệp vào vết cắn như nặn, bóp, chích, rạch vì có thể làm tăng hấp thu nọc rắn vào cơ thể, gây nhiễm trùng hoặc chảy máu…

COI CHỪNG... ĐẠI BỔ!

Cùng tôi chứng kiến cảnh mua bán “hàng độc” tại quán cà phê, anh Trần Phi Hành (ở phường 3, TP Tuy Hòa) bày tỏ: “Đúng là như… phim kiếm hiệp! Chưa nói đến chuyện bổ dưỡng ra sao, riêng kiểu đi  bán hàng độc “mọi nơi, mọi lúc” này, tôi thấy quá nhiều bất ổn! Cái kiểu xách bọ cạp, rết, rắn lục… đi bán khơi khơi, nếu lỡ có chuyện gì bất trắc, mấy “ổng, bả” túa ra đường, chui vô nhà dân… thì biết tính sao?!”. Anh Hoàng Thanh Hòa (ở xã Hòa Trị, huyện Phú Hòa) góp chuyện: “Cơ quan chức năng phải coi có cách quản lý “ra ngô ra khoai” chuyện này, chớ tui nhìn đã thấy hoảng, còn mấy đứa nhỏ, chị em yếu tim… chắc ngất luôn! Việc buôn động vật có thể gây hại cho người, nếu không vào khung “động vật hoang dã” thì cũng nên tập trung lại một chỗ cho… dễ coi! Có thể ai muốn mua thì người bán cho ngâm rượu tại chỗ, để mấy “đồ hung, của dữ” này khỏi ngọ ngoạy là an toàn nhất, còn chuyện về ngâm uống ra sao thì tính sau! Riêng việc mấy người mua mấy đồ độc này, xách toòng teng về nhà, lơ đễnh để tụi nhỏ… mở ra xem thử thứ gì thì chắc toi lũ nhóc”.

Một cán bộ Chi cục Kiểm lâm Phú Yên cho hay: Rắn lục, bọ cạp, rết,… là loại động vật hoang dã thông thường, đã có những quy định về khoanh nuôi, sử dụng, nhưng việc mua bán nhỏ lẻ “thoắt ẩn thoắt hiện” như thế rất khó quản lý toàn diện! Còn bác sĩ Nguyễn Hùng, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng Phú Yên cho biết: “Không thể phủ nhận tác dụng chữa bệnh của một số động vật, tuy nhiên, phải có sự hướng dẫn hoặc trực tiếp chế biến, kê toa của thầy thuốc chuyên môn, chứ không thể đùa giỡn với sức khỏe, tính mạng! Đó là chưa kể một số côn trùng, động vật có thể lây lan một số bệnh cho người và gia súc; những loài có thể tấn công, gây độc cho người thì phải hết sức cẩn thận trong khoanh nuôi, di chuyển, mua bán!”.

“Trước khi cơ quan quản lý chặt việc sử dụng các loại động vật độc này, người dân phải tự ý thức về sự nguy hại trong kiểu mua “thuốc sống” trôi nổi, chớ nên quá tin vào những kiểu quảng cáo “đại bổ, chữa bá bệnh”, rồi tự ý mua về dùng… đại! Đã có không ít người bị chết hoặc nguy cấp tính mạng vì uống thuốc kiểu này!” – bác sĩ Hùng khuyến cáo.

HÙNG PHIÊN