Lũng Cú- địa danh thiêng liêng mà tất cả những người Việt Nam đều nhớ nằm lòng ngay từ khi bắt đầu học địa lý về đất nước mình, vùng đất huyền thoại mà người Việt nào cũng mơ ước được một lần đặt chân đến. Trên bản đồ Tổ quốc, đó là đỉnh một cái “chóp nón” đầy kiêu hãnh của cực Bắc. Tôi đã có cảm giác hạnh phúc đến tột cùng khi lần đầu tiên may mắn được đặt chân đến vùng đất hội tụ hồn thiêng sông núi, nơi đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền đất nước.

Khi chuẩn bị thực hiện chuyến hành trình đến các tỉnh biên giới phía Bắc của Tổ quốc lần này, Lũng Cú- Hà Giang là điểm đến tạo niềm háo hức lớn nhất đối với tôi. Cuộc hành trình đến với Lũng Cú mỗi lúc mỗi gần khi ngày nào tôi cũng “tua” hồi ức, thả hồn hình dung về vùng đất đã tạo bao say đắm đối với mình qua nhiều trang sách, tác phẩm văn học.

Đường lên cao nguyên đá Đồng Văn

 

CHUYẾN HÀNH TRÌNH ĐẸP...HƠN MƠ

Thế nhưng, khi từ thị xã Hà Giang (tỉnh Hà Giang) đi Lũng Cú, tất cả những gì hiển hiện đều vượt quá sức tưởng tượng của tôi. Chặng đường dài gần 150km từ thị xã tỉnh lỵ Hà Giang đến cao nguyên đá Đồng Văn kỳ ảo hơn cả trong mơ. Đó là con đường khúc khuỷu, cua gấp liên tục, chạy men theo các triền núi đá cao sừng sững, một bên là vách đá dựng đứng, một bên là vực sâu thăm thẳm. Càng đi, con đường càng trở nên kỳ diệu với khung cảnh thiên nhiên quá sức hùng vĩ. Chiếc ô tô của chúng tôi đi mỗi lúc mỗi lên cao, để lại mênh mông những đám mây huyền ảo bên dưới.

Chặng đường đưa tôi qua những địa danh đã ăn sâu vào tâm thức, dù đây là lần đầu tiên tôi được đặt chân đến. Đó là Vị Xuyên, Yên Minh, đó là những dốc đá dựng đứng Pắc Sum, Na Khê. Khi xe vượt Cổng trời Quản Bạ, nhìn lại những con đường ngoằn ngoèo, nằm vắt vẻo trên những núi đá chất ngất lưng trời, bên dưới là những đám mây bồng bềnh, tôi có cảm giác như mình đang đi vào một mê cung trên… thiên đường. Cảm giác lâng lâng thúc giục tôi phải chia sẻ niềm sung sướng với những người thân yêu. Vừa khi đến đoạn có sóng điện thoại, tôi gọi ngay về cho con gái ở Tuy Hòa: “Bố đang đi trên mây, đẹp hơn cả tưởng tượng!”.

Tô điểm giữa thiên nhiên hùng vĩ là phong cảnh lãng mạn do con người tạo ra. Đó là những căn nhà sàn xinh xắn, những ô ruộng bậc thang đan xen, nằm chênh vênh trên các sườn núi đá. Đâu đó, thấp thoáng bóng các cô gái dân tộc Mông trong những bộ váy rực rỡ đang cần mẫn làm nương.

Cao nguyên đá Đồng Văn mênh mông một màu trắng xám của đá. Núi chập chùng từng lớp ken nhau. Những thung lũng xa ngút tầm mắt. Dưới chân, cây bắp tựa vào hốc đá mà đơm hoa, ra trái. Đường từ Đồng Văn lên chóp Lũng Cú dài 20km vẫn triền miên núi đá, mỗi lúc càng cheo leo hơn. Phong cảnh đẹp huyền bí, hút hồn người. Cảm giác càng ngất ngây khi tôi biết mình đã đặt chân đến vùng đất biên cương thiêng liêng của Tổ quốc.

Dưới chân cột cờ Lũng Cú -  Ảnh: M.KÝ

 

DƯỚI LÁ CỜ THIÊNG

Chúng tôi đến Đồn Biên phòng Lũng Cú đúng giữa trưa. Theo hướng chỉ của đại úy Nguyễn Văn Khiết, cán bộ của Đồn Biên phòng, tôi háo hức nhìn lên chóp Lũng Cú, nơi có cột cờ tại điểm cực Bắc của Tổ quốc. Tôi có cảm giác như ánh mặt trời đang hướng thẳng xuống đỉnh Lũng Cú, nơi có điểm kinh tuyến cao nhất của nước ta, khiến vùng đất này càng hội tụ những điều thiêng liêng nhất.

Đoạn đường từ Đồn Biên phòng lên cột cờ dài 12km, vẫn quanh co, uốn khúc trên những vách núi trùng điệp, cao ngất. Con đường dẫn lên núi Rồng như một dải lụa trắng vắt qua những dãy núi kỳ vĩ nối tiếp nhau, khiến lòng người như choáng ngợp. Thung lũng Lô Lô bất ngờ hiện ra với những căn nhà sàn ẩn hiện sau những bức tường xếp bằng đá. Thấp thoáng xa xa có thác nước len lỏi sau những vách đá. Nhìn xuống bên dưới, dòng sông Nho Quế phân chia ranh giới Việt Trung nhỏ như sợi chỉ mong manh.

Từ xa, chúng tôi đã nhìn thấy lá cờ đỏ sao vàng in trên nền trời xanh bồng bềnh mây trắng. Ai cũng háo hức muốn đến ngay cột cờ trên đỉnh núi Rồng. Tôi hồi hộp leo lên 286 bậc đá và hạnh phúc đến ngất ngây khi được đặt tay vào cột cờ sừng sững ở chót đỉnh Tổ quốc. Trên cao, giữa trời xanh thẳm, lá cờ đỏ sao vàng đang phần phật tung bay, như ngọn lửa bất diệt, kiêu hãnh canh giữ bầu trời biên cương của Tổ quốc. Trên đỉnh núi Rồng ở độ cao gần 1.700m, tôi say đắm ngắm lá cờ uy nghi đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của chủ quyền đất nước; biểu tượng của sức mạnh, lòng tự hào, tự tôn, tinh thần kiêu hãnh, ý chí quật cường của cả dân tộc. Cảm giác tự hào dâng trào trong tôi khi được đứng ở nơi đã trở thành biểu tượng của sự tồn tại mãnh liệt đến kỳ diệu của dân tộc Việt Nam qua bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước.

Trung tá Vũ Ngọc Lâm, Đồn phó kiêm Chính trị viên Đồn Biên phòng Lũng Cú, kể rằng hầu hết các vị nguyên thủ của nước ta đều đã đặt chân lên đỉnh núi Rồng như một sự khẳng định chủ quyền bất di bất dịch của Tổ quốc. Mỗi ngày đều có 5-7 đoàn leo lên núi Rồng chiêm ngưỡng vùng biên cương hùng vĩ của đất nước. Gần đây, nhiều nhóm bạn trẻ ở nhiều tỉnh, thành đã lên đỉnh núi Rồng đón giao thừa năm mới để bày tỏ lòng tự hào, tình yêu Tổ quốc.

Đưa chúng tôi lên thăm cột cờ, đại úy Nguyễn Văn Tám, cán bộ Đồn Biên phòng Lũng Cú, cho biết ngoài việc bảo vệ an ninh quốc phòng vùng viễn biên, một trong những nhiệm vụ quan trọng của Đồn Biên phòng Lũng Cú là đảm bảo cho sắc cờ trên đỉnh núi Rồng lúc nào cũng đỏ tươi, bởi đó là hồn thiêng sông núi của Tổ quốc. Đồn Biên phòng Lũng Cú có hẳn một trạm chuyên làm nhiệm vụ bảo vệ cột cờ này. “Do sức gió trên cao rất mạnh nên điều quan trọng nhất là phải giữ gìn lá cờ luôn lành  lặn. Trung bình, mỗi tuần chúng tôi phải thay cờ một lần, lâu nhất cũng chỉ 10 ngày. Lúc nào trong trạm biên phòng cũng có gần 10 lá cờ lớn 54m2 để dự phòng. Song mỗi lần hạ cờ bị hỏng để thượng cờ mới là một lần hết sức vất vả bởi phải chiến đấu với sức gió quần quật trên cao” - đại úy Tám thổ lộ. Dù vậy, không giấu vẻ tự hào, người đại úy biên phòng này nói rằng đó là một vinh dự không phải ai cũng có được. Có lẽ, khi đứng ở vùng đất địa đầu của Tổ quốc, người ta mới hiểu hết ý nghĩa thiêng liêng của việc làm cao cả ấy.

Bản Séo Lủng, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang - nằm ở phần đất thượng cùng cực Bắc của Việt Nam - Ảnh: M.KÝ

 

HUYỀN THOẠI LŨNG CÚ

Trung tá Vũ Ngọc Lâm, Đồn phó kiêm Chính trị viên Đồn Biên phòng Lũng Cú giải thích: Lũng Cú theo tiếng dân tộc Mông nghĩa là lũng ngô (bắp). Từ xưa đến nay, cả cánh đồng Thèn Pả - cánh đồng lớn nhất ở Lũng Cú - đều trồng bắp. Song, trung tá Lâm cũng nói rằng có rất nhiều huyền thoại xung quanh địa danh Lũng Cú này.

Truyền thuyết kể rằng, thời Tây Sơn, sau khi đại thắng quân xâm lược,  hoàng đế Quang Trung đã cho đặt một chiếc trống rất to ở trạm gác vùng biên ải hiểm trở này của đất nước. Cứ mỗi canh, tiếng trống lại vang lên ba hồi đĩnh đạc, vang xa mấy dặm, như một sự khẳng định chủ quyền đất nước. Thời đó, tiếng trống còn là phương tiện thông tin nhanh nhất. Chính vì thế, Lũng Cú khi đọc chệch âm sang âm tiếng Mông là Long Cổ, tức trống của vua. Người ta nói rằng nơi đặt chiếc trống của nhà vua cũng là trạm biên phòng tiền tiêu Lũng Cú bây giờ. Ngày nay, đồng bào Lô Lô ở Lũng Cú đều sử dụng thành thạo trống đồng. Trong khi đó, các nhà nghiên cứu khẳng định trống đồng của đồng bào Lô Lô có nguồn gốc từ trống đồng Đông Sơn. Chính vì thế, khi xây dựng cột cờ trên đỉnh núi Rồng, Nhà nước ta đã cho làm phù điêu trên chân và bệ cột cờ mang nét hoa văn của trống đồng Đông Sơn.

Có truyền thuyết rằng ngày xưa có một con rồng thiêng đến ở trên ngọn núi thiêng thuộc vùng đất này, nên Lũng Cú cũng là cách đọc chệnh âm từ Long Cư (nơi rồng ở, hay động của rồng). Đại úy Nguyễn Văn Tám nói rằng người dân địa phương rất tự hào xem truyền thuyết này là sự tích về vùng đất mà họ đang sinh sống. Núi rồng ở chính là núi Rồng ngày nay- nơi có cột cờ cực Bắc Tổ quốc. Đứng trên đỉnh núi Rồng, đại úy Tám chỉ về hướng tây nói rằng có hai vũng nước nằm trên đỉnh núi cao chót vót nhưng không bao giờ cạn. Hai vũng nước ấy không sâu nhưng quanh năm nước trong suốt, được người dân địa phương xem như hai cái giếng thiêng, dùng để chữa bệnh, cầu phúc. Sự tích kể rằng hai cái vũng nước này chính là hai Long nhãn, tức mắt của rồng.

Trên vùng đất thiêng cực Bắc- nơi được xem là đỉnh “nóc nhà” của Tổ quốc, đã có bao nhiêu truyền thuyết đáng tự hào!

Từ trên đỉnh núi Rồng, đại úy Tám chỉ những căn nhà xa xa phía bắc nói rằng đó chính là bản Séo Lủng thuộc xã Lũng Cú- khu dân cư nằm trên phần đất xa nhất của cực Bắc của Tổ quốc, nơi đang có những đồng bào Lô Lô sinh sống dọc theo đường biên giới quốc gia. Đại úy Tám cho biết, từ Séo Lủng đi bộ 15 phút sẽ tới cột mốc 17- chính là mỏm đất cực Bắc của Tổ quốc. Đây cũng chính nơi thượng nguồn dòng sông Nho Quế huyền thoại.

Đứng bên cột cờ Tổ quốc nơi cực Bắc, tôi càng hiểu rằng 16km đường biên mà Lũng Cú giáp với đất nước Trung Hoa đã thấm đẫm bao nhiêu xương máu của ông cha để tôi có được niềm hạnh phúc khi đặt chân đến vùng đất thiêng hôm nay.

TẤN LỘC