Hơn ba tháng qua, cả ngày lẫn đêm, đoạn sông Ba từ cầu Đà Rằng mới đến thôn Phú Lộc, xã Hòa Thắng (huyện Phú Hòa) dường như lúc nào cũng có nhiều người đi xúc chình. Người dân các thôn Ân Niên, Vĩnh Phú, Đông Phước, Đông Bình... thuộc xã Hòa An coi khúc sông này là nơi kiếm sống.

Trẻ em cũng đi xúc chình -  Ảnh: T.HIẾU

CẢ LÀNG ĐI XÚC CHÌNH

5 giờ sáng, tôi theo ông Phan Văn Phong ở xóm Nam, thôn Vĩnh Phú ra sông Ba. Phía đông, mặt trời chưa kịp nhô lên, vầng mây chân trời mới ửng đỏ, vậy mà, khúc sông này đã có đến hàng chục người lặn xúc chình. Ông Phong chỉ tay xuống đoạn cuối sông, nói: “Những người lặn xa xa kia đi xúc từ hồi 4 giờ sáng đấy, họ xúc đến khi mặt trời đứng bóng thì mới chịu về ăn cơm, có người ăn cơm xong rồi quay ra sông xúc tiếp đến tối. Thậm chí nhiều người chạy xe ôm, ba gác; làm thợ hồ, thợ mộc… cũng bỏ nghề để xúc chình”.

Dụng cụ xúc chình rất đơn giản. Chỉ có một cái vợt lưới hình tròn hoặc chữ nhật, đường kính hoặc chiều dài khoảng 1m. Cầm vợt trên tay, công việc còn lại của người dân là sục sâu cái vợt xuống lòng sông, xúc lên cả đất, cát và sỏi. Ông Phong cho biết: “Chình chỉ tập trung nhiều ở khúc sông này, nhưng còn rất nhỏ, chỉ cỡ cây tăm xỉa răng. Chúng sống dưới sạn, bùn nên rất khó bắt. Muốn xúc chình, phải gập mình xuống nước, nơi nào sâu thì phải lặn xuống, xúc luôn cả bùn và sạn. Sau đó, dùng vá múc canh lọc bùn và sạn mới bắt được chình con. Công việc này cần phải tỉ mỉ, người xúc chình phải chịu được việc ngâm mình dưới nước sâu nhiều giờ thì mới có thu nhập cao được”. Do ở khúc sông cạn có quá nhiều người thi nhau xúc nên lượng chình con kiếm được không nhiều. Những người muốn “trúng đậm” phải lội xa hơn, nơi sâu hơn. Một người bắt chình cho biết: Lội xa thấy cũng nguy hiểm vì nước lớn, cũng sợ trúng vùng nước xoáy, chảy xiết. Nhưng vì chình được giá, cho thu nhập cao nên ai cũng ham.

Chình giống khai thác trên sông Ba qua xã Hòa An (Phú Hòa) - Ảnh: T.Hiếu

KIẾM BẠC TRĂM MỖI NGÀY

Khoảng đầu năm 2008, chình con xuất hiện rất nhiều ở đoạn sông Ba này, nhưng người dân địa phương không nghĩ chình con có giá. Đến khi dân ở Tuy An vào lặn xúc cả ngày lẫn đêm, có người kiếm được 300.000 – 400.000 đồng/ngày, người dân các thôn này thấy vậy bắt chước đi xúc. Ông Phong cho biết: “Có người mới tập tò đi xúc chình mà cũng kiếm được 100.000 đồng/ngày. Với nhà nông chúng tôi, không lao động chân tay nào kiếm được thu nhập cao như vậy”.

Anh Lê Chí Tâm, 26 tuổi, ở xóm Soi, thôn Vĩnh Phú, có 6 năm làm thợ mộc, đã quyết định bỏ nghề đi xúc chình gần 2 tháng nay. Anh Tâm thổ lộ: “Làm thợ mộc cả ngày ngồi mỏi cả lưng mà chỉ kiếm được 50.000 đồng, trong khi đó đi xúc chình từ 6 giờ sáng đến 11 giờ trưa, hôm dở dở thì kiếm được cỡ 100.000 đồng, còn hôm khỏe khoắn có khi “trúng mánh” đến 150.000-200.000 đồng”. Như anh Tâm, anh Huỳnh Thanh Đạm, 41 tuổi, ở xóm Trung cũng bỏ nghề đạp ba gác ở chợ Tuy Hòa hơn 2 tháng nay để đi xúc chình. Anh Đạm bộc bạch: “Cái nghề ba gác nặng nhọc nhưng thu nhập rất bấp bênh. Ngày nào hên lắm có người gọi thì kiếm được 40.000-50.000 đồng. Nay đi xúc chình, ngày nào cũng kiếm được trăm ngàn, trang trải tương đối cho cuộc sống gia đình, lo cho con cái ăn học được”.

Bán chình con ngay trên bờ sông

Hiện giá mỗi con chình con ở mức 1.200 đồng. Người đi bắt chình đông, nhưng người mua chình vẫn phải ngồi ở bờ sông chờ người ta đem lên là mua ngay. Anh Nguyễn Văn Tâm, một người mua chình, cho biết: “Đại lý mua chình ngày một đông, mình không lên bờ sông ngồi “đón lõng” để mua trước thì không bao giờ có hàng để bán cho đối tác”. Được biết, chình con được mua ở Phú Hòa, Tuy An... được tập trung về một đại lý lớn ở TP Tuy Hòa, nơi đây sẽ chuyển vào Nha Trang, Sài Gòn bán lại cho những người nuôi chình khắp nước.

TRUNG HIẾU