Trắng, một màu trắng đến tôn nghiêm của những dãy mộ thẳng hàng như đội ngũ duyệt binh giữa bạt ngàn rừng núi xanh thẳm Trường Sơn. Một chút choáng ngợp trước màu trắng của những nấm mồ liệt sĩ chạy dài thẳng lối trên những quả đồi. Nhưng rồi cảm giác ấy nhanh chóng qua đi, thay vào đó là sự thành tâm, nghiêng mình kính cẩn trước anh linh các anh hùng liệt sĩ đang yên nghỉ nơi cõi vĩnh hằng…
Lần đầu tiên đến Quảng Trị, vùng đất ác liệt nhất trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước với những địa danh đã trở thành bất tử như: sông Bến Hải, sông Thạch Hãn, cầu Hiền Lương, Khe Sanh, Khe Hó, đồi Bến Tắt… lòng chúng tôi không khỏi bồi hồi xúc động. Bầu không khí vừa hào hùng, vừa linh thiêng bao trùm quanh đây. Minh chứng của sự ác liệt của chiến tranh năm xưa nơi vùng đất gió Lào cát trắng này là những nghĩa trang. Quảng Trị có tất thảy 72 nghĩa trang liệt sĩ với hàng chục ngàn nấm mồ của chiến sĩ, dân công hỏa tuyến, thanh niên xung phong đã hy sinh. Đoàn chúng tôi chỉ đến được 2 nghĩa trang quốc gia là nghĩa trang liệt sĩ Đường 9 và nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn.
TRI ÂN NGƯỜI NẰM XUỐNG
Các thành viên Đoàn Phú Yên đang làm sạch và quét sơn mới trên mộ chí ở Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Đường 9 - Ảnh: T.QUỚI
Có lẽ đây là chuyến đi ý nghĩa nhất trong đời của những ai có mặt trong chuyến hành trình “Về với Trường Sơn” (từ ngày 4 – 14/7 với sự tham gia của thanh niên 8 tỉnh, thành đoàn miền Trung và miền Đông Nam bộ, trong đó đoàn Phú Yên có 36 đoàn viên và 2 cựu thanh niên xung phong). Chúng tôi về đây để quét vôi tường rào, làm cỏ khuôn viên nghĩa trang, làm sạch bia mộ, thắp hương trước anh linh của những liệt sĩ ở khắp mọi miền Tổ quốc. Và hơn hết, chúng tôi về đây ôn lại bài học đạo lý xưa cũ “Uống nước nhớ nguồn”, để “rõ mình” hơn trước sự hy sinh cao cả của lớp cha anh đi trước. Ngày ấy, những người nằm dưới mộ này cũng chỉ mười tám, đôi mươi, nhiều người chưa có được chút gì cho riêng mình, đã vì đất nước ra đi mãi mãi.
Không ai bảo ai, tất cả những người tham gia chuyến hành trình đều thực hiện công việc một cách tự giác, nghiêm túc, bằng tấm lòng thành kính nhất. Người cắt cỏ, dọn rác, kẻ quét sơn bia mộ, thay bát cắm hương… giữa cái nắng mùa hè và gió Lào bỏng rát. Nhóm bạn nữ của đoàn Phú Yên, Ngọc Huyến, Ánh Nguyệt, Thu Ngân, Minh Hiền - dù say ô tô sau hành trình dài 700 cây số nhưng khi xuống nghĩa trang đường 9 đã nhập cuộc ngay vào không khí lao động hăng say. Ngọc Huyến tâm sự: “Lần đầu tiên đến nghĩa trang liệt sĩ quốc gia, choáng ngợp trước hàng hàng, lớp lớp những mộ là mộ, em cảm thấy mình quá nhỏ bé trước những hy sinh lớn lao của lớp cha anh”. Còn Ánh Nguyệt bộc bạch: “Về với Trường Sơn, em mới thấm thía được giá trị của cuộc sống hạnh phúc, tự do hôm nay”. Anh Lê Chí Hòa, Bí thư Đoàn khối Cơ quan DCĐ Phú Yên, người vẫn hay nói tiếu lâm chọc cười để mọi người quên đi mệt nhọc, đã lặng người đi khi đến khu mộ của 6 liệt sĩ quê Phú Yên. Anh cứ lau đi, lau lại những bụi bặm bám trên phần mộ, bát hương và khấn: “Các anh, các chị hãy thanh thản an nghỉ cùng đồng đội. Thế hệ trẻ Phú Yên hôm nay mãi mãi tri ân công đức và nguyện sống xứng đáng nhất với người nằm xuống”. Rồi anh cùng tôi đi lần lượt từng phần mộ chụp lại những bức ảnh mà anh bảo sẽ gửi lại cho gia đình các liệt sĩ ở quê nhà.
3 ngày ròng rã dầm mình giữa nắng gió Quảng Trị, các bạn trẻ đã làm mới hơn, tươm tất hơn bộ mặt của 2 nghĩa trang liệt sĩ quốc gia với hơn 20.000 ngôi mộ ấm cúng khói hương trước kỷ niệm 60 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7. Có bạn suốt 3 ngày chỉ làm mỗi việc đốt hương và đến cắm từng ngôi mộ, rồi sụt sịt chậm nước mắt trước những ngôi mộ vô danh. Trời Quảng Trị trong veo, xanh thẳm/ Nắng nghĩa trang thơm ngát khói hương/ Nghe gió hú Trường Sơn nghìn dặm/ Tưởng quân đi, rầm rập chiến trường. (Thơ Tố Hữu)
10.000 NGỌN NẾN, TRIỆU TRIỆU TRÁI TIM THẮP SÁNG TRƯỜNG SƠN
 |
|
Đồng chí Phạm Thị Ngọc Tuyết, Phó Bí thư Tỉnh đoàn Phú Yên và các đoàn viên trong lễ dâng hương ở Nghĩa trang liệt sĩ Đường 9 |
Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn được xây dựng từ ngày 24/2/1975 và khánh thành ngày 10/4/1977 dưới sự chỉ huy của Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên và tham gia xây dựng của hơn 20 tiểu đoàn, trung đoàn, sư đoàn, công ty, các trường trong hệ thống quân đội. Tổng diện tích nghĩa trang là 39,8 ha với tổng số mộ 10.263 mộ chí, trong đó còn 68 mộ vô danh, được bố trí thành 6 khu. Phú Yên có 6 liệt sĩ đang yên nghỉ tại nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn. Đó là các liệt sĩ Trần Trịa (sinh năm 1931, xã An Chấn, huyện Tuy An, hy sinh ngày 5/2/1970), Trần Ngọc Tính (sinh năm 1944, xã Hòa Xuân, Tuy Hòa, hy sinh ngày 21/5/1968), Nguyễn Tấn Lợi (xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa, hy sinh ngày 4/4/1972), Nguyễn Văn Bút (huyện Tuy An, hy sinh 11/1969), Lê Phụng Kỳ (sinh năm 1921, hy sinh ngày 13/5/1969), Nguyễn Văn Bạo (sinh năm 1948, xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa, hy sinh ngày 22/1/1971).
Núi rừng Trường Sơn về đêm tĩnh mịch và thâm u. Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn nằm trên 11 quả đồi Bến Tắt vì thế càng trở nên trang nghiêm, linh thiêng trong tiếng đại hồng chung vang vọng và tiếng gió u u của đại ngàn. Nhưng hương hồn của các anh hùng liệt sĩ nơi đây thì luôn luôn ấm áp bởi tấm lòng của đồng đội, đồng chí và những người đang sống hôm nay. Đêm 8/7 vừa qua là một đêm đặc biệt. Gần 10.000 chiến sĩ tình nguyện và học sinh, thanh niên địa phương đã về nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn làm lễ thắp nến, dâng hương cho 10.263 liệt sĩ đang an nghỉ nơi đây và hàng ngàn liệt sĩ khác đang nằm đâu đó giữa chốn thâm u của núi rừng Trường Sơn mà chưa tìm thấy. Nằm kề nhau những nấm mộ giống nhau/ Mười nghìn bát hương/ Mười nghìn ngôi sao cháy/ Mười nghìn tiếng chuông ngân trong im lặng/ Mười nghìn trái tim neo ở đầu nguồn/ Mười nghìn đôi vai từng gánh Trường Sơn… (Thơ Nguyễn Hữu Quý).
Phút mặc niệm bắt đầu. Trong tiếng gió vi vu của thông, tiếng đại hồng chung ngân vang, thoảng một thứ hương dìu dặt của núi rừng, tôi nghe rõ từng nhịp đập trái tim của những người trẻ tuổi đang nghĩ về sự hy sinh cao cả của lớp người đi trước. Hình như hương hồn của các anh hùng liệt sĩ đã về đây chứng giám lòng thành của tuổi trẻ trong sự thanh thản.
Anh Võ Văn Thưởng, Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn xúc động đọc lời phát biểu: “Về với Trường Sơn là một hoạt động thiết thực, ý nghĩa đầy tính nhân văn, thể hiện lòng tri ân sâu sắc của thế hệ trẻ hôm nay với thế hệ cha anh đi trước. Về đây, để “soi rõ mình hơn”, tìm một chút thanh thản để nuôi dưỡng tâm hồn, ý chí và nghị lực trong cuộc sống hôm nay còn bộn bề những khó khăn thách thức”.
10.000 ngọn nến được thắp lên, 10.000 nén hương được thắp lên trên từng ngôi mộ của các anh hùng liệt sĩ. Đêm nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn ấm áp khói hương và tình người giữa hai thế hệ. Tôi và tất cả bạn trẻ đi trong đêm giữa những dãy mộ liệt sĩ mà có cảm giác như đang trở về thăm viếng người thân. Và không chỉ 10.000 bạn trẻ có mặt tại đây mà hàng triệu triệu trái tim người Việt
Rời nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, vùng đất của linh thiêng và hào hùng khí phách dân tộc, mỗi bạn trẻ đều tự nhủ lòng mình rằng: “Hãy sống có ích hơn cho tập thể, đất nước để xứng đáng với sự hy sinh vì nền độc lập của những cô, chú năm xưa”.
TRẦN QUỚI
