Là thế hệ thứ ba trong gia đình có truyền thống làm nghề đi biển, lão ngư Ngô Văn Lanh, 61 tuổi ở khu phố Vạn Phước, phường Xuân Thành (TX Sông Cầu) đang tiếp tục sứ mệnh tiếp lửa, làm điểm tựa cho các lớp con cháu vững tay lái, đưa những con tàu vươn khơi, chinh phục biển cả, giữ gìn lãnh hải Tổ quốc.

MỘT THỜI “CƯỠI SÓNG”

Tiếp chúng tôi trong căn nhà ba gian rộng rãi, hướng mặt đón gió biển, ông Ngô Văn Lanh chậm rãi hớp một ngụm trà, bồi hồi nhớ lại những tháng ngày ông cùng bạn bè vượt sóng vươn ra khơi xa. Ông Lanh kể: “Vào năm 1981, sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự, tôi về lại quê và nối nghiệp đi biển của ông, cha. Được một thời gian, vợ chồng tôi gom góp sắm được chiếc thuyền máy công suất 20CV khai thác thủy sản gần bờ. Tuy nhiên, nghề này thu nhập không được nhiều nên tôi đầu tư nâng cấp tàu lên 45CV và chuyển sang đánh bắt mực ống ở vùng biển tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Thời ấy, nghề khai thác mực còn khá mới mẻ, ít người làm nên chuyến ra khơi nào, thuyền cũng “no”, anh em bạn thuyền ai cũng phấn khởi”.

Thừa thắng xông lên, ông Lanh tiếp tục đóng thêm một chiếc tàu 45CV. Mỗi bận vươn khơi, hai tàu cùng nhau song hành thả lưới bắt mực ống, hiệu quả cao hơn hẳn. Năm 2004, khi phong trào đánh bắt cá bò gù (cá ngừ đại dương) bắt đầu nổi lên ở phường 6 (TP Tuy Hòa), ông Lanh lặn lội vào tận nơi, xin làm công cho nhiều tàu đánh bắt cá bò gù để học nghề. Sau đó, ông quyết định bán rẻ lại hai chiếc tàu nhỏ cho ngư dân ở địa phương để gom tiền đóng tàu lớn.

Ông Lanh nhớ lại: Sau mấy tháng ròng rã cùng ăn ở với thợ ở xưởng đóng tàu, một con tàu mới công suất 120CV được hạ thủy, vượt sóng ra vùng biển Trường Sa đánh bắt cá bò gù, mang theo bao hoài bão làm giàu của tôi cùng gia đình. Nhưng làm nghề được mấy năm thì việc đánh bắt cá bò gù không có “ăn” nữa, do giá cá bò gù hạ và khó tiêu thụ. Nhiều ngư dân ở phường 6 phải bỏ nghề, rao bán tàu. Lúc bấy giờ, tôi về lại Sông Cầu mua thêm một chiếc tàu công suất 140CV và chuyển hẳn sang nghề đánh bắt cá hố xuất khẩu ở vùng khơi các tỉnh Quảng Ngãi, Thừa Thiên - Huế... Và tôi đã trụ luôn với nghề này, rồi chuyển giao cho các con sau khi “về hưu”.

TIẾP LỬA, TRUYỀN NGHỀ

Ngồi chuyện trò cùng chúng tôi nhưng thỉnh thoảng ông Lanh vẫn hướng mắt nhìn về phía biển. Trong đôi mắt tinh anh của lão ngư đã ngoại lục tuần hiện rõ nỗi khát khao chinh phục đại dương, bám giữ từng tấc biển của Tổ quốc. Ông Lanh nhẩm tính: “Tôi bắt đầu nghỉ biển khi bước qua tuổi 53. Tính ra thời gian tôi lênh đênh với sóng nước có gần 30 năm. Tàu thuyền của tôi đã băng qua nhiều vùng lãnh hải của đất nước”.

Hiện tại, ông không còn trực tiếp điều khiển những con tàu “cưỡi sóng” vươn khơi, nhưng chưa khi nào trong ông nguôi khát vọng chinh phục biển cả và ông vẫn tiếp tục truyền niềm đam mê biển cả cho các con. Ông Ngô Văn Lanh cho biết: “Hiện nay, hai người con trai lớn của tôi là Ngô Xuân Ninh và Ngô Xuân Mẫn đang tiếp tục nối nghiệp cha, ngày ngày đưa tàu vươn ra biển lớn. Năm 2013, khi tình hình biển Đông bắt đầu căng thẳng, gia đình tôi đã gom hết vốn liếng, nâng công suất hai chiếc tàu lên gần 750CV để đảm bảo việc khai thác, đánh bắt dài ngày trên biển và có thể vươn tới những ngư trường xa hơn”.

Chưa dừng lại ở đó, năm 2015, khi Nhà nước có chủ trương hỗ trợ ngư dân đóng tàu lớn, ông Lanh là người tiên phong vay vốn để đóng tàu vỏ thép. Ông nói: “Đây là cơ hội để ngư dân có thể đóng được tàu lớn, vươn khơi xa hơn”. Gác hết công việc nhà, ông Lanh tập trung vào việc lập hồ sơ, hoàn tất thủ tục vay vốn đóng một tàu vỏ thép có công suất 800CV, với tổng kinh phí 16,5 tỉ đồng để hành nghề lưới mành chụp. 

Đông đảo người dân đến xem tàu Xuân Thành 1 trong ngày tàu vừa cập Cảng cá Dân Phước (TX Sông Cầu) - Ảnh: T.HƯƠNG

Khi con tàu được khởi công đóng, cũng là lúc ông Lanh ngược xuôi liên tục từ Phú Yên ra Quy Nhơn, rồi ngược vô Khánh Hòa để đặt đan giàn lưới chụp, kiểm tra tiến độ đóng tàu… Chưa hết, để chuẩn bị cho ngày ra khơi của con tàu mới, ông Lanh còn lặn lội đến nhiều làng biển ở các tỉnh, thành để tìm bạn thuyền. Ông cho hay: “Nghề lưới mành chụp là nghề mới ở Phú Yên nên ngư dân địa phương chưa có kinh nghiệm. Vì vậy, đích thân tôi phải đến tận những nơi có nghề mành chụp phát triển khá sớm như Nghệ An, Quảng Ngãi… để tìm bạn thuyền. Cùng thời gian ấy, tôi cũng về Quy Nhơn để gặp anh bạn cũ, là người từng cùng tôi vượt sóng gió trong những chuyến đánh bắt cá bò gù trước kia để thuyết phục anh về làm thuyền trưởng tàu vỏ thép sẽ hạ thủy sắp tới”. Bằng tâm huyết, “lửa nghề” của mình, ông Lanh đã thuyết phục được nhiều bạn thuyền về làm với mình. Hiện ông đã tập hợp được đội bạn thuyền gồm 11 người đến từ các tỉnh Nghệ An, Quảng Ngãi và Bình Định; trong đó anh Ngô Xuân Ninh - con trai lớn của ông, cũng là một ngư dân trên tàu này. Để làm được từng ấy công việc, một năm qua, ông Lanh không có ngày nào ngơi nghỉ, chân ông đã đi mòn vẹt đến ba đôi dép, sức khỏe chừng như… hao mòn nhiều. Nhưng những kết quả có được của ngày hôm nay là liều thuốc giúp ông nghị lực can trường để làm điểm tựa cho con cháu vươn khơi.

Khi chúng tôi hỏi: Ở cái tuổi ngoại lục tuần, có kinh tế khá giả, nguồn thu nhập ổn định từ hai chiếc tàu cá sao ông phải vất vả vay mượn để đóng tàu lớn, trong khi nghề biển tiềm ẩn nhiều rủi ro thì ông Lanh tâm sự: “Không phải vì thấy biển khơi “dậy sóng” mà ngư dân chùn quyết tâm. Chúng tôi vẫn tràn đầy nhiệt huyết giữ lấy biển trời quê hương theo cách của mình. Dù hiện nay biển giã gặp nhiều khó khăn nhưng ngày đêm, ngư dân vẫn miệt mài lao động và tham gia bảo vệ các vùng lãnh hải của Tổ quốc. Vì vậy, tôi dồn tất cả công sức và tiền của để đóng được tàu lớn, vững chắc để bền tay lái, vượt sóng cả vươn khơi. Một khi người trên bờ bền chí thì những ngư dân bôn ba trên biển cũng vững lòng tin…”.

LỚP TRẺ VƯƠN KHƠI

Vừa qua, khi chiếc tàu vỏ thép của ông Ngô Văn Lanh hoàn tất, về cập Cảng cá Dân Phước ở phường Xuân Thành (TX Sông Cầu), hàng trăm ngư dân ở địa phương và các huyện, thành phố trong tỉnh đã tìm về để xem. Ngư dân Nguyễn Văn Hào ở phường 6 (TP Tuy Hòa) cho hay: Hôm nay, tôi cùng một số ngư dân khác đến đây tận mắt chứng kiến con tàu hiện đại để học tập và có thể tham gia đóng tàu vỏ thép. Hy vọng, Nhà nước tiếp tục hỗ trợ ngư dân đóng thêm nhiều tàu vỏ thép nữa để có điều kiện vươn khơi đánh bắt thủy sản và chung tay bảo vệ biển đảo Tổ quốc.

Tất bật với việc sắp xếp vật dụng ngư cụ nhưng những ngư dân trẻ sẽ lèo lái chiếc tàu vỏ thép mang tên Xuân Thành 1 (số hiệu PY-99999TS) ra khơi vẫn luôn nở nụ cười và niềm tin quyết thắng. Quệt những giọt mồ hôi đang lăn trên khuôn mặt rám nắng, anh Ngô Xuân Ninh cho hay: Chúng tôi chuẩn bị tất thảy mọi thứ cho chuyến mở biển đầu năm và cũng là chuyến khởi hành đầu tiên của tàu Xuân Thành 1. Ngư trường đầu tiên tàu Xuân Thành 1 sẽ chinh phục là Trường Sa. Còn anh Nguyễn Trung Thu, người sẽ cầm lái để tàu Xuân Thành 1 vươn khơi, lại hồ hởi, cho biết: Hơn 20 năm lênh đênh trên biển, tôi đã cầm lái không biết bao nhiêu con tàu, vỏ gỗ có, vỏ thép cũng có. Giờ đây, tôi sẽ đem những kinh nghiệm có được từ những tháng năm lấy biển làm nhà để cùng anh em bạn thuyền đưa tàu Xuân Thành 1 chinh phục mọi vùng biển của đất nước.

TUYẾT HƯƠNG