Ở thôn Nhơn Hội, xã An Hòa (huyện Tuy An) có một “đội quân” chuyên nghề đi biển bằng thúng chai. Nếu không tính tàu thuyền cỡ lớn thì tại bờ biển này mỗi đêm có hàng trăm ngư dân chèo thúng đi biển, giữ lấy nghiệp để mưu sinh.

VẤT VẢ NHƯNG SỐNG ĐƯỢC

Một số người lớn tuổi kể rằng, nghề chèo thúng đi biển ở đây đã có từ xa xưa. Đến nay, tuy nhiều người sắm được thuyền to ghe lớn song họ vẫn không bỏ cái thúng đã gắn với mình bao đời. Khác với đi biển bằng lưới cản, câu, mành, đi biển bằng thúng thì đi và về trong ngày. Anh Nguyễn Văn Hào, một ngư dân có thâm niên chèo thúng đi biển hơn 15 năm, cho biết: “Nghề này vất vả nhưng sống được. Mỗi ngày vợ chồng tôi phải dậy từ lúc 3 giờ sáng, dỡ cơm, khiêng lưới đi ra biển. Thúng được neo sẵn ở đây, mình bỏ lưới lên thúng, cầm đèn pin rọi rồi chèo ra biển, vợ về lại nhà”.

Bà Đinh Thị Thương, một người lớn tuổi, giảng giải: “Thường là vợ chồng hoặc cha con, anh em; một người đi thúng thì có một, hai người khác phụ khiêng lưới, đẩy thúng. Việc này đã thành thói quen nên đến giờ ấy thì gần như cả xóm đều thức”. Người ở lại trở về với gia đình, phụ nữ chuẩn bị cơm nước, lo cho con cháu đến trường; còn đàn ông quây quần trò chuyện bên bình trà ở một nhà nào đó. Khi ấy, vấn đề thời sự biển Đông luôn được họ nhắc đến như một lẽ tự nhiên, máu thịt.

Khi bình trà đã vơi cũng là lúc trời sáng hẳn. Số đông những người trong nhà có người đi thúng lại ra biển chờ người thân của mình. Họ ngồi dọc những túp lều làm bằng lá dừa tạm bợ ngóng đợi. Điều ai cũng hy vọng là làm sao cho thúng nhà mình có thật nhiều cá để gia đình có tiền chi tiêu và sẽ có cá ăn, khỏi phải tốn tiền đi chợ. Chị Nguyễn Thị Thư, một người dân, cho biết: “Đa số bà con làm nghề này đều có thu nhập ổn định. Bình quân một ngày, mỗi thúng thu nhập 300.000 đồng là chuyện bình thường”. Theo đánh giá của các ngư dân thì làm nghề này tuy vất vả nhưng được ngủ ở nhà, ăn cơm với vợ con và có đồng vào đồng ra tương đối ổn định.

NGHĨA TÌNH XÓM BIỂN

Khoảng 7 giờ sáng, từng chiếc thúng ngoài khơi lại lần lượt cập bến. Chị Nguyễn Thị Thư nôn nao vì chưa thấy anh Trần Văn Ly - chồng mình chèo thúng vào. Chị nói: “Vợ chồng tôi làm nghề này lâu rồi. Sáng nào tôi cũng chờ anh ấy chỗ này nên tầm mắt quan sát đã quen, hình dáng của ai ngoài biển tôi cũng đoán được”. Còn em Nguyễn Trần Tâm Đoan, học sinh lớp 4, theo mẹ ra biển từ mờ sớm để chờ ba là Nguyễn Văn Nhì đi thúng về, cho biết: Cháu đi học buổi chiều nên sáng nào cũng ra đây đợi ba vào để gỡ cá phụ với mẹ. Nếu thúng của ba không có cá thì phụ với mấy cô chú khác”. Tinh thần giúp đỡ lẫn nhau không chỉ có ở em Đoan mà dường như đã trở thành thói quen của nhiều người trong thôn.

Khi thấy bất kỳ một chiếc thúng nào vào thì mọi người có mặt đều ra biển cùng nhau phụ đẩy thúng lên bờ, rồi cùng giúp nhau khiêng lưới, gỡ cá rất sôi nổi. Sau khi lên bờ, thúng chai của anh Huỳnh Hữu Hiếu chỉ có mấy con tôm tít trong lưới. Anh cởi vội chiếc áo đã ướt sũng vắt lên thành thúng rồi vội quay sang thúng của anh Hào để gỡ cá giúp. Một phụ nữ thoăn thoắt gỡ cá cho anh Hào cho hay: “Mình rảnh thì ra đây giúp mọi người. Trước hết là để họ kịp đem cá bán trong buổi chợ sớm mới có giá. Nếu chỉ có hai vợ chồng gỡ thì tới gần trưa mới xong. Lúc đó chợ đã tàn, người về hết nên bán cá không được bao nhiêu tiền”. Còn bà Nguyễn Thị Chín chia sẻ: “Mình gỡ cá, trước là phụ giúp chị em xóm làng, thứ hai nữa cũng chọn mua được phần cá ngon cho bữa cơm gia đình thêm chất lượng”.

Ngư dân Nguyễn Văn Bình cho biết: “Bà con xóm làng giúp mình thì mình cũng phải có lòng lại với họ. Vì vậy, những hôm không có cá thì thôi, chứ có dù ít hay nhiều mình luôn gửi cho mỗi nhà một ít. Hàng xóm phải sống như vậy mới “bền”. Đây chính là nét đẹp văn hóa trường tồn của người dân vùng biển Phú Yên nói chung và thôn Nhơn Hội nói riêng từ bao đời nay…

ĐÀO TẤN TRỰC