Báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh ra ngày 10/4 và 12/4/2007 đăng hai bài báo: “Viết tiếp bài: Ở tỉnh Phú Yên vẫn còn “lệ làng”? Doanh nghiệp được mời gọi đầu tư bị hành tới số”. Sau khi báo phát hành, những người đọc báo ở Phú Yên, nhất là những người có thông tin về cách làm ăn vô chính phủ của Công ty TNHH Rượu Vạn Phát (Cty RVP), đều cho rằng: Đây là hai bài báo thiếu khách quan khi hàm hồ phê phán lãnh đạo tỉnh Phú Yên, bôi xấu môi trường đầu tư ở Phú Yên; đồng thời, cố tình đưa ra những thông tin không đúng sự thật, trích dẫn không đầy đủ những ý kiến chỉ đạo của các cơ quan chức năng để bảo vệ cho một kiểu làm ăn bất chấp pháp luật và thiếu đạo đức. Vì sao lại như vậy?

Mỗi vụ ép, Nhà máy đường KCP thu mua của nông dân Phú Yên gần 300.000 tấn mía – Ảnh: D.T.X

CTY RVP ĐÃ “HÀNH” KHÔNG CHỈ RIÊNG TỈNH PHÚ YÊN

Các doanh nghiệp từng đến tỉnh Phú Yên đầu tư từ trước đến nay, đều biết tỉnh Phú Yên trên cơ sở chấp hành pháp luật, các văn bản chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ vẫn luôn trải thảm đỏ đón các nhà đầu tư trong và ngoài nước, để phát triển nhanh kinh tế xã hội, sớm thoát khỏi tỉnh nghèo. Nhiều nhà đầu tư như Công ty TNHH công nghiệp KCP Việt Nam, Công ty bia Sài Gòn, các Công ty du lịch và Liên minh các HTX mua bán thành phố Hồ Chí Minh, Công ty TNHH Mai Linh… biết điều kiện kinh doanh ở Phú Yên không nhiều thuận lợi, thậm chí thua lỗ thời kỳ đầu vẫn đầu tư ở Phú Yên, chỉ vì chính quyền và các ngành chức năng luôn đồng hành và ủng hộ các nhà đầu tư.

Trong khi hầu hết các nhà đầu tư hoan nghênh chính sách cởi mở thông thoáng của Phú Yên, thì Cty RVP lại liên tục gây ra những sai phạm trong quá trình đầu tư theo kiểu vô chính phủ để rồi “bắt” chính quyền phải chiều theo ý mình, gây ra nhiều khó khăn cho công tác điều hành của UBND tỉnh Phú Yên và các bộ ngành Trung ương.

Cty RVP không được cấp phép xây dựng nhà máy đường, không có qui hoạch trồng mía và dự án sản xuất mía đường được duyệt, không được cấp đất xây dựng nhà máy đường, nhưng đã tự ý xây dựng dây chuyền sản xuất đường, mà thực chất là mua thanh lý và di chuyển Nhà máy đường Việt Trì (có thể gọi là rác thải công nghiệp) vào lắp đặt ở Phú Yên. Cty RVP tự ý xây dựng nhà máy đường, bị ngăn cản, thì khiếu nại, rồi tranh thủ thời điểm các cơ quan chức năng thụ lý giải quyết khiếu nại để hoàn thiện nhà máy, bất chấp pháp luật và sự quản lý của chính quyền địa phương. Đây là việc làm sai pháp luật, có nguy cơ phá vỡ qui hoạch phát triển mía đường của Phú Yên, có nguy cơ đưa hàng ngàn hộ dân trồng mía đang được hai nhà máy đường ở Phú Yên thu mua ổn định vào khó khăn.

Hai bài báo trên báo Công an TP HCM cho rằng: tỉnh Phú Yên hành nhà đầu tư tới số là nói ngược. Chính Cty RVP  mới “hành” tỉnh Phú Yên. Chính công ty này đã gây quá nhiều khó khăn cho sự lãnh đạo điều hành của UBND tỉnh Phú Yên, kể cả Chính phủ và các bộ ngành ở Trung ương. Bởi Cty RVP chỉ đầu tư ở Phú Yên chừng vài mươi tỷ đồng, thuộc loại đầu tư không lớn, nhưng tỉnh và các ngành cũng như Chính phủ và các bộ đã nhiều lần phải họp hành để xem xét, nhiều bài báo viết sai sự thật bảo vệ Cty RVP, bôi xấu lãnh đạo tỉnh và môi trường đầu tư Phú Yên. Cty RVP chỉ mua thanh lý nhà máy Việt Trì khoảng 5,7 tỷ đồng, rồi sửa chữa, đưa về Phú Yên lắp ráp, tự ý xây dựng nhà xưởng… số kinh phí ấy được các nhà báo thổi phồng lên hàng trăm tỷ, để yêu cầu tỉnh Phú Yên phải quan tâm đến số vốn lớn của Cty RVP.

TÁC GIẢ TRANG ANH THIẾU HIỂU BIẾT HAY CỐ TÌNH KHÔNG BIẾT?

Tỉnh Phú Yên đã chấp hành đúng Nghị quyết 09/2000 ngày 15/6/2000 của Chính phủ “Về một số chủ trương và chính sách về chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp”, Quyết định số 58 của Bộ Nông nghiệp về Ban hành qui chế phối hợp trong sản xuất, tiêu thụ mía đường; Quy hoạch về phát triển mía đường đến năm 2010 của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt không cho phép xây dựng thêm nhà máy đường mới. Mới đây, trong văn bản số 1291/VPCP..V.II ngày 12/3/2007 về giải quyết khiếu nại của Cty RVP, Văn phòng Chính phủ cũng đã thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ chỉ đạo Phú Yên tiếp tục thực hiện qui hoạch phát triển tổng thể của ngành mía đường, không nên xây dựng thêm nhà máy đường mới ở tỉnh Phú Yên. Ấy vậy mà tác giả hai bài báo trên báo Công an TP.HCM  lại phê bình Phú Yên thiếu thiện chí, không cho nhà máy đường của Cty RVP hoạt động. Văn bản 89 của Bộ NN & PTNT cũng khẳng định: “hệ thống các văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh Phú Yên đối với các dự án đầu tư của Cty RVP, trong đó có việc không cho xây dựng nhà máy đường tại Sơn Hòa là nhất quán và đúng pháp luật… Riêng Cty RVP đã có những sai phạm về trật tự và trình tự đầu tư. Điển hình là tự ý chuyển nhượng thêm 9 ha đất, tự ý xây dựng nhà máy đường tại xã Sơn Hà, Sơn Hòa, Phú Yên…”. Vậy xin hỏi tác giả Trang Anh rằng: Lãnh đạo tỉnh Phú Yên nên chấp hành luật pháp, làm theo chỉ đạo của Chính phủ hay phải làm theo một doanh nghiệp làm sai pháp luật, cố tình phá vỡ qui hoạch phát triển ngành mía đường của tỉnh? Hai bài báo trên đã dựa vào những ý kiến của chỉ đạo Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Nguyễn Sinh Hùng tại Công văn 1291 VOCP.V.II, các văn bản số 89 và báo cáo bổ sung số 526 của Bộ NN & PTNT nhưng không chú ý đến nội dung cơ bản, quan trọng nhất của những văn bản trên là: Phú Yên phải thực hiện đúng qui hoạch phát triển của ngành mía đường đã được Thủ tướng chính phủ phê duyệt, không nên xây dựng nhà máy đường mới.

Cách đây không lâu, hai nhà báo của báo Kinh tế nông thôn đã “bảo vệ” Cty RVP, cho rằng bản thỏa thuận được ký kết ngày 2/3/2000 giữa UBND tỉnh Phú Yên với Công ty KCP là “cam kết” bán mình cho KCP. Tổng biên tập báo Kinh tế nông thôn đã nhận ra sai lầm, đã xin lỗi UBND tỉnh Phú Yên và có hình thức kỷ luật đối với các nhà báo viết sai, thế nhưng kỳ này tác giả Trang Anh cũng trở lại điệp khúc cũ phê phán lãnh đạo tỉnh về bản thỏa thuận này.

Tìm hiểu về phát triển mía đường ở Phú Yên, nhưng tác giả Trang Anh đã thiếu hiểu biết (hay cố tình không biết) rằng:  Từ năm 2000 trở về trước, ngành mía đường cả nước gặp nhiều khó khăn, nhiều nông dân Phú Yên khóc trên ruộng mía vì mía sản xuất ra không được tiêu thụ. Ở thời điểm đó, Cty KCP đầu tư ở Thừa Thiên - Huế thua lỗ nặng vì nhà máy không có nguyên liệu. Theo chỉ đạo của Chính phủ, KCP chuyển nhà máy về Phú Yên, bản thỏa thuận trên chỉ là một lời hứa, một tín chấp của tỉnh để KCP yên tâm chuyển nhà máy về Phú Yên. Thực tế hơn 5 năm qua, nhiều điểm trong bản thỏa thuận trên không được thực hiện. Cụ thể thỏa thuận giá mía 160.000 đồng/tấn loại 10 chữ đường tại cổng nhà máy trong 5 năm đầu, đã sớm không thực hiện, nhà máy KCP đã mua mía 10 chữ đường năm 2002 với giá 346.500đ/tấn, năm 2003 là 272.000đ/tấn, năm 2004 là 290.900đ/tấn, năm 2005 là 365.000đ/tấn, năm 2006 là 700.000đ/tấn, giá mía mua sô hiện nay là 350.000đ/tấn. KCP vay của Quỹ hỗ trợ phát triển 72 tỷ đồng theo chỉ đạo của Chính phủ, không vay các ngân hàng trong tỉnh 140 tỷ đồng… hoặc hiện tại Phú Yên vẫn còn qui hoạch vùng mía cho các che ép thủ công và có đến hàng trăm che ép thủ công hoạt động… Cty KCP hiểu rõ thực tế, nên không khiếu nại UBND tỉnh mà còn xây dựng kế hoạch mua lại đường thủ công của các che ép để chế biến đường tinh luyện… Và điều quan trọng hơn cả, là với bản thỏa thuận trên, cùng sự giúp đỡ của Chính phủ, các bộ ngành Trung ương, Cty KCP chuyển nhà máy về Phú Yên đã góp phần phát triển ngành mía đường Phú Yên, thực sự làm chỗ dựa cho nông dân Phú Yên, nhất là hai huyện miền núi Sơn Hòa và Đồng Xuân vươn lên; nhà máy đã góp phần đưa năng suất mía Phú Yên hiện nay lên trên 50 tấn/ha tăng hơn 2 lần trước năm 2000. Như vậy, bản thỏa thuận trên có gì là sai trái?

Từ khi Việt Nam gia nhập WTO, tất nhiên nội dung bản thỏa thuận giữa UBND tỉnh với KCP cũng bị chi phối bởi những cam kết của Chính phủ đối với Tổ chức thương mại thế giới … Thế mà tác giả bài báo lại phê phán nào là bản thỏa thuận… độc quyền, nào là Phú Yên “bảo hộ” bằng một “bản thỏa thuận” ngầm từ đầu năm 2000 và không xác định thời gian cam kết… đã chứng tỏ tác giả thiếu hiểu biết về kinh tế, luật pháp và không chịu tìm hiểu thực tế, hay là biết nhưng cố nói một chiều theo Cty RVP.

Sự thiếu hiểu biết của tác giả được thể hiện trong bài báo bằng những số liệu, luận cứ của người khác cung cấp như: “năm 2006, KCP mua rẻ hơn giá thị trường 150.000đ/tấn, Cty tiêu thụ 400.000 tấn mía, chẳng phải làm gì đã hưởng lợi 60 tỉ đồng. Điều này cũng có nghĩa là người dân nghèo mất tất 60 tỷ. Nếu đây là sự thật thì những người gây ra hậu quả này đã có tội với nhân dân”. Thực tế là, năm 2006, nhà máy đường KCP chỉ tiêu thụ 286.000 tấn mía và đã mua với giá mía cao hơn hẳn các nhà máy trong tỉnh và trong khu vực là 700.000 đồng/tấn mía. Vậy thì rẻ hơn giá thị trường nào 150.000đ/tấn.

Cũng cần nói thêm, thực hiện chỉ đạo của Bộ NN & PTNT, UBND tỉnh Phú Yên đã phân vùng nguyên liệu cho hai nhà máy đường trong tỉnh là nhà máy của Cty KCP và nhà máy của Cty Mía đường Tuy Hòa. Các nhà máy đã triển khai tốt việc đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu và phối hợp với chính quyền địa phương cơ sở tổ chức mua mía theo cơ chế thị trường. Các che ép thủ công vẫn còn hoạt động, không hề có lệ làng ngăn sông, cấm chợ như hai bài báo đã nêu.      

CTY RVP KINH DOANH BẤT CHẤP PHÁP LUẬT

 

Trở lại vấn đề vì sao hiện nay UBND tỉnh Phú Yên yêu cầu Cty RVP tự tháo dỡ dây chuyền sản xuất mía đường và nếu không thực hiện tỉnh sẽ chỉ đạo cưỡng chế?

 

“Công ty Vạn Phát đã phá rào trong đầu tư và có những vi phạm về trình tự đầu tư” - ông Đoàn Xuân Hòa (đứng), Trưởng đoàn công tác Chính phủ, kết luận tại cuộc họp giải quyết khiếu nại và kiến nghị của Công ty Vạn Phát hôm 22/12/2006 - Ảnh: P.V

 

Những ai tìm hiểu vấn đề này đều biết rằng (chỉ có tác giả Trang Anh là cố tình không biết): Dự án đầu tư của Cty RVP, được tỉnh phê duyệt đầu tư là nhà máy cồn ga CO2 phân vi sinh, nguyên liệu là mật rỉ về sau có bổ sung cho mua thêm sắn lát, đường trầm… không hề cho phép sản xuất đường. UBND tỉnh cũng đã có văn bản chỉ cho vùng nguyên liệu 500 ha ở  Xuân Lâm, Sông Cầu nếu Cty RVP thiếu nguyên liệu và chỉ được phép làm phân xưởng ép xi-rô trên vùng nguyên liệu. Đến nay, Cty RVP chưa có dự án sản xuất mía đường, chưa có qui hoạch vùng mía, nhưng cố “bắt” tỉnh Phú Yên chấp nhận việc đã rồi bằng cách ứng hơn 200 triệu đồng hỗ trợ cho nông dân ở đó trồng 34 ha mía. Vùng  Nhất Sơn, Hòa Hội,  được UBND tỉnh Phú Yên giao cho Cty TNHH Hải Vân trồng ca cao, thế nhưng hai Cty RVP và Hải Vân chuyển nhượng bất hợp pháp, Cty Hải Vân đã nhận sai phạm và hứa sẽ cùng Vạn Phát giải quyết hậu quả.

 

Như vậy căn cứ những quy định của pháp luật, việc xây dựng nhà máy đường kết tinh và đầu tư cho vùng mía của Vạn Phát là sai hoàn toàn. Từ lúc Cty RVP mới triển khai việc làm sai trái này, huyện Sơn Hòa, các ngành chức năng của tỉnh đều có thông báo yêu cầu công ty dừng lại. Đoàn kiểm tra của Chính phủ khi về Phú Yên làm việc cũng kết luận nêu rõ “Cty RVP giữ nguyên hiện trạng không được tiếp tục đầu tư thiết bị sản xuất đường, tập trung hoàn thành sớm các hạng mục đã được phép đầu tư, đưa nhanh nhà máy sản xuất cồn vào hoạt động”. Thế nhưng, mỗi lần chính quyền địa phương yêu cầu dừng lại, Cty lại khiếu nại, tranh thủ thời gian Chính phủ thụ lý giải quyết khiếu nại và những bài báo cổ vũ việc làm sai của mình để hoàn thiện nhà máy… Vậy thì, có còn kỷ cương pháp luật không? Bạn đọc ở Phú Yên lấy làm lạ rằng: Phóng viên Báo Công an TP.HCM vì sao lại không bảo vệ những việc làm đúng pháp luật, mà lại đi cổ vũ những người bất chấp pháp luật, xem thường công tác quản lý của chính quyền địa phương.

 

Nhà máy Vạn Phát với nhiều hạng mục xây dựng trái phép xây dựng tại thôn Mặc Hàn (Sơn Hà, Sơn Hòa) - Ảnh: THẾ LẬP

 

Một cái cớ mà Cty RVP và tác giả bài báo đã nêu là Sở Kế hoạch Đầu tư Phú Yên cấp phép kinh doanh cho Cty RVP nhiều ngành nghề trong đó có chức năng sản xuất đường kết tinh, để cho rằng UBND tỉnh Phú Yên đã cho phép sản xuất đường là một ngụy biện rất ngây ngô. Bởi Sở Kế hoạch Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh không phải giấy phép, cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là để doanh nghiệp có thể còn lập chi nhánh và triển khai kế hoạch đầu tư. Còn muốn sản xuất đường kết tinh phải có qui hoạch và dự án được phê duyệt. Trong công văn số 89 ngày 10 tháng 01 năm 2007 báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc giải quyết khiếu nại của Công ty TNHH Rượu Vạn Phát tại Phú Yên đã khẳng định: “Công ty TNHH Rượu Vạn Phát cho rằng theo Luật Doanh nghiệp, công ty có thể sản xuất các mặt hàng mà pháp luật không cấm. Thực tế, ngoài Luật Doanh nghiệp, khi đầu tư các dự án, doanh nghiệp phải tuân thủ các Luật khác có liên quan trong hệ thống pháp luật Việt Nam, như Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Môi trường… và không phá vỡ quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Cụ thể trong trường hợp này là quy hoạch phát triển mía đường của tỉnh Phú Yên”. Đến nay, UBND tỉnh chỉ cấp cho Cty RVP 5 ha, xây dựng nhà máy cồn ga CO2, rượu, phân vi sinh tổng hợp; chỉ có cho phép mua thêm sắn lát, đường trầm; chứ không hề cho xây dựng nhà máy đường. Không riêng gì Phú Yên mà bất cứ tỉnh nào, nhà đầu tư muốn xây dựng nhà máy đều phải có dự án được phê duyệt, dự án đó không phá vỡ qui hoạch phát triển kinh tế địa phương. Thế mà, Cty RVP bất chấp các quy định tự ý xây dựng nhà máy trái với qui hoạch của tỉnh, trái với chỉ đạo của Chính phủ.

 

... VÀ BẤT CHẤP ĐẠO ĐỨC

 

Cũng cần nói thêm, Cty RVP không chỉ vi phạm luật pháp và đã có những biểu hiện kinh doanh thiếu đạo đức. Trong văn bản số 42/2006-RVP ngày 20/11/2006 gửi UBND tỉnh Phú Yên, bà Bùi Thị Quy đề nghị tỉnh để KCP ra đi và bà cam kết đầu tư nhà máy 4.000 tấn mía/ngày, cam kết thu mua hết mía của nông dân, rõ ràng đây là một đề nghị kém văn hóa và đạo đức, cạnh tranh không lành mạnh, dùng chính quyền để ép nhà đầu tư khác. Trong thực tế ở Phú Yên, Cty RVP đã tự ý xây dựng nhà máy đường ngay trên vùng nguyên liệu được tỉnh phân định cho Nhà máy đường KCP và vận động nông dân ở đây bán mía cho mình, là một kiểu cạnh tranh không lành mạnh. Riêng ở quê hương của chính bà chủ Cty RVP là tỉnh Bình Định, Cty RVP đã đầu tư 2 nhà máy cồn rượu ở Phú Tài (TP Quy Nhơn) và huyện Tây Sơn. Các nhà máy trên đều vi phạm Luật Môi trường, đều gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, nhân dân không đồng tình, buộc phải đóng cửa.

 

Từ năm 2001, RVP cũng đã đầu tư dây chuyền sản xuất cồn tại khu công nghiệp Phú Tài, tỉnh Bình Định với tên gọi Công ty TNHH rượu Bình Định. Tuy nhiên, khi bắt đầu hoạt động đã gây ô nhiễm môi trường quá nặng và nhiều lần bị người dân đến đập phá, ném đá, chặt cây, xô ngã bờ tường và đốt cả văn phòng. Năm 2004, UBND tỉnh Bình Định buộc RVP phải di chuyển cơ sở sản xuất lên huyện Tây Sơn cách Phú Tài khoảng 50 km về phía tây. Tuy vậy, khi nhà máy chuyển về địa điểm mới thì hàng trăm người dân đã đến đập phá cơ sở RVP cũng với lý do gây ô nhiễm môi trường.... Tất nhiên hành động của người dân là vi phạm pháp luật nhưng điều đó đã phản ảnh nỗi bức xúc về tình trạng ô nhiễm môi trường sống mà RVP gây ra.

Xét đơn thuần về kinh doanh, Cty RVP đưa về Phú Yên một nhà máy cổ lỗ, công suất quá nhỏ 500 tấn mía/ngày, trái với chủ trương phát triển ngành mía đường của Chính phủ, theo đánh giá của các chuyên gia là không đủ sức cạnh tranh trong sản xuất mía đường hiện nay. Với nhà máy kiểu như vậy, ai dám bảo đảm đạt hiệu quả sản xuất trong thời hội nhập. Như vậy, “ốc không lo nổi mình ốc”, làm sao là chỗ dựa cho nông dân Phú Yên trồng mía được. Ai đó bảo vệ cho việc xây dựng Nhà máy đường của Cty RVP chính là muốn phá vỡ chương trình mía đường của Phú Yên, muốn cho hàng vạn nông dân Phú Yên đang phấn khởi với những vụ mía bội thu lại phải khóc trên ruộng mía.

 

Cty RVP đã sai phạm hàng loạt như vậy. Nếu tác giả Trang Anh tìm hiểu vấn đề thật khách quan, chắc chắn không thể viết hai bài báo trên. Dư luận cho rằng, sở dĩ tác giả viết như vậy, chỉ vì một trong hai trường hợp sau: một là, thiếu hiểu biết; hai là, (nếu không thiếu hiểu biết) thì chỉ có thiếu đạo đức chân chính của người cầm bút, bởi chỉ thiếu đạo đức mới không tôn trọng sự thật, không tôn trọng pháp luật, tự cho mình cái quyền phê phán chính quyền các địa phương để bảo vệ cho một kiểu làm ăn tự do vô chính phủ như Cty RVP.

 

UBND tỉnh Phú Yên đã và đang quản lý việc đầu tư đúng pháp luật, đúng chỉ đạo của Chính phủ, sẽ tiếp tục chỉ đạo thực thi công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực kinh tế theo pháp luật để ổn định phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, để các nhà đầu tư chân chính có cơ hội, môi trường phát triển tài năng, làm giàu cho mình và cho tỉnh Phú Yên.

KHÁNH HOÀNG