Phú Yên có tổng diện tích tự nhiên 502.342ha, tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp 297.909ha. Từ sau ngày tái lập tỉnh, lãnh đạo tỉnh đã kêu gọi đầu tư vào các dự án trồng rừng. Những năm 90 của thế kỷ trước, nhiều rừng trồng ở khu vực đèo Cả và một số nơi trong tỉnh đã đem lại hiệu quả tốt.
Để quản lý và phát triển rừng bền vững, Thủ tướng Chính phủ đã ra lệnh đóng toàn bộ các cửa rừng tự nhiên trên cả nước, kể cả rừng nghèo kiệt.
Tại Phú Yên, lãnh đạo tỉnh phê duyệt quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2011-2020: “Phát triển lâm nghiệp toàn diện từ quản lý, bảo vệ, phát triển và sử dụng bền vững đất quy hoạch lâm nghiệp, trong đó diện tích quy hoạch cho 3 loại rừng là 250.000ha.
Hoàn thiện việc giao rừng và đất lâm nghiệp cho các thành phần kinh tế, các tổ chức xã hội và hộ gia đình, cá nhân, nhằm sử dụng có hiệu quả diện tích đất lâm nghiệp; góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh, xóa đói giảm nghèo, ổn định và từng bước cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào miền núi”.
Thực hiện chủ trương này, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 1819/QĐ-UBND ngày 2/11/2011 phê duyệt quy hoạch và phát triển rừng trên địa bàn toàn tỉnh giai đoạn 2011-2020 và Quyết định 107/QĐ-UB ngày 20/1/2014 sửa đổi, bổ sung Quyết định 1819/QĐ-UBND.
Các cơ quan từ tỉnh đến cơ sở ủng hộ chủ trương trồng rừng, tạo điều kiện thuận lợi về giải phóng mặt bằng, quản lý bảo vệ rừng và phòng chống cháy rừng có hiệu quả. Công tác khảo sát, điều tra thực địa, chọn loại cây trồng phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng của từng vùng nên cây trồng sinh trưởng tốt, bảo đảm độ che phủ, phát triển bền vững.
Các vùng quy hoạch trồng rừng gắn với trục đường liên thôn, liên xã thuận lợi giao thông, vận chuyển, phòng cháy, chữa cháy rừng. Các doanh nghiệp có tiềm năng về vốn, kỹ thuật nên triển khai khá tốt. Mặt khác, giá trị gỗ rừng trồng có hiệu quả kinh tế; kích thích các doanh nghiệp mạnh dạn bỏ vốn đầu tư.
Giai đoạn 2011-2015, toàn tỉnh trồng được 24.944ha rừng, bình quân mỗi năm trồng gần 5.000ha rừng. Trong đó, trồng rừng phòng hộ và đặc dụng hơn 2.000ha; trồng rừng sản xuất gần 23.000ha. Giao khoán bảo vệ rừng tự nhiên có hỗ trợ từ ngân sách, từ các chương trình dự án 24.25ha; khoanh nuôi thành rừng hơn 2.000ha; khai thác gỗ rừng trồng thay thế nguồn nguyên liệu gỗ rừng tự nhiên hơn 123.000m3.
Ngày 4/2/2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Quyết định 501 thành lập đoàn kiểm tra việc quản lý và sử dụng đất trồng rừng đối với các dự án đầu tư trồng rừng kinh tế của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Ngày 11/4/2016, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh có báo cáo về kết quả kiểm tra. Bên cạnh một số khó khăn, báo cáo đã đánh giá cao những mặt thuận lợi của việc triển khai các dự án trồng rừng trên địa bàn tỉnh.
Với quan điểm “… bảo vệ rừng như bảo vệ một hệ sinh thái luôn phát triển, vừa bảo đảm khả năng tái tạo và sử dụng rừng một cách tối ưu”. (Chiến lược phát triển rừng Việt Nam giai đoạn 2011-2020), Phú Yên đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu ngành Lâm nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; xây dựng lộ trình tiến đến mục tiêu quản lý rừng bền vững và thương mại lâm sản có trách nhiệm.
Trong hai năm qua, ghi nhận thành công bước đầu của ngành Lâm nghiệp Phú Yên, nhiều tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ và Tổng cục Lâm nghiệp đã triển khai nhiều chương trình, dự án lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh như Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (EWF) hỗ trợ tiến trình lập chứng chỉ rừng FSC; Liên minh HTX Quốc tế (FFD) với dự án Hỗ trợ các hộ trồng rừng quy mô nhỏ hướng tới chứng chỉ rừng tại Việt Nam; Viện Tài nguyên môi trường Đại học Huế hỗ trợ tập huấn trồng rừng kinh doanh lớn; Tổ chức World Wide Funl for Nature tại Việt Nam (WWF-Việt Nam), Mạng lưới giám sát buôn bán các loài hoang dã (Traffic) và tổ chức Regional Communty Forestry Trainning Centre for Asia and the Pacific (Recfic)… hỗ trợ kỹ thuật quản lý rừng bền vững và thương mại gỗ có trách nhiệm.
Để vừa thực hiện việc sản xuất lâm nghiệp theo đúng quy hoạch, vừa tạo điều kiện để hình thành vùng sản xuất tập trung, bền vững, người dân thực sự sống được bằng nghề rừng, giảm sức ép đến rừng tự nhiên, tỉnh Phú Yên xác định doanh nghiệp là mắc xích quan trọng; trong chuỗi hình thành từ phát triển rừng đến bảo vệ rừng và lợi nhuận hợp pháp từ rừng.
Trong những năm qua, toàn tỉnh có những doanh nghiệp thực hiện các dự án trồng rừng kinh tế trên địa bàn tỉnh: DNTN Bảo Châu, Công ty TNHH Bình Nam, Công ty CP Trường Thành Xanh, Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Nam Long, Công ty TNHH Trang Lâm, Công ty TNHH Cao Nguyên Lâm, Công ty TNHH Loan Thu, Công ty TNHH Cây Xanh…
Năm 2017, trên cơ sở quy hoạch chi tiết vùng trồng rừng kinh tế được phê duyệt, các doanh nghiệp được tỉnh giao đất trồng rừng đã hình thành được vùng nguyên liệu với gần 13.000ha. Điều đáng phấn khởi là Công ty TNHH Bình Nam được cấp chứng chỉ FSC, DNTN Bảo Châu là doanh nghiệp đầu tiên ở Phú Yên thực hiện chứng chỉ rừng và gia nhập mạng lưới chế biến lâm sản toàn cầu (GFTN)…
Đi đôi với chính sách trồng rừng kinh tế, tỉnh đặc biệt quan tâm chỉ đạo khai thác và chế biến gỗ rừng trồng hình thành các cơ sở chế biến gỗ rừng trồng hiện đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhu cầu trong nước và xuất khẩu.
Về lĩnh vực chế biến tinh chế gỗ, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 1658/2011 ban hành quy định một số chính sách ưu đãi nguyên liệu gỗ tròn khi khai thác, tỉa thưa rừng trồng được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước cho doanh nghiệp chế biến tinh chế gỗ trên địa bàn tỉnh.
Chính sách ưu đãi nguyên liệu của UBND tỉnh đối với các doanh nghiệp chế biến tinh chế gỗ trên địa bàn là “bà đỡ” để hình thành các cơ sở chế biến tinh chế gỗ thành phẩm, tạo hiệu quả kinh tế cao. Hiện nay, Phú Yên có nhiều cơ sở chế biến gỗ, trong đó có 7 cơ sở được đầu tư thiết bị hiện đại, đồng bộ để chế biến tinh chế gỗ thành phẩm.
Đó là Công ty Sản xuất Thương mại Bảo Châu, Công ty CP Trường Thành Xanh, Công ty TNHH Đặng Gia Nghĩa, Công ty TNHH Phúc Quang Khang, Công ty TNHH Hoàng Sơn, Công ty TNHH Cao Nguyên Lâm, Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Lâm Bình Phú. Chính sách này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát huy nội lực, hình thành nền công nghiệp chế biến gỗ hiện đại, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Trong các đơn vị kinh tế tham gia trồng rừng và chế biến gỗ rừng trồng, DNTN Bảo Châu có 3 dự án trồng rừng hoàn thành 100% chỉ tiêu được giao, xây dựng vùng nguyên liệu hơn 2.000ha ở huyện Sơn Hòa, Phú Hòa và TX Sông Cầu.
Cùng với việc trồng 2.000ha rừng nguyên liệu sắp đến tuổi khai thác, doanh nghiệp này còn đi đầu trong hội nhập bằng việc dồn sức trồng rừng theo kiểu cuốn chiếu, chuẩn bị cho hoạt động khai thác, chế biến và xuất khẩu gỗ. Doanh nghiệp đã đầu tư hai nhà máy chế biến gỗ quy mô lớn, công nghệ hiện đại tại KCN An Phú và KCN Đông Bắc Sông Cầu.
Về vấn đề thị trường đầu ra của sản phẩm, Giám đốc DNTN Bảo Châu Trần Đăng Khoa đã làm việc với nhiều đối tác trên thế giới và nhận được sự ủng hộ, liên kết trong làm ăn. Các thị trường Nhật và châu Âu rất khó tính, đối tác đòi hỏi sản phẩm không chỉ có chất lượng cao mà còn bảo đảm về nguồn gốc xuất xứ gỗ hợp pháp. Doanh nghiệp này cùng các doanh nghiệp chế biến gỗ trên địa bàn muốn đứng vững trong thời hội nhập thì phải chủ động nguồn nguyên liệu và phương thức sản xuất hiện đại theo quy trình khép kín thì mới có thể đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của khách hàng.
Các doanh nghiệp tham gia trồng rừng và chế biến gỗ rừng trồng đã giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương trong vùng nguyên liệu, đặc biệt là bà con dân tộc thiểu số, góp phần cải thiện đời sống một cách bền vững.
Trong bối cảnh rừng tự nhiên đã đóng cửa 100% thì trồng rừng, phát triển kinh tế rừng, khai thác chế biến gỗ rừng trồng là hướng đi phù hợp của một tỉnh như Phú Yên có đến 3/4 diện tích đất rừng. Lợi ích của trồng rừng và khai thác kinh tế rừng trồng có ý nghĩa lớn về kinh tế, đời sống, đảm bảo môi sinh, môi trường và cả an ninh, quốc phòng để phát triển bền vững.
PHAN THANH
