Sáng thứ bảy vừa rồi, anh bạn Đà Nẵng nhờ tôi ngồi trước dẫn đường để đưa hai đối tác làm ăn đi thăm một số thắng cảnh, di tích nổi tiếng ở Phú Yên như gành Đá Đĩa, nhà thờ Mằng Lăng, Nhất Tự Sơn…
Như thói quen, tôi bước lên xe, đóng cửa lại rồi ra hiệu cho anh nổ máy. Sau khi cẩn thận thắt dây an toàn trên ghế, anh nói: Ông cũng làm như mình đi. Hai bạn phía sau cũng rứa hỉ. Hãng xe sắm cái này ra là để mình sử dụng khi đi đường cho an toàn đó! Tôi dấm dẳng: Thôi cho mình khỏi thắt. Lâu nay cứ đi hoài mà thấy có sao đâu! Anh bạn trả lời: Chờ đến lúc thấy thì còn nói chi được nữa! Thắt vô dùm chút mà!
Rồi anh tranh thủ kể một số tai nạn thương tâm vì không tuân thủ quy định này. Trong đó, gần đây nhất là vụ xe 16 chỗ chở khách từ Quảng Trị đi đám cưới tại Bình Định gặp tai nạn vào rạng sáng 30/7 vừa rồi ở TX Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) khiến 13 người tử vong và đại hỉ biến thành đại tang rất đau xót. Anh cho biết: Sau khi khám nghiệm hiện trường, cơ quan chức năng đã kết luận nguyên nhân khiến các nạn nhân tử vong chủ yếu là do nội thương. Hầu hết hành khách trên xe này đã không thắt dây an toàn nên khi xảy ra va đập đã bị chấn thương nặng. Rồi anh dẫn phân tích của PGS-TS Nguyễn Duy Thăng, Phó Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế: “Chấn thương ở đây là do khi hai xe tông nhau tạo ra một lực đẩy vô cùng lớn làm những người ngồi trong xe va vào các vật cản như hàng ghế ngồi, đồ dùng khiến nội tạng bị tổn thương, giập nát. Những nội tạng dễ bị tổn thương có thể là gan, lách, tim, phổi. Trong trường hợp thắt dây an toàn thì cơ thể các nạn nhân có thể được níu lại, hạn chế va đập và đỡ bị tổn thương hơn”. Anh kết luận: Vì thế lúc nào lái xe, tôi cũng thắt dây an toàn và nhắc nhở những người đi cùng làm như vậy.
Về nhà, tôi vô Google tìm hiểu về dây an toàn trên ô tô thì biết cấu tạo một dây an toàn thường bao gồm dây đai và khóa. Dựa trên cảm biến va chạm, thông tin được truyền tới bộ điều khiển dây đai để tự động siết chặt, nhờ đó có thể giữ chắc cơ thể không bị văng khỏi ghế. Khi xảy ra va chạm do tai nạn, quán tính của xe, lái xe và hành khách trên xe hoàn toàn độc lập với nhau. Giả sử trường hợp xảy ra va chạm trực diện làm chiếc xe đột ngột dừng lại, lái xe và hành khách là những vật thể độc lập với xe nên sẽ tiếp tục chuyển động về phía trước. Nếu không thắt dây đai an toàn, người sẽ lao về phía trước va đập vào kính chắn gió, vô lăng, bảng táp lô.... với vận tốc tương ứng với vận tốc của xe trước lúc xảy ra va chạm. Thậm chí với trường hợp va chạm tại vận tốc lớn, người có thể bay xuyên qua kính chắn gió và tiếp tục va chạm với các vật thể khác trong quá trình di chuyển. Do kính là một chất liệu cứng, đầu là một trong những bộ phận của cơ thể dễ bị tổn thương nhất nên nguy cơ bị chấn thương nghiêm trọng hoặc tử vong sau khi va chạm là rất lớn. Theo thống kê, 75% trường hợp người lái bị văng ra khỏi xe do không thắt dây đai an toàn đều tử vong. Khi thắt dây đai an toàn đúng quy cách, các dây đai sẽ truyền phần lớn lực dừng thông qua các phần trên cơ thể như khung xương chậu, xương sườn. Lực này tác động vào nhiều điểm trên cơ thể nên không gây nhiều tổn thương và sẽ giảm được phần lớn tác hại. Theo một thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, thắt dây an toàn khi ngồi ở ghế trước giảm được 45-50% nguy cơ tử vong và từ 20-45% nguy cơ bị thương nghiêm trọng; giảm được từ 25-75% nguy cơ tử vong và bị thương ở vị trí ghế sau khi tai nạn giao thông xảy ra!
Tầm quan trọng của việc thắt dây an toàn trên ô tô đã rõ. Nhưng trong thực tế có rất ít người thực hiện. Kiến trúc sư Lê Trọng Cường, Giám đốc Công ty Kiến trúc Delta (TP Tuy Hòa) chia sẻ: Nguyên nhân phổ biến mà người lái hay khách ngồi trên ô tô thường không thắt dây an toàn là trên xe được trang bị túi khí, tài xế thường tự tin vào khả năng của mình, khoảng cách di chuyển ngắn… Nhưng nói chung là nên chú ý và thường xuyên thắt dây an toàn đầy đủ khi tham gia giao thông.
Nghị định 46/2016/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt quy định người ngồi trên xe ô tô phải thắt dây an toàn ở tất cả các vị trí có trang bị dây an toàn, kể cả những người ngồi ở những hàng phía sau trong xe cũng phải thắt dây; nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền. Cụ thể, điểm k khoản 1 Điều 5 nghị định này quy định: Phạt tiền từ 100.000-200.000 đồng đối với người điều khiển, người được chở trên xe ô tô và các loại phương tiện tương tự xe ô tô không thắt dây an toàn. Và từ ngày 1/8/2018, quy định xử phạt hành vi người ngồi ghế sau ô tô con không thắt dây an toàn chính thức có hiệu lực.
Để cùng chung tay giảm thiểu tử vong do tai nạn giao thông, rõ ràng, việc thắt dây an toàn khi xe lưu thông trên đường có ý nghĩa rất quyết định. Vì thế, trước hết các tài xế hãy tự giác thực hiện nghiêm; đồng thời kiên quyết yêu cầu người ngồi trên ô tô cùng làm theo mình. Bên cạnh đó, lực lượng cảnh sát giao thông cần tăng cường kiểm tra, kiểm soát, nhắc nhở và kịp thời xử lý các trường hợp vi phạm. Có như vậy mới góp phần làm cho việc thắt dây an toàn trên ô tô ngày càng phổ biến, trở thành nền nếp của tài xế và hành khách… để xã hội bớt đi những cái chết thương tâm, đau xót vẫn còn đang xảy ra hàng ngày.
HOÀNG VÂN KHUÊ
(khu phố Trần Phú, phường 7, TP Tuy Hòa)
