Chương trình Phục hồi chức năng (PHCN) dựa vào cộng đồng được xem là một biện pháp chiến lược để chăm sóc người khuyết tật. Theo Pháp lệnh về người khuyết tật (NKT) được Ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua ngày 30/7/1998, NKT có quyền và nghĩa vụ được chăm sóc y tế, hỗ trợ nuôi dưỡng, học văn hóa, học nghề và có việc làm...
Vận dụng ngôn ngữ trị liệu để phục hồi chức năng cho bệnh nhân bị khuyết tật về nói - Ảnh: T.THỦY
Ơ Phú Yên, chương trình PHCN dựa vào cộng đồng được triển khai 10 năm tại 42 xã, với tỉ lệ tàn tật chung là 5,59%, bước đầu thu được những kết quả đáng khích lệ, NKT được PHCN và hòa nhập cộng đồng. Tuy nhiên, đó là ở lĩnh vực PHCN về mặt thể chất, còn về lĩnh vực PHCN toàn diện thì mới thực hiện trong những năm gần đây ở 9 xã (thuộc 3 huyện Sơn Hòa, Phú Hòa, Sông Hinh) được hỗ trợ từ dự án “Phát triển sức khỏe cộng đồng do cộng đồng quản lý” do Ủy ban Y tế Hà Lan - Việt Nam tài trợ trên tổng số NKT là 1.368.
Các hoạt động chính của chương trình PHCN toàn diện là nâng cao nhận thức của cán bộ, nhân dân để giúp NKT hòa nhập cộng đồng, tập huấn kỹ thuật PHCN cho cán bộ y tế; cộng tác viên hỗ trợ, hướng dẫn NKT tập PHCN tại nhà; hỗ trợ dụng cụ trợ giúp NKT có cơ hội tham gia, hòa nhập cộng đồng qua hoạt động thể thao, văn nghệ. Hỗ trợ NKT lập kế hoạch phát triển cá nhân để được phục hồi một cách toàn diện (thể chất, tinh thần, xã hội). Bên cạnh đó, còn hỗ trợ thành lập hội NKT nhằm phát huy quyền làm chủ, tạo ra cơ hội bình đẳng cho NKT cải thiện chất lượng cuộc sống và đóng góp công sức của mình trong phát triển cộng đồng.
Bước đầu PHCN toàn diện đã giúp rất nhiều NKT sau khi được PHCN về thể chất, có công ăn việc làm, trẻ khuyết tật được đến trường… Qua chương trình, NKT được cải thiện điều kiện sống và phát triển kinh tế. NKT đã tự tin hơn, có khả năng ra quyết định, có vai trò trong gia đình, cộng đồng và giao tiếp với mọi người. Trẻ khuyết tật được tham gia các hoạt động xã hội, được đến trường, tiếp cận thông tin và các dịch vụ xã hội.
Qua 5 năm, dưới sự tác động của dự án đã giúp 175 NKT vượt qua những trở ngại cá nhân để thực sự vươn lên hòa nhập cộng đồng, có 114 NKT có việc làm, 61 trẻ khuyết tật được đi học. Sau khi tham gia dự án, 100% NKT tự tin hơn, giao tiếp tốt hơn với mọi người xung quanh, tham gia vào hội NKT và các đoàn thể khác. Đặc biệt, đã hỗ trợ NKT phát triển kế hoạch cá nhân. Lĩnh vực này rất thiết thực. Trong thời gian qua, dự án đã thành công với 332 người được hỗ trợ, và đã tạo điều kiện cơ bản để NKT khẳng định mình. Chị Lê Thị Mỹ Hiền, thư ký chương trình PHCN dựa vào cộng đồng tại xã Ea Chà Rang (Sơn Hòa), cho biết: “Nhờ chương trình, nhiều người khuyết tật vươn lên trong cuộc sống. Cụ thể như chị Trần Thị Hiếu, bị tật khó khăn vận động, qua PHCN chị Hiếu đã tiến bộ trong vận động và được hỗ trợ vốn buôn bán tạp hóa. Em Kpá Y Cư bị bại liệt, sau khi PHCN, sức khỏe ổn định và em đang theo học ở Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh”. Còn ông Võ Cao, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Thắng nói: “Nhờ chương trình này mà cuộc sống NKT trong xã được nâng cao. Có những NKT lập gia đình. Xã đang định hướng xây dựng một nhóm nghề (bó chổi) tập trung cho NKT”.
Bác sĩ Dương Tấn Thịnh, Giám đốc Bệnh viện Điều dưỡng- PHCN Phú Yên cho rằng, NKT được chăm sóc y tế PHCN tại nhà, có cơ hội vươn lên phát triển cá nhân và hòa nhập cộng đồng. Qua chương trình này, năng lực y tế từ tuyến tỉnh đến cơ sở làm PHCN đều được nâng lên về kiến thức và năng lực hoạt động với 62 người. PHCN toàn diện là mục tiêu cần hướng đến và nhân rộng vì có như vậy mới giúp NKT hòa nhập cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống, tránh nguy cơ tái tàn tật và chủ động góp phần vào chủ trương xóa đói, giảm nghèo.
DƯƠNG THỦY
