Hỏi: Tôi rất thích uống cà phê, có thể uống đến vài cữ mỗi ngày, không biết có ảnh hưởng gì đến sức khỏe sau này không?

Lê Văn Lộc

(phường 4, TP Tuy Hòa)

Trả lời: Caffein là một hợp chất tự nhiên hiện diện trong lá và trái của hơn 60 loài thực vật, nhưng nhiều nhất là trong hạt cà phê, lá trà và hạt cacao.

Caffein được thêm vào trong nhiều loại nước uống (các loại nước uống tăng lực) với nồng độ từ 50-300mg/lon (loại 200ml). Người quen dùng cà phê thường không thấy ảnh hưởng gì ở mức nồng độ dưới 300mg. Giấc ngủ dễ bị hưởng nhất, bạn có thể bị mất ngủ khi uống khoảng 200mg. Một tách cà phê phin có hàm lượng caffein khoảng 40-170mg, tùy chất lượng. Một tách trà cũng có thể chứa khoảng 85mg caffeine.

Caffeine vào cơ thể được chuyển hóa qua gan thành 3 chất trung gian chính: paraxanthine (84%), theobromine (12%) và theophylline (4%), mỗi chất có tác động khác nhau. Paraxanthine làm tăng lượng axit béo tự do trong máu; theobromine làm lợi tiểu; theophylline làm giãn cơ trơn phế quản, đây là hoạt chất được sử dụng điều chế thuốc trị hen.

Triệu chứng ngộ độc cấp do quá liều caffeine có thể xảy ra khi uống quá 250mg (hơn 2-3 cốc cà phê hòa tan). Tình trạng chung biểu hiện sự kích thích thần kinh trung ương quá mức. Ảnh hưởng bắt đầu khoảng 15 phút sau khi uống và kéo dài nhiều giờ.

Caffein là chất gây nghiện, làm tăng ngưỡng stress, tăng quá trình lão hóa và nếp nhăn. 100-200mg caffein gây hưng phấn, tỉnh táo hơn, dòng suy nghĩ đến nhanh và rõ hơn, gia tăng sự tập trung và cải thiện tình trạng phối hợp chung của cơ thể. Trong điều trị, caffein phối hợp với hoạt chất giảm đau khác như paracetamol làm tăng tác dụng giảm đau.

Sử dụng cafein có thể an toàn cho người lớn nhưng không phải là một thức uống tốt cho trẻ em. Thanh thiếu niên cũng không được khuyên dùng. Ngay ở người lớn, một số người rất nhạy cảm với tác dụng của caffein và không thể sử dụng, triệu chứng hay gặp là bồn chồn, khó chịu dạ dày, run tay, tim đập nhanh, mất ngủ. Trẻ em dưới 12 tuổi không nên sử dụng vì ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ. Đối với trẻ em 13-18 tuổi, dùng không quá 100mg caffein mỗi ngày, nhưng không khuyến khích. Caffein không phù hợp với những người mắc bệnh về tim mạch, tiểu đường, phụ nữ mang thai.

BS ĐOÀN VĂN HẢI