Gành Đá Dĩa, một di tích thắng cảnh cấp quốc gia, thuộc xã An Ninh Đông, huyện Tuy An, cách thành phố Tuy Hòa khoảng 40 km về phía Bắc. Gành đá Dĩa là một thắng cảnh thiên tạo hiếm thấy. Đá ở đây, dựng đứng theo từng cột, liền khít nhau, có tiết diện hình lục giác hoặc hình tròn, giống như những chiếc dĩa lớn chồng xếp lên nhau. Bên cạnh gành đá dĩa còn có bãi cát trắng, mịn, dài khoảng 3km.

Ảnh: LÊ NGỌC MINH

Gành Đá Dĩa là chặng dừng chân thứ ba, sau khi các văn nghệ sĩ dự Trại sáng tác văn học và mỹ thuật khu vực miền Trung và Tây nguyên tham quan chùa Từ Quang (tức chùa Đá Trắng) di tích lịch sử – nghệ thuật cấp quốc gia và nhà thờ Mằng Lăng.

Khi đến gành Đá Dĩa, 20 tác giả của 18 tỉnh, thành phố miền Trung và Tây Nguyên đều tròn xoe mắt. Họ ngạc nhiên chiêm ngưỡng một công trình của tạo hóa cực kỳ lạ mắt, hùng vĩ, ngoạn mục, hiếm có. Cảm giác chung của họ là: “Trên cả tuyệt vời!”.

5 họa sĩ trong đoàn đều trải giấy bút ra phác thảo. Đối với họ, ấn tượng mạnh nhất vẫn là Đá Dĩa, mặc dù họ đã tham quan Vũng Rô, Mũi Điện…

Chị Thu Sương viết tiểu thuyết, mắt sáng lên, buông lời thán phục trong gió biển: “Ối trời! Đĩa chén sao mà nhiều thế này! Các chư tiên ăn uống đã về cả rồi ư?” Trầm trồ xong, chị quay sang nói với tôi: “Em mê chỗ này quá, anh ơi! Cả nước V.N không có chỗ nào đặc sắc như chỗ này!”. Thán phục xong, chị đổ chai nước khoáng LaVie, múc đầy chai nước biển vừa đánh vào đá, tung bọt xà phòng để xách về TP Đà Nẵng kỷ niệm, vì đấy không phải là nước biển Đông nữa, mà là nước rửa bát đĩa của tiên!

Họa sĩ Quý Long của TP Huế đã xong 3 phác thảo với 3 điểm nhìn góc độ khác nhau, vậy mà còn vẽ nữa! Có lẽ, họa sĩ nghĩ rằng: ngồi tại gành Đá Dĩa vẽ mới là Đá Dĩa! Ừ, ông vẽ cho sướng tay, để trọn cảm giác sảng khoái của mình!

Cây bút văn xuôi Tấn Kỷ tỉnh Kon Tum mở rượu ra uống. Trước một công trình của tạo hóa đẹp ngần này, dân văn xuôi phải uống rượu để thưởng mình được diễm phúc đặt chân! Tôi cũng “văn xuôi” nên cùng anh “tác chiến” liên tù tì! Ừ, ngồi trên đĩa bát là phải uống rượu chớ!...

Các cây bút làm thơ, có lẽ về nhà mới làm được, giờ này họ leo trèo, họ chụp ảnh, giỡn chơi… và, lại cũng mở rượu ra uống! Chỉ tội các tay họa sĩ, cứ hì hục bút giấy!

Tôi nói với anh Văn Quang, nhà thơ Quảng Trị: “Tôi có một anh bạn nhiếp ảnh gia, anh ta có tư tưởng rất lạ. Anh ta sẽ bố trí, dựng cảnh để chụp ảnh gành Đá Dĩa. Tác phẩm sẽ là: cả trăm người tiền sử đang dự lễ hội ăn uống tại đây, nhan đề “Bữa tiệc hồng hoang”. Chụp toàn cảnh từ trên cao”. Anh Quang nói: “Một kỳ quan như thế này mà trong dân gian không có một thần thoại để giải thích? Có không?”. Tôi trả lời: “Tôi không biết có hay không. Nếu có, tôi cũng chưa nghe!”

Biển ở gành Đá Dĩa xanh như mực, bọt sóng trắng như tuyết. Ước gì ở đây có một cái quán nào hay một căng-tin để phục vụ du khách thì hay biết mấy! Càng hay hơn nếu có một nhà nghỉ! Càng hay hơn nữa, nếu con đường được đổ bêtông nhựa! Nếu được vậy, hẳn là du khách nườm nượp!

Gành Đá Dĩa, một kỳ quan thiên tạo trời ban cho tỉnh Phú Yên, luôn luôn là một dấu ấn đặc sắc, không quên cho mọi du khách, mọi miền, mọi nước!...

Gành Đá Dĩa tự thân đã có một sức hút kỳ lạ, nếu được con người quan tâm hơn nữa, hẳn sẽ hoành tráng biết bao!

NGÔ PHAN LƯU