Trong những năm 1968-1969, địch tiến hành kế hoạch bình định cấp tốc để làm cơ sở cho những năm 1970-1971 tiến hành kế hoạch bình định đặc biệt và bình định nước rút (hay còn gọi là bình định phát triển). Qua từng thời kỳ, địch nâng mức độ đánh phá cao hơn, gây tang tóc đau thương nhiều hơn, ra sức triệt hạ cơ sở cách mạng nhằm ổn định ngụy quyền cơ sở. Nổi lên là thủ đoạn địch bắt người nhiều. Các trụ sở chi công an, chi cảnh sát không còn chỗ giam người.
Tuy Hòa 2 là chiến trường trọng điểm giằng co ác liệt giữa ta và địch. Địch điều thêm một tiểu đoàn Nam Triều Tiên sang chốt giữ làm lá chắn cho quân ngụy bình định. Một tiểu đoàn thuộc Sư đoàn 4 bộ binh Mỹ đã có kinh nghiệm bình định cấp tốc được điều từ tỉnh Bình Định vào hỗ trợ. Từng trung đội lính Mỹ đi kèm chặt từng trung đội dân vệ, từng đoàn bình định và lính bảo an…
Đại đội Nam Triều Tiên chốt ở núi Tranh (xã Hòa Quang, huyện Tuy Hòa 2, nay là xã Hòa Quang Bắc, huyện Phú Hòa) tăng cường sử dụng các toán phục kích để đánh ta. Nhiều trận phục kích đã làm lực lượng của ta thương vong khá nhiều. Cụ thể, trận tại Ngọc Lãnh 27 đồng chí; trận tại đồng Cổ Cò 21 đồng chí; trận tại xóm Phú Thạnh, đồng chí Trân, Bí thư xã cùng một số đồng chí khác đã hy sinh.
Không thể để cho bọn lính đánh thuê Nam Triều Tiên tiếp tục hoành hành trên mảnh đất Hòa Quang, chi bộ và lực lượng cách mạng của xã quyết tâm xây dựng phương án chiến đấu mới. Sau khi trinh sát theo dõi, nắm vững quy luật hoạt động đi lại của địch tại cứ điểm núi Tranh, phương án tác chiến và kế hoạch hành động được phân công cụ thể cho Tổ nữ du kích mật (B) tiến hành.
Theo thường lệ, hàng ngày, vào khoảng 8 giờ sáng sẽ có một chiếc xe vận chuyển trên đường từ TX Tuy Hòa về cứ điểm núi Tranh. Buổi sáng hôm đó, chiếc xe tải bỗng dừng lại ở xóm Núi Miếu. Tổ nữ du kích bí mật (B) đã kịp thời phối hợp với tổ địch vận mưu trí và linh hoạt, đặt được quả mìn nổ chậm vào xe. Chiếc xe chạy về đồn núi Tranh đúng giờ như mọi ngày. Nhưng đến 9 giờ sáng, một tiếng nổ vang vọng vào tận chân núi Trường Sơn, phát ra từ trung tâm cứ điểm núi Tranh - sào huyệt của đại đội Nam Triều Tiên khét tiếng. Liền sau đó, một cột khói đen và ngọn lửa bốc lên từ kho xăng bao trùm toàn bộ cứ điểm. Ngọn lửa cháy to tiếp tục làm nổ tung kho đạn. Tiếng nổ của các loại đạn, mìn và thuốc nổ… làm rung chuyển một vùng suốt cả giờ đồng hồ. Hệ thống công sự lô cốt và các lớp rào kẽm gai bị sức nổ công phá quét sạch. Cả đại đội lính Nam Triều Tiên chốt giữ ở núi Tranh chỉ còn sót lại một số tên ở ngoài đồn lúc đó là thoát chết… Những tên này hồn bay phách tán, chạy thẳng ra núi Mồ Côi, không dám ngoảnh đầu lại.
Đồng thời để đánh lạc hướng địch từ thị xã và các vùng lân cận, Tổ nữ du kích (B) đã dùng súng cối 82 ly đặt trên cụm đồi phía tây núi Tranh để bắn xuống trận địa, trong lúc đó kho đạn đang nổ dữ dội…
Bị đứt hoàn toàn hệ thống liên lạc với cứ điểm núi Tranh, bọn chỉ huy ở TX Tuy Hòa chỉ nghe thấy tiếng nổ, khói và lửa bốc lên từ phía Hòa Quang, chúng lập tức cho một chiếc trực thăng tới thám thính và chỉ thấy một tình hình thực tế không thể cứu vãn, đành bất lực bó tay.
Đây là trận đánh vào căn cứ của bọn lính đánh thuê Nam Triều Tiên đầu tiên trên chiến trường Phú Yên. Kết quả đã phá hủy toàn bộ đồn, bốt, công sự, xóa sổ gần hết một đại đội lính chư hầu khét tiếng. Từ đó, cứ điểm núi Tranh hoàn toàn bỏ hẳn, “cửa khẩu” Hòa Quang không còn bị địch án ngữ, tạo thế thuận lợi cho hoạt động của lực lượng cách mạng trong xã thông suốt từ khu bắc xuống khu nam của xã. Sau cuộc tập kích, địch điều động một đơn vị thuộc Trung đoàn 47 quân ngụy đến chốt giữ thay thế cho đại đội Nam Triều Tiên bị tiêu diệt, nhưng bọn này không dám đóng chốt tại núi Tranh mà chỉ lai vãng dưới làng rồi tìm cách trốn né…
Người chỉ huy trận đánh thông minh và gan góc này là nữ đồng chí Vương Thị Xuân cùng các đồng chí trong Tổ nữ du kích (B) là Phạm Thị Nhuần, Lê Thị Lưa, Lê Thị Nhường… Đồng chí Lê Thị Nhường là người trực tiếp đặt quả mìn “định mệnh” vào chiếc xe “tận số” kia vào buổi sáng hôm ấy.
VIỆT THÀNH
