HỘI ĐUA NGỰA DÂN GIAN TRÊN GÒ THÌ THÙNG
Đua ngựa trên Gò Thì Thùng (An Xuân – Tuy An)
Có lẽ, đây là hội đua ngựa dân gian đặc sắc chỉ có ở Phú Yên, diễn ra trên gò Thì Thùng thuộc xã An Xuân, huyện Tuy An vào mùng chín tháng Giêng. Thôn Hai xã An Xuân sở hữu gò Thì Thùng với bãi cỏ rộng mênh mông, thuận tiện cho các cuộc đua. Ngày Tết, những chú ngựa vốn thường ngày thồ hàng lên rẫy được khoác thêm tấm vải điều rực rỡ trở thành ngựa đua. Kỵ sĩ chính là những chàng trai làng khoẻ mạnh và vui tính. Bước vào cuộc đua, họ được tặng những bó hoa rừng tươi thắm từ tay những cô gái ăn mặc đẹp đẽ. Thắng, thua đều vui vì ai cũng được hoan nghênh. Còn những chú ngựa cũng rất tuỳ thích, đang chạy bỗng dưng đứng sựng lại…gặm cỏ!
Gần đây, theo yêu cầu của người dân, chính quyền huyện Tuy An đã hỗ trợ để những cuộc đua này trở thành ngày hội lớn của dân cư vùng núi giáp ranh ba huyện Tuy An, Đồng Xuân, Sơn Hòa trong những ngày tết. Năm nay, huyện Tuy An đã đầu tư hơn một trăm triệu đồng để tổ chức lại sân bãi, lập dự án đi mua ngựa giống về nhân đàn ngựa lên nhằm duy trì, phát triển hội đua này.
LỄ HỘI ĐẬP ĐỒNG
Kênh nam đập Đồng
Sáng mùng tám tháng Giêng, từ hai con đường chạy dọc hai bên bờ sông Ba ngược về phía thượng nguồn, người người đưa nhau về dự lễ hội đập Đồng
HỘI ĐUA THUYỀN TRÊN SÔNG NGÂN SƠN
Diễn ra trong ngày đầu tiên của năm mới tại cầu Lò Gốm thuộc thị trấn Chí Thạnh (huyện Tuy An). Ông Vũ Kỳ Việt, Phó phòng Văn hóa thông tin huyện Tuy An, một trong những người gây dựng hội đua này, cho biết: Lúc đầu chỉ vài ba thanh niên có sõng lưới đánh cá trên sông này khích nhau đua để “lấy hên” đầu năm. Sau nhiều người quan tâm, hưởng ứng nên đăng ký và được chính quyền thôn Ngân Sơn và thị trấn Chí Thạnh ủng hộ, trao thưởng cho những đội chiến thắng nên qui mô ngày càng rộng lớn hơn. Hội đua này đến nay đã có bề dày vài chục năm, ngư dân các làng ven sông Cái, từ Phong Hậu (An Định), Mỹ Long, Phú Mỹ, Bình Hoà (An Dân), Hội Tín (An Thạch), Hội Phú (An Ninh Tây, đều hăng hái tham gia đua và cổ vũ. Sở dĩ phải tổ chức đua sớm như vậy là để các tay đua cũng như bà con dự hội còn về đi chúc Tết đầu năm.
Cũng tại huyện Tuy An, trong những ngày Tết còn diễn ra nhiều cuộc đua thuyền chài, sõng lưới ở một số nơi khác như ở cầu An Hải, bàu Súng, Mỹ Long…
LỄ HỘI SÔNG NƯỚC TAM GIANG
Thi lắc thúng chai trong lễ hội sông nước Tam Giang
Lễ hội này diễn ra với nhiều hoạt động phong phú gồm cả lễ và hội trong suốt hai ngày mùng năm và mùng sáu tháng Giêng. Từ chiều mùng năm, các cuộc thi tài đã diễn ra giữa các đội. Đến tối, trong ánh sáng mờ ảo của những chiếc hoa đăng hình cánh sen lung linh trôi trên sông, nhân dân hai bên bờ sông Tam Giang được xem các võ sĩ biểu diễn võ thuật và quyền thuật cổ, nghe các nghệ nhân dân gian diễn xướng các làn điệu dân ca, nghe hô bài chòi, xem các nghệ sĩ tuồng biểu diễn các trích đoạn hát bội, một bộ môn rất được yêu chuộng ở vùng biển này.
Suốt ngày mùng sáu, những cuộc thi tài trên sông nước giữa những chàng trai, cô gái vùng biển khoẻ mạnh, yêu đời được tổ chức liên tục từ sáng đến chiều tối. Những chiếc thuyền chài, thúng chai, sõng chống sào, sõng lưới xé nước lao về phía trước; những chiếc thuyền rồng lao vun vút sau những động tác nhịp nhàng và khoẻ mạnh của những cánh tay trai trẻ. Sôi nổi và hào hứng nhất là các trò chơi được tổ chức ngay trên mặt nước: thi lắc thúng chai đập ấm lấy quà; thi kéo co trên mặt nước, thi bơi bộ bắt vịt… Tiếng cổ vũ rền vang một góc trời.
HỘI ĐUA THUYỀN ĐẦM Ô LOAN
Hội đua thuyền đầm Ô Loan đã có từ lâu, gắn với tập quán cúng thờ Ông Nam Hải và cầu mưa thuận gió hoà của ngư dân địa phương. Sau phần lễ, các cuộc đua thuyền được tổ chức bên cầu Long Phú thuộc xã An Cư, thu hút đông đảo các tay chèo khắp cả huyện Tuy An về dự.
LỄ HỘI CHÙA ĐÁ TRẮNG
Những ngôi tháp cổ trong di tích lịch sử cấp quốc gia chùa Đá Trắng luôn là điểm thu hút du khách
Lễ hội chùa Đá Trắng (chùa Từ Quang) được tổ chức trong hai ngày mùng 10 và 11 tháng Giêng. Đây là di tích lịch sử cấp quốc gia nằm trên địa bàn xã An Dân, huyện Tuy An, gắn liền với phong trào yêu nước của các sĩ phu phong trào Cần vương tại các tỉnh miền Trung. Thời gian diễn ra lễ hội chùa Đá Trắng cũng là ngày giỗ của vị hoà thượng có công sáng lập chùa này và khai sáng Phật pháp, gầy dựng nhiều môn đồ trong cả nước nên ngày này đệ tử khắp nơi về lễ rất đông.
LỄ HỘI ĐỀN LÊ THÀNH PHƯƠNG
Lễ hội đền thờ Lê Thành Phương - Ảnh: D.T.XUÂN
Đền thờ Lê Thành Phương nằm trên địa bàn xã An Hiệp (huyện Tuy An) gắn liền với tên tuổi của người chí sĩ yêu nước hồi cuối thế kỷ XIX. Ông đã hưởng ứng chiếu Cần Vương, dựng cờ khởi nghĩa chống giặc Pháp xâm lược. Khi phong trào bị đàn áp, ông đã anh dũng hy sinh, để lại cho hậu thế sự kính phục. Năm nay, sau phần lễ, phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ thể thao sôi nổi như võ thuật, thi đẩy gậy, thi kéo co, thi vừa hành quân vừa nấu ăn, biểu diễn văn nghệ, ngâm thơ, hội đánh bài chòi… nhằm thể hiện ý chí đoàn kết, tinh thần thượng võ của Lê Thành Phương và phong trào Cần vương.
ĐI XEM LỄ HỘI ĐUA THUYỀN RỒNG SÔNG ĐÀ RẰNG
Đua thuyền rồng trên sông Chùa
Mùng 7 Tết, khu vực sông Chùa (TP.Tuy Hòa) rộn ràng, náo nhiệt với sự có mặt của hàng trăm vận động viên khắp các xã, phường về tham dự lễ hội đua thuyền rồng truyền thống sông Đà Rằng do UBND TP Tuy Hòa tổ chức. Lễ hội đua thuyền rồng sông Đà Rằng xuân Đinh Hợi là một nét đẹp văn hóa truyền thống của nhân dân TP Tuy Hòa, là dịp để các ngư dân vùng biển so tài thi đấu và phô diễn kỹ thuật đua thuyền của địa phương mình. Dưới nước, mỗi lượt thi, 8 chiếc thuyền rồng đạt tiêu chuẩn quốc gia đồng loạt xuất phá. Trên bờ, những tiếng reo hò, cổ vũ vang dậy khắp bến sông, làm không khí lễ hội thêm sôi động.
ĐÊM THƠ NGUYÊN TIÊU LẦN THỨ 27
Đến hẹn lại lên, đêm thơ Nguyên tiêu lần thứ 27 và Ngày thơ Việt Nam lần thứ 5 sẽ được Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh Phú Yên tổ chức tại đỉnh núi Nhạn (TP Tuy Hoà) vào rằm tháng Giêng (ngày 3/3/2007). Các tác giả trong và ngoài tỉnh đã gởi về 376 bài thơ tham gia đêm thơ Nguyên tiêu. Ban tổ chức đã chọn 63 bài để in trong tập thơ Nguyên tiêu và chọn hơn 30 bài trong số này để đọc và ngâm trong đêm thơ truyền thống lần thứ 27. Bên cạnh những cây bút lão làng như Văn Công, Thanh Quế, Trần Huiền Ân, Nguyễn Gia Nùng và những gương mặt quen thuộc như Triệu Lam Châu, Nguyễn Kim Ngân, Huỳnh Văn Quốc..., đêm thơ Nguyên tiêu năm nay sẽ có những cây bút mới: Yên Vĩnh, Vạn Hạnh, Lý Quang, Ma Joan. Và bạn yêu thơ sẽ lắng nghe giọng ngâm truyền cảm của Ngọc Hà, Vân Phi… vút lên trong tiếng sáo trúc của Nguyên Đạt, tiếng đàn tranh của Hoàng Hường…
Những ngôi tháp cổ trong di tích lịch sử cấp quốc gia chùa Đá Trắng luôn là điểm thu hút du khách
P.V
