“Từ năm 2001 đến nay, lực lượng sáng tác văn học của tỉnh nhà đã có nhiều bước phát triển đáng mừng” - nhà thơ Triệu Lam Châu, Chi hội trưởng Chi hội Văn học Phú Yên, nhận định như vậy tại Đại hội Chi hội lần thứ 3 nhiệm kỳ 2006 - 2010 vừa tổ chức mới đây tại TP Tuy Hòa. Tuy nhiên, để văn học Phú Yên tiếp tục có nhiều bứt phá mới và đóng góp thiết thực vào sự phát triển kinh tế–- xã hội của địa phương, vẫn còn rất nhiều việc phải làm...
NHIỀU THÀNH TỰU ĐÁNG GHI NHẬN
Nếu năm 2001, Chi hội Văn học chỉ có 71 hội viên thì hiện nay đã tăng lên 101 người. Điều đáng nói là, cùng với phát triển về số lượng, các hoạt động sáng tác, công bố tác phẩm văn học, tham gia xây dựng tạp chí Văn nghệ... của hội viên cũng đạt chất lượng cao hơn so với những năm trước đó. Hai bộ sách khá đồ sộ “Tuyển tập tác phẩm văn học Phú Yên thế kỷ 20”, “Tuyển tập thơ văn Phú Yên 2000 – 2005” đã ra mắt độc giả và có tiếng vang. Tác phẩm lý luận phê bình “Văn học Phú Yên thế kỷ 20” của Nguyễn Thị Thu Trang, tiểu thuyết “Bên gốc me già” (tập 1) của Phương Yến, cho thấy năng lượng sáng tạo dồi dào của đội ngũ sáng tác trong tỉnh. Họ không chỉ thu hẹp trong các thể loại thường gặp như truyện ngắn, thơ mà đã có sự đầu tư công phu và dài hơi cho các thể loại “trường vốn”. Có được những cuốn sách “lớn” (chữ dùng của nhà thơ Triệu Lam Châu) như trên, trước tiên là do lao động sáng tác, nghiên cứu bền bỉ của các hội viên, bên cạnh đó là sự tạo điều kiện thuận lợi về kinh phí xuất bản của UBND tỉnh và Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Phú Yên. Cũng từ kinh phí này và kinh phí hỗ trợ sáng tác (trung bình 3 triệu đồng/tác phẩm) mà các hội viên của Chi hội đã xuất bản được hơn 30 đầu sách trong 5 năm 2001 – 2005. Theo nhà thơ Triệu Lam Châu, nếu không có các nguồn kinh phí, nhiều hội viên đến nay sẽ chưa có điều kiện công bố tác phẩm của mình. Cũng trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã có 20 tác giả tự lo kinh phí để in những tác phẩm tâm huyết, dẫu biết rằng, “cơm áo không đùa với khách thơ”!
Một số tác phẩm của hội viên đã xuất bản – Ảnh: THẠCH BI SƠN
Tham gia xây dựng tạp chí Văn nghệ Phú Yên, làm nòng cốt trong các cuộc thi sáng tác văn học do Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Phú Yên và các sở, ngành, địa phương trong tỉnh tổ chức là một nét nổi bật trong hoạt động của Chi hội Văn học thời gian qua. Bây giờ, mở tờ tạp chí Văn nghệ Phú Yên (xuất bản 2 kỳ/quý), người đọc có thể thấy sự xuất hiện khá thường xuyên của hội viên chi hội, chất lượng tác phẩm ngày càng nâng cao hơn. Điều đó đã góp phần củng cố diện mạo, bản sắc riêng của tạp chí trong hơn 60 tạp chí văn nghệ địa phương trong cả nước… 2 lần xét tặng và trao giải thưởng Văn học Phú Yên 1975 – 2000, 2001 - 2005 là một cú hích quan trọng, góp phần khuyến khích đội ngũ sáng tác văn học trong tỉnh tiếp tục có những trăn trở, đầu tư để cho ra đời những đứa con tinh thần khỏe mạnh, cứng cáp và ấn tượng hơn trong lòng người đọc.
CẦN NHỮNG BỨT PHÁ!
Công bằng mà nói, bên cạnh các thành tựu đáng trân trọng nói trên, văn học Phú Yên 5 năm qua vẫn còn nhiều việc phải làm để có thể phục vụ tốt hơn nữa sự nghiệp CNH – HĐH quê hương, đất nước. Có hội viên cho rằng, trong khi đề tài chiến tranh cách mạng được tập trung khai thác ngày càng có chiều sâu hơn, thì hiện thực phát triển kinh tế và rất nhiều vấn đề nhạy cảm của địa phương hôm nay lại còn rất mờ nhạt trong nhiều tác phẩm, nếu không muốn nói là vắng bóng. Đành rằng, cách phản ảnh hiện thực của văn học không phải “sao chụp” như báo chí mà thông qua hình tượng, thông qua cách thể hiện vấn đề xã hội theo đặc trưng riêng. Theo một hội viên khác, vấn đề tạo điều kiện cho hội viên đi thực tế, giao lưu trong và ngoài tỉnh cũng cần được triển khai thường xuyên hơn nhằm có nhiều chất liệu phong phú cho sáng tác. Chi hội đã có Câu lạc bộ Thơ với Ban chủ nhiệm nhưng hầu như chưa hoạt động. Hội viên Chi hội Văn học có mặt ở khắp các huyện, TP trong tỉnh, nhưng chưa có sự liên hệ thường xuyên nhằm trao đổi thông tin, tình hình sáng tác… Việc tổ chức trao đổi, hội thảo các chuyên đề sâu và thiết thực về chuyên môn cho hội viên chưa thực hiện được do thiếu kinh phí…
Lực lượng sáng tác văn học Phú Yên hiện đứng ở đâu trong mặt bằng chung của khu vực và cả nước? Câu hỏi này thật khó trả lời! Nhưng có thể khẳng định rằng, càng ngày nhiều cây bút của tỉnh nhà được công chúng địa phương và cả nước đón nhận qua các sáng tác thơ, truyện ngắn chất lượng “trình làng” trên các báo và tạp chí Trung ương. Trong khi đó, ở thể loại tiểu thuyết, truyện dài thì chưa thấy có sự chuyển biến nào, nếu không muốn nói là “vắng như chùa bà Đanh!”. Tác phẩm “Bên gốc me già” của Phương Yến, tiểu thuyết đầu tiên của Phú Yên từ sau ngày giải phóng đến nay, có số lượng phát hành khá khiêm tốn 500 bản nên chưa có sự thẩm định xác đáng.
Làm gì để văn học Phú Yên có nhiều tác phẩm thu hút được sự quan tâm sôi nổi, hào hứng của bạn đọc trong tỉnh và cả nước? Vấn đề cơ bản, quyết định nhất vẫn là sự lao động nghệ thuật không bền bỉ để tạo ra những bứt phá mới hơn, độc đáo hơn của bản thân mỗi người cầm bút trong từng tác phẩm cụ thể. Sáng tác văn học là quá trình lao động sáng tạo mang đậm dấu ấn của từng cá nhân riêng biệt. Vì vậy, chỉ có nỗ lực không mệt mỏi, bám sát cuộc sống đang diễn ra sôi nổi, tự đi tìm cái mới trong cách nhìn nhận và thể hiện hiện hiện thực của từng nhà văn, nhà thơ thì mới sản sinh ra những tác phẩm được người đọc nồng nhiệt đón nhận. Còn chuyện hỗ trợ kinh phí sáng tác, xuất bản, tọa đàm, giao lưu…, xét cho cùng, chỉ mang tính chất động viên, tiếp sức phần nào đó cho hành trình sáng tác lâu dài của từng cây viết mà thôi!
THẠCH BI SƠN
