Đối với văn nghệ sĩ, lao động sáng tạo văn học nghệ thuật không chỉ là sự thăng hoa ngẫu hứng mà còn là một sự lao động nghiêm túc và bền bỉ.
 |
|
Photoshop: NGỌC THẮNG |
Điểm lại những sáng tác trong vòng 10 năm trở lại đây thuộc các lĩnh vực có nhiều nghệ sĩ tham gia như: văn học (văn xuôi và thơ), mỹ thuật, âm nhạc, sân khấu, nhiếp ảnh, văn nghệ dân gian…, có thể thấy đề tài sáng tác của văn nghệ sĩ Phú Yên khá phong phú nhưng không đồng đều. Hầu hết các tác phẩm đều phản ánh về cuộc sống đương đại, các đề tài về lịch sử và chiến tranh cách mạng rất ít. Đề tài lịch sử, nếu không kể đến các công trình văn nghệ dân gian của Ka Sô Liễng, Bùi Tân, Trần Sĩ Huệ, Nguyễn Đình Chúc, Đoàn Việt Hùng, thì chỉ có vài kịch bản sân khấu của Phạm Ngọc Sơn, Nguyễn Phụng Kỳ, tiểu thuyết của Trần Hiuền Ân, công trình nghiên cứu văn học của Nguyễn Thị Thu Trang, một số ca khúc của Nguyễn Ngọc Quang, Cao Hữu Nhạc, tiết mục múa của Nguyễn Hữu Từ và một số truyện ngắn khác. Đề tài chiến tranh cách mạng có phong phú hơn nhờ các văn nghệ sĩ đã từng trải qua chiến tranh vẫn còn sống và tiếp tục sáng tác, như Văn Công, Liên Nam, Y Điêng, Tô Phương, Bùi Tân, Phương Yến, sau này có thêm các cây bút trẻ Huỳnh Thạch Thảo, Phương Trà, Huỳnh Văn Quốc. Các nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Quang, Duy Tài, nghệ sĩ sân khấu Nguyễn Phụng Kỳ, họa sĩ Võ Tấn Hoàng, Lê Đức Thắng cũng tham gia với một số tác phẩm. Các sáng tác còn lại đều khai thác đề tài cuộc sống đương đại.
Thời gian qua, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Phú Yên đã phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an, Bộ đội Biên phòng, Thành ủy Tuy Hòa, Sở Lao động - Thương binh - Xã hội, Đài Phát thanh, Hội Cựu học sinh trung học Phú Yên, Bưu điện… tổ chức nhiều cuộc thi sáng tác văn học nghệ thuật và đã thu được những kết quả tốt đẹp. Trong đó, các cuộc thi phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an, Bộ đội Biên phòng, Sở Lao động - Thương binh - Xã hội với đề tài chiến tranh cách mạng, còn các cuộc thi khác thì không giới hạn đề tài, song những tác phẩm về lịch sử và chiến tranh cách mạng cũng rất ít. Những năm qua, Bộ Quốc phòng, Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam và tạp chí Văn nghệ Quân đội cũng mở nhiều trại sáng tác văn học nghệ thuật về đề tài chiến tranh cách mạng và đều mời văn nghệ sĩ địa phương tham gia, nhưng số người đăng ký tham dự cũng không nhiều. Đây là một sự mất cân đối mà các ban tổ chức đều nhận ra nhưng không thể một sớm một chiều khắc phục ngay được.
Xét dưới góc độ đặc thù của các chuyên ngành văn học nghệ thuật, thì các nghệ sĩ nhiếp ảnh, những người sưu tầm, nghiên cứu văn nghệ dân gian, kiến trúc sư rất khó sáng tác về đề tài lịch sử và chiến tranh cách mạng, còn các chuyên ngành văn học, mỹ thuật, sân khấu, âm nhạc, múa, điện ảnh đều có “đất” để tha hồ thể hiện tài năng sáng tạo. Nhưng rất tiếc là các văn nghệ sĩ Phú Yên rất ít sáng tác về đề tài này. Để có thể sáng tác thành công về một đề tài nào đó, người nghệ sĩ phải am hiểu sâu sắc và có cảm hứng sáng tạo về lĩnh vực đó. Với đề tài chiến tranh cách mạng thì không ai có điều kiện hơn là những người trong cuộc, song các văn nghệ sĩ đã từng tham gia các cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ ở Phú Yên không nhiều, còn các tác giả trẻ lại thiếu vốn sống. Phần lớn văn nghệ sĩ tập trung khai thác về đề tài đời sống đương đại như tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu đôi lứa, đời sống thường nhật, kể cả những đề tài mới xuất hiện những năm gần đây như AIDS, vấn đề hậu chiến, công nghệ thông tin…
Trong quá trình hội nhập hiện nay, văn học nghệ thuật đang đứng trước những thử thách lớn, một mặt vừa phải kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, mặt khác phải tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hóa của nhân loại. Thực tế cho thấy, trong việc giáo dục đạo đức, lý tưởng, truyền thống lịch sử và tình yêu quê hương đất nước cho thế hệ trẻ, không một hình thức giáo dục nào có sức thuyết phục và hấp dẫn hơn là các tác phẩm văn học nghệ thuật. Những áng thơ văn về cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của Liên Xô trước đây cũng như các bộ phim truyền hình lịch sử của Trung Quốc và Hàn Quốc hiện nay có sức lay động sâu sắc tới hàng triệu người hâm mộ không chỉ ở quê hương những tác phẩm đó. Giờ đây, người thưởng thức văn học nghệ thuật, bằng nhiều kênh khác nhau có rất nhiều món ăn tinh thần để lựa chọn, do đó người nghệ sĩ phải sáng tác như thế nào để tác phẩm của mình đến được với công chúng là điều không đơn giản. Và trong số rất nhiều đề tài mà văn nghệ sĩ có thể tự do sáng tác thì đề tài về lịch sử và chiến tranh cách mạng rất cần được sự quan tâm của các ngành, các cấp quản lý văn học nghệ thuật và của các văn nghệ sĩ.
Nhà văn ĐÀO MINH HIỆP
