Ảnh báo chí được coi như câu chuyện bằng hình ảnh. Máy ảnh là “cây bút” ghi nhận khoảnh khắc, giây phút điển hình khi hình ảnh đúc kết một câu chuyện. Dù máy ảnh kỹ thuật số mang lại nhiều thuận lợi, song với ảnh báo chí, phóng viên tác nghiệp cần có sự quan sát, phản xạ tốt.

Học viên lớp bồi dưỡng nhiếp ảnh đi thực tế tại gành Đá Dĩa  - Ảnh: MINH NGUYỆT

 

“CỨ NGỠ ĐƠN GIẢN”

Có thể nói, mỗi tấm ảnh báo chí là tài liệu sống của hiện thực, phản ánh thực tế khách quan trong sự phát triển của xã hội, tác động mạnh vào tình cảm của bạn đọc, nâng giá trị thông tin lên gấp bội. Tuy nhiên, ngoài các phóng viên ảnh kỳ cựu có nhiều tác phẩm tốt, đa phần phóng viên viết, vừa viết bài vừa chụp ảnh minh họa cho bài báo của mình, nên tay nghề còn hạn chế. Có những phóng viên được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng về máy ảnh kỹ thuật số vẫn chưa được học chuyên sâu, chỉ học qua đồng nghiệp hoặc tự mày mò, nên gặp nhiều khó khăn.

Tại lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chụp ảnh báo chí cho hội viên Hội Nhà báo các tỉnh Nam Trung bộ - Tây Nguyên tổ chức ở Phú Yên gần đây, nhiều hội viên đã nhận ra mình bị hổng khá nhiều kiến thức về lĩnh vực này. Phóng viên Hồ Nhân Tâm (Báo Khánh Hòa) nói: “Qua khóa học, tôi nhận thấy kiến thức về ảnh báo chí của mình còn rất ít, chưa có hệ thống. Sản phẩm ảnh bấy lâu tôi thực hiện phần nhiều chưa theo đúng nghĩa ảnh báo chí”. Phóng viên Nguyễn Hữu Cán (Báo Bình Thuận) thừa nhận: “Lâu nay tôi vẫn nghĩ ai cũng có thể chụp ảnh được. Nay hiểu ra, để có được ảnh báo chí đòi hỏi phải học nhiều hơn nữa”. Phóng viên Lê Thị Phương Duyên (Báo Gia Lai) cho biết: “Dù được đào tạo bài bản về nghiệp vụ báo chí, trong đó có nhiếp ảnh, tuy nhiên, việc ứng dụng cũng chỉ dừng ở mức độ cho ra tác phẩm ảnh có bố cục chặt chẽ, biết được trường hợp nào chụp toàn cảnh, cận cảnh, chụp chân dung, các phần còn lại vẫn còn rất hạn chế”. Phóng viên ảnh Trần Minh Ký (Báo Phú Yên), người có gần 40 năm cầm máy, cho rằng: “Máy ảnh kỹ thuật số giúp phóng viên tác nghiệp nhanh hơn, tiện lợi hơn, khỏi bận tâm về kỹ thuật để tập trung tư duy hình ảnh. Tuy nhiên, nếu không khai thác được chức năng cũng như kỹ thuật xử lý thì đôi khi cũng phải dở khóc dở cười. Trong quá trình tác nghiệp, nhiều tình huống xảy ra bất ngờ mà người cầm máy cần phải biết xử lý. Ngay cả những nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp vẫn cần phải học vì nhiếp ảnh kỹ thuật số, vì có khá nhiều điều mới mẻ”.

CẦN SỰ CHUYÊN NGHIỆP

Nhà báo Nguyễn Hồng Phương, giảng viên Khoa Báo chí - Truyền thông Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh, cho rằng: “Ảnh báo chí là sự thật, luôn luôn tôn trọng sự thật, phản ánh đúng sự thật. Ngoài những chuẩn mực trong quy tắc chụp ảnh như ánh sáng, bố cục, độ xa gần, toàn cảnh hay đặc tả… ảnh báo chí còn mang thông tin theo chuẩn của báo chí: Ai, việc gì, khi nào, ở đâu, như thế nào… Độ khó của ảnh cũng cao hơn vì chỉ có một khoảnh khắc để chụp, không thể chậm hay bố trí. Ngoài tái hiện sự kiện, bức ảnh đó phải tạo ra cảm xúc, tạo ra sự xúc động đối với người xem. Để đáp ứng tất cả những tiêu chí đó, cần một góc ảnh chuyên nghiệp. Do vậy, người chụp ảnh không chỉ có bản lĩnh, tài năng mà còn có sự nhạy cảm, kinh nghiệm và nhiều yếu tố khác”. Giảng viên Vũ Hải Sơn nói: “Kỹ thuật số là tương lai của ảnh báo chí. Ta có thể dùng máy vi tính với những phần mềm để cúp cắt, chỉnh lại màu sắc, độ nét hay thêm thắt những kỹ xảo hình ảnh cần thiết…”. Nhà báo Huỳnh Hiếu, Phó Tổng biên tập Báo Phú Yên bày tỏ: “Dùng phần mềm tác động lên ảnh sẽ khó nhận ra sự chỉnh sửa trong bức ảnh. Do vậy, biên tập viên cũng cần có nghiệp vụ về ảnh để nhận biết về tính trung thực của ảnh báo chí”. 

Ảnh báo chí cần tư duy hình ảnh. Phóng viên ảnh phải thể hiện được vấn đề chỉ qua một bức ảnh. Yêu cầu đầu tiên của chú thích ảnh phải là chuẩn xác, đầy đủ. Thông tin chú thích phải là một bộ phận độc lập.

MINH NGUYỆT