Hơn 7 năm nay, cứ mỗi tuần một lần, đồng bào dân tộc Ê Đê ở huyện Sông Hinh chăm chú lắng nghe nhạc hiệu và câu chào “Anei tơ loi puê mơng Sông Hinh, hdră puê hong tơ loi Ê Đê” (Đây là Đài Truyền thanh Sông Hinh, chương trình phát thanh tiếng Ê Đê). Chương trình phát thanh đó đã mang lại hiệu quả thiết thực trong việc kết nối ý Đảng –lòng dân tại huyện miền núi Sông Hinh, nơi có dân số 44.686 người mà 46,20% là dân tộc ít người, trong đó dân tộc Ê Đê chiếm trên 50%.
Biên tập viên Y Thái đang biên dịch chương trình phát thanh tiếng Ê Đê. - Ảnh: N.CƯỜNG
NGƯỜI “KHAI SINH” CHƯƠNG TRÌNH
Khoảng mười năm trước, mỗi sáng mỗi chiều ngồi nghe chương trình của Đài Truyền thanh huyện Sông Hinh, những năm tháng công tác ở Đài Tiếng nói Việt Nam trong lòng nhà văn Y Điêng trỗi dậy. Ông đã đến gặp những người có chức trách của huyện, của đài đề nghị xây dựng chương trình phát thanh tiếng Ê Đê. Ông bảo: “Đồng bào ở Sông Hinh hầu hết đều là dân tộc Ê Đê, mình cũng là người Ê Đê biết cái chữ thì phải nói, phải dịch tiếng Việt sang tiếng Ê Đê cho bà con mình nắm bắt kịp thời tin tức thời sự trong nước, trong tỉnh; thấu hiểu chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước”.
Anh Phan Ngọc Cường, Phó trưởng Đài Truyền thanh - truyền hình huyện Sông Hinh, nhớ lại: Những năm đó, Đài gặp rất nhiều khó khăn cả về cơ sở vật chất, trang thiết bị và biên chế. Mãi đến đầu năm 2002, Đài mới bắt đầu xây dựng chương trình phát thanh tiếng Ê Đê. Đài đã đặt vấn đề với nhà văn Y Điêng, nhờ ông hợp tác trong việc dịch, đọc và được ông đồng ý ngay. Thế rồi, sau một thời gian thai nghén, 16 giờ 15 phút ngày 14/3/2002, Đài Truyền thanh - truyền hình huyện Sông Hinh đã phát sóng chương trình phát thanh tiếng Ê Đê đầu tiên trên sóng FM tần số 98MHz. Chương trình đầu tiên này chỉ có 7 tin và một bài đọc “chay”, gói gọn trong 15 phút nhưng được nhiều người nghe hoan nghênh và cổ vũ.
Hơn 7 năm qua, Đài Truyền thanh - truyền hình huyện Sông Hinh đã duy trì đều đặn chương trình phát thanh tiếng Ê Đê trên sóng với tần suất 4 kỳ mỗi tháng. Nội dung chủ yếu phản ánh về những đổi thay của các buôn làng trong xây dựng, phát triển kinh tế, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Giới thiệu cho bà con những cách làm ăn mới, chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi sao cho đạt hiệu quả. Tuyên truyền những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Vận động, tuyên truyền, giải thích âm mưu, ý đồ của các thế lực thù địch nhằm nêu cao tinh thần cảnh giác trong nhân dân.
Chương trình đã được đồng bào Ê Đê trong huyện hoan nghênh, hân hoan đón nhận. Ma Thá ở buôn Krông, xã Ea Bia nói: “Bà con đồng bào mình nghe chương trình phát thanh tiếng Kinh nhiều khi không hiểu hết, không nghe kịp. Có chương trình phát thanh tiếng Ê Đê, bà con rất vui vì được nghe tiếng của đồng bào mình, do người mình nói”. Già làng Oi Dố ở buôn Bai, xã Ea Lâm cho biết thêm: “Ea Lâm là địa phương thường xảy ra nhiều điểm nóng trên địa bàn huyện, ngoài việc hỗ trợ của các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến huyện, thì chương trình phát thanh tiếng Ê Đê của đài huyện có tác dụng rất lớn trong việc tuyên truyền giải thích những âm mưu, ý đồ của kẻ xấu để bà con biết và không nghe theo lời xúi giục của chúng”.
SẼ TĂNG THỜI LƯỢNG PHÁT THANH, XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH TIẾNG Ê ĐÊ
Ông Nguyễn Trường Sinh, Trưởng đài Truyền thanh - truyền hình huyện Sông Hinh cho biết: Những ngày đầu khi chương trình phát sóng, chúng tôi đã nhận được khá nhiều thư góp ý. Nào là chương trình nghe “đã” lắm nhưng quá ngắn, đề nghị Đài tăng thời lượng; hoặc chương trình phải có ca nhạc tiếng Ê Đê. Chuyện tăng thời lượng thì đáp ứng được ngay, song về vấn đề ca nhạc thì hơi khó, vì đào đâu ra “ca sĩ cấp huyện” hát bằng tiếng Ê Đê. Tôi cùng biên tập viên Phan Ngọc Cường nhiều lần lặn lội vào Ea Bia, lên Ea Bar, Ea Lâm tìm người hát tiếng Ê Đê về đài để thu âm, nhưng cũng chẳng thành. Cuối cùng, chúng tôi khai thác ca nhạc từ kênh VTV5 (Chương trình truyền hình tiếng Dân tộc- Đài truyền hình Việt
Hệ thống loa truyền thanh của Đài Truyền thanh - truyền hình Sông Hinh. - Ảnh: N.CƯỜNG
Chương trình phát thanh tiếng Ê Đê của Đài Truyền thanh - truyền hình huyện Sông Hinh ra đời có sự cống hiến rất lớn của nhà văn Y Điêng như đã nói trên. Ngoài việc nhiều năm liền tổ chức biên dịch kiêm phát thanh viên, ông cùng già làng Ma Vi còn trực tiếp đứng dạy tiếng Ê Đê cho lực lượng cán bộ ở huyện. Cùng với đó, hai ông đã kèm cặp Y Ngưu, Ly Hương, Y Thái để họ trở thành những phát thanh viên tiếng Ê Đê giỏi.
Một điều đáng mừng là năm 2008, bằng nguồn vốn sự nghiệp hỗ trợ kinh phí trang bị thiết bị truyền hình tiếng dân tộc thiểu số của Trung ương, huyện Sông Hinh đã triển khai dự án Nâng cấp Đài truyền thanh - truyền hình huyện Sông Hinh. Công trình gồm 2 hạng mục chính: Xây lắp trụ ăng ten và cung cấp thiết bị phát thanh tiếng dân tộc thiểu số với tổng kính phí hơn 1,2 tỉ đồng. Từ dự án này, đài đã được trang bị phần mềm tiếng Ê Đê, nên công tác biên dịch gặp rất nhiều thuận lợi.
Trao đổi với chúng tôi về hướng phát triển trong thời gian tới, Trưởng đài Nguyễn Trường Sinh cho biết: Lãnh đạo huyện Sông Hinh đã có chủ trương cho Đài truyền thanh - truyền hình huyện tăng thời lượng phát sóng chương trình phát thanh tiếng Ê Đê từ 1 lần/tuần lên 2 lần/tuần và xây dựng chương trình truyền hình địa phương bằng tiếng Ê Đê. Hiện chúng tôi đang nỗ lực chuẩn bị nhân lực, thiết bị, cố gắng đến đầu năm 2010 sẽ thực hiện mục tiêu này.
MA NGỌC
