Thời gian vừa qua, trên các diễn đàn âm nhạc, người ta không ngớt than phiền về chất lượng của nhạc trẻ, song nhiều ca khúc với lời lẽ quá ngô nghê, thậm chí gây “sốc” vẫn ra đời. Ca từ của nhiều ca khúc như được trích từ cuộc “khẩu chiến” của đôi tình nhân nào đó đã đến giai đoạn thù hận nhau.

Ca sĩ trẻ chỉ có thể chinh phục khán giả bằng những ca khúc có chất lượng - (Ảnh chỉ có tính chất minh họa).

 

GÂY “SỐC” TỪ TỰA ĐỀ ĐẾN NỘI DUNG

 “Thà như thế, thà rằng như thế, thà đừng cố níu kéo nát tan lòng nhau chi hỡi em…” là điệp khúc của bài hát Thà rằng như thế - một trong những ca khúc mở màn cho phong trào “nói thẳng toẹt” của nhạc trẻ hiện nay. Khi ca khúc này bị “chìm” thì đến lượt Hứa thật nhiều, thất hứa thật nhiều nổi lên. Ở phòng trà, quán cà phê, đâu đâu cũng nghe giọng hát của Ưng Hoàng Phúc hay một ca sĩ không chuyên nào đó rền rĩ: “Nếu không gặp em đời ta đã khác nhiều rồi, biết yêu làm chi để thêm buồn bã, giờ ta đã biết ân tình như thế, thà không trách không hờn không oán...” Trong khi đó, cặp bài trùng là nhạc sĩ Nhất Trung và ca sĩ Lưu Chí Vỹ “răn đe” người yêu qua ca khúc Tại em mà tôi như thế: “Đừng trách tôi tại sao tôi lại trở nên như thế, tôi không thật lòng nhưng cũng không dối lừa ai. Làm sao biết những người kia ai sẽ yêu tôi thật đây hay rồi cũng như em dối lừa...”.

Táo bạo hơn, ca khúc Tình yêu trong âu lo của tác giả Phúc Khánh Cường do bộ đôi ca sĩ Hoàng Châu và Lưu Gia Bảo trình bày có đoạn: “Qua bao ngày gian truân, ngày xưa kia, giờ đây mới được em yêu kề bên anh, mà ngu sao làm chi để vụt bay, mất tình sẽ đau...” Mới đây, trong chương trình Nhịp cầu âm nhạc, nhóm Mắt Ngọc đã thể hiện một bài hát có cái tên khá quyết liệt Một đi không trở lại. Ca khúc có nội dung kiên quyết cắt đứt tình yêu với kẻ phụ tình nhưng cũng không quên rên rỉ thê thiết…

Ban đầu, những người quan tâm đến âm nhạc cho rằng dạng ca khúc như vậy chỉ là một “làn sóng nhỏ” nổi lên nhất thời. Nhưng khi có hàng loạt bài hát ra đời, chễm chệ trên các kệ băng đĩa và “tấn công” các trung tâm ca nhạc, người ta bắt đầu lo ngại về sự ảnh hưởng của chúng trong giới trẻ. Tuy không thể đánh đồng tất cả, nhưng nhìn lại thì quả thật, nhạc trẻ trong vài năm trở lại đây đã phát triển một cách ồ ạt, chất ít khi đi đôi với lượng.

CÓ MỘT CHỮ... “TÌNH”

Khó đếm xuể những “ca khúc thị trường” có chữ “tình”, hết Tình đơn phương đến Tình quay gót, Tình phai, Tình yêu mắt nai, Tình ca hồng rồi đến Tình ba chấm, Tình một đêm v.v… Khán giả không khỏi giật mình khi nghe các ca khúc này bởi ca từ quá nghèo nàn đơn điệu, lặp lại, bắt chước của nhau đến phát nhàm. Hễ yêu là phải thất tình, mà đã thất tình là phải “đớn đau”, “rã rời”… Không những thế, trong bài hát còn đệm một số chữ rất vô nghĩa như “nà nà nà ná na nà na”, “ô la, ô la ế”…; có khi sau vài ba câu tiếng Việt lại đệm một câu tiếng Anh hoặc tiếng Hoa như kiểu: “Nếu thích em rồi anh hãy nói wọ ái nị”, “Và em không yêu anh nữa đâu, am sò ri” (I’m sorry - Em xin lỗi)…, cứ như không phải người Việt hát cho người Việt nghe.

Một thực tế đáng buồn là hiện nay, những bài hát không có chất lượng nghệ thuật vẫn có “sức hút” trong giới học sinh sinh viên, những người được xem là có kiến thức. Và chính họ tạo nên cơn sốt cho những ca khúc đó. Sống ở ký túc xá, nếu không thích bạn cũng sẽ thuộc những bài hát có ca từ quẩn quanh như: “Đêm qua tôi nằm mơ thấy em, trong giấc mơ em là của ai. Đêm qua em nằm mơ thấy tôi nhưng giấc mơ không phải là tôi... Em là ai mà cứ mãi yêu tôi, tôi là ai mà cứ mãi yêu em”..., “Ở bên người ấy xin đừng nhớ đến tôi, ở bên cạnh tôi xin đừng làm khổ tôi… Người ấy và chính tôi trong cuộc tình chúng ta, em phải chọn ra một người thôi… ớ ớ ớ”… Những bài hát như trên đang tồn tại và sẽ có những bài hát như thế tiếp tục ra đời, bởi chúng được lớp trẻ  - phần đông là học sinh, sinh viên - hưởng ứng.

VÀ NHỮNG LO NGẠI

Tác giả của một số bài hát trên giải thích rằng họ muốn “nói thẳng vào sự thật chứ không khoa trương bằng mỹ từ như những ca khúc ngày xưa”. Họ khẳng định đây là thời đại công nghiệp với nhịp sống gấp gáp, nên cần đi thật nhanh vào các vấn đề. Tuy nhiên, Như H., sinh viên năm thứ tư Khoa Báo chí Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP Hồ Chí Minh, bức xúc: “Nhiều ca khúc là một sự lắp ghép khiên cưỡng ca từ vào giai điệu, nghe cứ như một cuộc hỏi đáp, thậm chí mắng mỏ nhau. Tôi cũng là một người trẻ nhưng chưa bao giờ có cảm tình với loại ca khúc như vậy và rất mắc cỡ khi người ta dùng chữ “công chúng trẻ” để nói về những người thích loại nhạc này. Người viết cũng đừng đổ thừa cho cuộc sống công nghiệp làm suy nghĩ của con người thay đổi. Hãy nhìn nhận rằng tâm hồn, cảm xúc, chữ nghĩa của mình đang bị cạn kiệt khi làm việc theo những đơn đặt hàng”.

Nhạc sĩ Quốc Dũng, người đã có hơn 40 năm sáng tác nhạc, cũng tỏ ra lo ngại về việc nội dung các ca khúc hiện nay quá nghèo nàn, nhàm chán. Còn nhạc sĩ Thanh Tùng thì nhắc nhở: “Các nhạc sĩ nên biết một điều rằng: có thể người nghe không biết sáng tác, nhưng họ biết nghe nhạc, thậm chí còn có thể nghe sành hơn cả người sáng tác. Đa số nhạc sĩ trẻ bây giờ viết nhiều mà ít chịu nghe nên nghĩ sáng tác của mình hay nhưng thực tế thì không phải như vậy”. Cùng cảm xúc bị phụ tình, nhạc sĩ Thanh Tùng từng thủ thỉ trong ca khúc Giọt nắng bên thềm những lời ca đi sâu vào lòng người: “Khi thấy buồn em cứ đến chơi, chim vẫn hót sau vườn đấy thôi. Chỉ có trong tôi, ngày đã sang đêm lâu rồi...”, còn một vài nhạc sĩ trẻ thì dứt khoát “Một đi không quay lại”, “Đau một lần rồi thôi”... “Ngay cách đặt tựa ca khúc đã thể hiện sự bế tắc trong diễn đạt ý tưởng của nhiều nhạc sĩ trẻ hiện nay. Chỉ mới diễn đạt thôi đã “bí” thì làm gì có chuyện hình tượng hóa” - một giáo viên dạy Văn nhận định.

Đã có hàng trăm ý kiến, hàng trăm bài viết của những người yêu nhạc về ca từ nhạc trẻ. Tất cả đều khẳng định: Nếu các nhạc sĩ trẻ không tìm tòi, sáng tạo thì những đứa con tinh thần của họ sẽ “chết yểu”!

TRẦN NGUYỄN