Hàng năm, cứ đến ngày 12 tháng tám âm lịch, những người đã và đang hoạt động trong lĩnh vực sân khấu lại tổ chức giỗ Tổ, thành kính tri ân những người đã có công lớn trong việc sáng lập, xây dựng phát triển loại hình nghệ thuật độc đáo của dân tộc - nghệ thuật sân khấu.
Dâng lễ vật lên bàn thờ Tổ - Ảnh: MINH KÝ
Giỗ Tổ Sân khấu năm nay do Chi hội Sân khấu (Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Phú Yên) phối hợp với Hội Sử học tỉnh tổ chức tại sân khấu lộ thiên (Trung tâm Giải trí và Sinh thái Thuận Thảo, TP Tuy Hòa). Cả ngày hôm đó trời nắng đẹp, nhưng khi chuẩn bị bước vào lễ, trời lại đổ mưa, song không vì thế mà cản ngăn được tấm lòng của những người đam mê, yêu thích loại hình nghệ thuật sân khấu đến với giỗ Tổ. Từ rất sớm, nhiều đại biểu, trong đó có cả các bậc lão thành cách mạng và một số đại biểu từ TP biển Nha Trang đã đội mưa đến với giỗ Tổ, đến với anh chị em nghệ sĩ.
Múa "Ghi ơn công đức Tổ Sân khấu" - Ảnh: NGỌC THẮNG
Loại trừ yếu tố thời tiết đã làm ảnh hưởng đến số lượng người tham gia và kéo dài thời điểm khai lễã, chương trình giỗ Tổ Sân khấu năm nay được Ban tổ chức chuẩn bị công phu. Mở đầu là phần rước và dâng lễ vật. Hai mươi đồng nam, đồng nữ cùng đông đảo nghệ sĩ trong trang phục truyền thống cầm cờ hội, lỗ bộ, rước kiệu Tổ Sân khấu từ tượng đài Quốc Tổ Hùng Vương về sân khấu lộ thiên trong tiếng nhạc bát âm. Đoàn rước đã thu hút một lượng đáng kể du khách lần đầu đến với giỗ Tổ Sân khấu. Ấn tượng nhất trong phần rước và dâng lễ vật này là màn múa Ghi ơn công đức Tổ Sân khấu. Đội múa gồm sáu người (nữ) trong trang phục lễ hội truyền thống và một lĩnh xướng. Tuy động tác còn đơn giản, lời ca còn mộc mạc, giọng ca chưa được trau chuốt, chưa thật mượt mà nhưng màn múa đã thật sự lôi cuốn người xem bởi tính ước lệ độc đáo và sự thành kính của những người thể hiện.
Giữa không gian nghi ngút hương trầm hòa quyện trong tiếng chiêng, tiếng trống, tiếng nhạc bát âm, lễ cúng Tổ Sân khấu đậm chất truyền thống và thuần Việt diễn ra với sự chủ trì của chủ tế cùng hai phụ tếá. Không chỉ những người có công lớn đối với nghệ thuật sân khấu truyền thống như Đào Duy Từ, Đào Tấn… mà những nghệ sĩ đã góp công, góp sức xây dựng hoạt động văn hóa nói chung, sân khấu của Phú Yên nói riêng cũng được các thế hệ nghệ sĩ thành kính tri ân.
Hát trình Tổ là một nghi thức không thể thiếu trong giỗ Tổ. Theo thông lệ, những trích đoạn tuồng, cải lương, những tiết mục đặc sắc nhất, ưng ý nhất trong năm được các nghệ sĩ trình lên Tổ Sân khấu trong ngày giỗ trọng. Đến với giỗ Tổ Sân khấu năm nay, nếu như ở loại hình nghệ thuật tuồng, CLB Tuồng đã trình Tổ trích đoạn Tiết Giao đoạt ngọc-Nguyệt Cô hóa cáo của cố soạn giả Đào Tấn, thì ở loại hình cải lương, Phi Loan (CLB Đàn hát dân ca) trình Tổ ca cổ Nhớ ơn nguồn cội, một sáng tác của nghệ sĩ Nguyễn Phụng Kỳ (Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật tỉnh), ca ngợi những người đã có nhiều công sức trong việc xây dựng, phát triển nghệ thuật sân khấu truyền thống của dân tộc. Bản Dạ cổ hoài lang nổi tiếng của cố soạn giả Cao Văn Lầu được thể hiện qua tiếng hát của ca sĩ Thanh Huệ. Một số tiết mục khác như Vọng cổ buồn, dân ca bài chòi khu Năm… cũng được trình lên Tổ Sân khấu, được người xem say sưa đón nhận.
Câu lạc bộ Tuồng diễn trích đoạn “Tiết Giao đoạt ngọc - Nguyệt Cô hóa cáo” - Ảnh: MINH KÝ
Ông Năm Ngọc đến từ TP Nha Trang, một trong những nhà tài trợ cho chương trình giỗ Tổ Sân khấu, thốt lên: “Hết sức độc đáo! Tiết mục nào cũng hay. Tổ chức được một lễ giỗ Tổ hoành tráng như thế này quả không đơn giản và hiếm thấy! Chỉ tiếc một điều là do thời tiết xấu nên rất nhiều người phải bỏ lỡ cơ hội đến với chương trình”. Còn ông bà Nguyên Hảo ở phường 1 (TP Tuy Hòa) nói: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi được xem một chương trình mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc”.
NGUYỄN THÚY HÀ
