Ngày nọ, cách nay dễ đã 30 năm có lẻ, tiết trời tháng mười một, tháng Chạp heo may se sắt lạnh. Mưa đổ bụi lớp lớp trên từng hoa cà, lá cải. Quái lạ, thời tiết ẩm ẩm ương ương như vậy mà mấy bác nông dân vai gầy dáng mỏng quê tôi mặt mày cứ tươi hơn hớn, nụ cười luôn chực sẵn trên môi, cứ như vụ mùa bội thu đã đến cận kề. Thì ra thời tiết mà đám học sinh trường huyện chúng tôi ngày đó chán ngán vô cùng ấy lại là mưa “gieo cải gieo ngò”. Cải mọc xanh non kín cả mặt đất; hoa cà bung nụ tím nhạt tràn lan xen trên từng phiến lá... Nhìn rồi sẽ thấy nôn nao, lòng mơ về những tà áo tím thướt tha dạo chơi ngày xuân khi đất trời mở hội.

Minh họa: TRẦN QUYẾT THẮNG

Tết. Niềm vui ngày xuân của bà con quê nghèo hết thảy đều trông chờ vào luống cải, đám cà, vạt hành, ngò thoảng hương mùi vị. Cầu mong được mùa, được giá. Cầu xin rau trái đừng ế chỏng chơ mà tội nghiệp mấy cô, mấy thím phải ngồi ngẩn ngơ ngoài chợ xế, chợ chiều! Để có được ba bữa tết đủ đầy bánh tét, cốm, mứt, củ kiệu, dưa hành dâng cúng ông bà tổ tiên thì các mẹ, các dì xóm tôi thời nọ phải chật vật dành dụm sắm sửa mất cả tháng dài. Tiền nào mua đường rim gừng, tiền nào mua hành, mua kiệu, tiền nào dành mua nếp làm bánh cốm, bánh in, tiền nào mua thịt để kho, để rọng...Vậy đó. Tan chợ rồi dì Bốn, mẹ Mây chân vẫn bước không đành mỗi lần về ngang qua sạp vải. Tiền nào để mua cho Mây, đứa con gái tấm vải may áo mới chúc Tết ông bà và vui chơi ngày xuân cùng bè cùng bạn?

Mỗi ngày đi chợ trưa bán hành, bán cải, mẹ Mây lại để dành 500 đồng, để đến khi đủ thì sẽ mua một tấm vải màu tím, rồi sẽ tự tay cắt may cho cô bé chiếc áo màu tím nhạt như màu của hoa cà mới nở mà cô bé vẫn luôn ước ao. Lần lữa mãi rồi thì cũng đủ tiền để mẹ Mây mua tấm vải vừa đủ may cho Mây một chiếc áo mới. Nhưng khi mua được tấm vải thì Tết đã về tới ngõ; ngõ nhỏ mọi nhà đã chật tràn rực rỡ những hoa vàng, hoa đỏ mừng đón giao thừa, pháo đã đì đùng khắp xóm trên, làng dưới. Mây buồn thiu nhưng vì thương mẹ, Mây không dám khóc. Mẹ Mây đành thức trắng cả đêm để may cho Mây chiếc áo có cổ lá sen đính chiếc nơ nhỏ xinh như nụ hoa hàm tiếu. Mẹ Mây vừa giỏi việc đồng, vừa đảm việc nhà. Chiếc áo trông rất vừa vặn và hợp với Mây. Trong chiếc áo mới mẹ may, Mây thẹn thùng soi gương với những dự cảm phập phồng khi nhìn những vệt nắng mới ngập tràn bên ngoài và len vào qua ô cửa sổ...

Mây xốn xang khi khoác lên người chiếc áo màu tím nhạt được mẹ chắt chiu từ những ngày rét buốt cuối đông, còng vai gánh rau, gánh cà lên chợ thị trấn bán mua. Chiếc áo thơm mùi vải mới, đường kim mũi chỉ sắc sảo tinh tươm kết đơm từ bàn tay dịu dàng, thương yêu của mẹ. Ngày mùng một đất trời tinh khôi, én chao nghiêng giữa bầu trời cao xanh vời vợi. Mây mặc chiếc áo với một tâm hồn rất mới. Trước sân nhà, những đám vạn thọ, những chậu mào gà, những đóa cúc vàng mơ cùng hẹn nhau xanh non, khoe sắc. Vạn vật như cũng cảm nhận đủ đầy mùa xuân đã về dâng ngập lối.

Tết. Đất trời vào xuân, Mây mặc chiếc áo mới mà lòng sướng vui cùng vạn vật thay đổi. Mây biết mình đã lớn khôn hơn, chững chạc hơn trong chiếc áo mới đong đầy tình yêu thương của mẹ. Mây yêu mẹ thêm nhiều, luôn cố gắng đắp bù cho sự thiếu vắng ba trong căn nhà của mẹ.

Ngày trẻ, mẹ Mây yêu màu tím nhạt như chiều nhạt nắng, và bây giờ Mây cũng yêu màu tím nhạt như nụ hoa cà mới nở nhạt nhòa trên từng phiến lá. Màu tím của sự thủy chung mẹ vẫn đợi chờ ba từ chiến trường trở về với Mây, với mẹ. Màu tím của những chiều hoàng hôn mẹ chờ ba bên mâm cơm ngày tàn mỗi độ.

Bây giờ cứ mỗi lần chạm màu tím nhớ, Mây lại chộn rộn trong lòng, tâm hồn cũng bừng lên sắc tím. Càng yêu mẹ thêm nhiều, khắc ghi tình mẫu tử sâu nặng của mẹ dành cho mình trong từng bữa ăn giấc ngủ, trong từng đường kim mũi chỉ và trong rất nhiều buổi hoàng hôn lan tràn sắc tím.Tím lên cả một trời nhớ nhung đầy vơi...

THỤY BÌNH