Có rất nhiều câu ca dao nói về công ơn cha mẹ nhưng có lẽ đây là câu mà người Việt nào cũng thuộc, cũng biết:
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước
trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu
mới là đạo con
Công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ cao tựa bằng non, tác giả dân gian đã không phải khó nhọc để diễn tả công đức đó vì chỉ cần dùng hai hình ảnh ví von “như núi Thái Sơn”, “như nước trong nguồn” thì công cha, nghĩa mẹ đã được tạc khắc trong lòng những đứa con.
Làm sao có thể đem tình thương của ba mẹ để đo đếm, để hơn thua? Ừ, với ai đó, có thể ba là tất cả nhưng với quan niệm dân gian thì rõ ràng, với một đứa con, mẹ mới là tất cả, hay - ít ra - cũng gần như là tất cả!
Mồ côi cha ăn cơm với cá
Mồ côi mẹ lót lá mà nằm
Câu ca dao không nhằm phân biệt, so sánh tình thương cha - con, mẹ - con mà cái đích hướng đến là tình mẹ, lòng mẹ. Nếu lỡ may cha mất, mẹ vẫn “mút xương, mút dòi” để dành phần canh cá cho con. Câu ca dao đọc lên, nghe mủi lòng muốn khóc, thương mẹ giàu đức hy sinh:
Nuôi con chẳng quản chi thân
Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn
Đứa con nào cũng có mẹ. Và duy nhất một mẹ. Quê hương mỗi người chỉ một/ Như là chỉ một mẹ thôi (Quê hương - Đỗ Trung Quân). Cho dù mẹ còn hay không còn tại thế thì đứa con nào cũng có mẹ.
Con ho ngực mẹ tan tành
Con sốt lòng mẹ như bình nước sôi
Mẹ nuôi con khôn lớn, mẹ nâng đỡ khi con té đau, mẹ ôm vào lòng vuốt ve khi con trầy xước, mẹ bao dung khi con sai lầm, mẹ nâng đỡ tâm hồn trên mỗi bước đường đời con qua, mẹ gìn giữ phần hồn con luôn thắm đỏ… Trái tim người mẹ là kiệt tác của tạo hóa. Phận làm con, ai cũng mong có ngày đền đáp công ơn “chín chữ cù lao” nhưng rồi cũng phải đối mặt với quy luật sinh tử nghiệt ngã của tạo hóa:
Đêm đêm khấn nguyện
Phật trời
Cầu cho ba mẹ sống đời
với con
Sinh, lão, bệnh, tử… là quy luật của kiếp người nên làm sao cái ước mong “ba mẹ sống đời” có thể trở thành hiện thực.
Mùa Vu Lan này sẽ có bao nhiêu đứa con nhớ lên chùa mà thắp nén hương, mà đeo lên ngực một đóa hồng? Dù còn mẹ, dù mất mẹ, mùa Vu Lan cài đóa hồng đỏ hay trắng thì bạn hãy cứ nhớ, cứ kính yêu mẹ mình. Cái dại khủng khiếp nhất của một đứa con là đợi đến sau khi mẹ mất mới giật mình vì chưa kịp nói với mẹ lời yêu thương.
BÍCH NHÀN
