Ngày 26/4, phiên giao dịch đầu tiên của sàn giao dịch bản quyền sẽ được thực hiện tại TP HCM. Đây là một tín hiệu mới trong đời sống văn hóa, khi mà tình trạng xâm hại bản quyền vẫn còn diễn ra ở nước ta.
Theo ông Trường An, Giám đốc Công ty Vietbook, đơn vị tổ chức sàn giao dịch bản quyền thì hiện tại đã có khoảng 10 tác giả đăng ký tham gia, đáng chú ý có một số kịch bản phim truyện của nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn và tranh cát của nghệ sĩ Ý Lan. Nói chung, mọi hy vọng đang rất phập phồng chờ phiên giao dịch đầu tiên diễn ra đúng ngày bản quyền quốc tế 26/4.
Lâu nay chuyện giao dịch bản quyền ở nước ta luôn diễn ra một cách bí mật giữa tác giả và người mua (có thể là nhà xuất bản, đầu nậu hoặc tư nhân sưu tầm) nên cơ sở đúng sai về bản quyền cũng chưa mấy rõ ràng. Bây giờ có sàn giao dịch bản quyền thì mọi thủ tục và tiền bạc đều được công khai. Có thể xem sàn giao dịch bản quyền như một người môi giới nhằm gắn kết tác giả và đối tượng thụ hưởng tác phẩm.
Cái khó trước mắt là sàn giao dịch bản quyền hơi rộng rãi về phạm vi hoạt động. Nếu cùng lúc giao dịch nhiều loại bản quyền về âm nhạc, hội họa, sân khấu, điện ảnh… thì thật khó khăn. Tại nhiều nước khác trên thế giới, giao dịch bản quyền diễn ra bằng hình thức nhiều hội chợ đặc thù, ví dụ hội chợ sách hay hội chợ phim. Còn sàn giao dịch bản quyền đang nhen nhóm ở Việt Nam liệu có thể đầu này bán một ca khúc, đầu kia bán một tiểu thuyết chăng? Hơn bao giờ hết, để sàn giao dịch bản quyền lưu thông mạch lạc, cần có một tư duy tổ chức khoa học!
Qui mô sàn giao dịch tầm cỡ đến đâu, sẽ tạo ra sự vận động tích cực cho bản quyền đến đấy. Tuy nhiên, muốn giao dịch bản quyền thì điều đầu tiên cần xác định là quyền sở hữu tác phẩm (lĩnh vực này xưa giờ giới cầm bút nước ta vẫn lơ tơ mơ lắm!). Hơn nữa, cũng cần xác định giá trị của mỗi tác phẩm có bản quyền, chứ không phải cái gì cũng ném lên sàn mà giao dịch được. Nếu thượng vàng hay hạ cám đều thoải mái giao dịch bản quyền thì không khí họp chợ sẽ tạo tâm lý e ngại cho những người sáng tạo giàu lòng tự trọng!
TUY HÒA
