Các hợp đồng tín dụng mà Công ty xây dựng công trình giao thông 520, nay là Công ty cổ phần xây dựng 520 (gọi tắt là Công ty 520) vay tại Chi nhánh ngân hàng Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (NHNo- PTNT) Phú Yên để thực hiện việc thi công công trình nâng cấp Quốc lộ 1A thuộc dự án ADB3-3 (nằm trong dự án ADB3 đoạn Quảng ngãi - Nha Trang) đều được Tổng Công ty xây dựng công trình giao thông 5 (Cienco 5) thuộc Bộ Giao thông - vận tải có văn bản bảo lãnh và uỷ quyền cho Công ty 520 (vì Công ty 520 là doanh nghiệp thành viên của Cienco 5). Sự việc sẽ không có gì để nói nếu như cả bên đi vay, bảo lãnh thực hiện đúng nghĩa vụ của mình và không có sự tranh chấp giữa các ngân hàng (NH).
Quốc lộ 1A đoạn qua TP Tuy Hòa thuộc dự án HĐB3-3 hoàn thành đưa vào sử dụng nhiều năm nhưng vốn vay tại các ngân hàng vẫn chưa trả hết - Ảnh: Q.THUẦN
“HẬU” BẢO LÃNH
Để tạo điều kiện cho Công ty 520 (doanh nghiệp trực thuộc Cienco 5) có đủ vốn phục vụ cho việc thi công công trình nâng cấp QL1A thuộc dự án ADB3-3 do Bộ Giao thông – Vận tải làm chủ đầu tư, ngày 25-1-2003 Cienco 5 đã có hai giấy bảo lãnh và uỷ quyền cho Công ty 520 vay vốn tại NHNo – PTNT Phú Yên với hạn mức vay 35 tỷ đồng. Văn bản bảo lãnh của Cienco 5 do Quyền Tổng giám đốc Dương Viết Roãn ký ghi rõ: Cienco 5 sẽ quản lý, chỉ đạo đơn vị thực hiện nghiêm túc các quy định của NH. Công ty cổ phần 520 có trách nhiệm trong việc sử dụng nguồn vốn vay, trả nợ gốc và lãi đúng hạn. Trường hợp Công ty 520 không thanh toán nợ đúng hạn thì Cienco 5 là người có trách nhiệm trả nợ thay .
Đáp ứng nhu cầu vốn của phía Công ty 520, NHNo – PTNT Phú Yên đã liên tiếp giải ngân 11 hợp đồng tín dụng trị giá 14,34 tỷ đồng (chúng tôi làm tròn số - NV). Và theo đúng thời hạn thì 11 hợp đồng tín dụng trên Công ty 520 phải hoàn trả cả vốn lẫn lãi cho phía NHNo – PTNT Phú Yên trước thời điểm tháng 5-2005. Thế nhưng đến tháng 1-2006 công ty này vẫn còn nợ NHNo – PTNT Phú Yên trên 11,145 tỷ đồng, trong đó nợ gốc là 8,971 tỷ đồng và 2,174 tỷ đồng lãi. Tất cả số nợ trên đều đã chuyển sang quá hạn khó thu hồi, mặc dù phía NH đã nhiều lần có văn bản nhắc nhở việc trả nợ nhưng cả Cienco 5 và Công ty 520 vẫn “bình chân như vại” không có biện pháp giải quyết khoản nợ trên với lý do khối lượng thi công dự án chưa thanh toán hết. Để thu hồi được số vốn trên, ngày 16-1-2006 NHNo – PTNT Phú Yên đã khởi kiện Cienco 5 và Công ty 520 ra Tòa án nhân dân (TAND) TP Tuy Hòa. Thế nhưng, sự việc không chỉ dừng lại ở mỗi chuyện ra tòa…
NGÂN HÀNG NÀY LÀM KHÓ NGÂN HÀNG KIA
Ngày 14-3-2006, NHNo – PTNT Phú Yên tiếp tục có đơn yêu cầu TAND TP Tuy Hòa áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời bằng cách phong tỏa số tiền 8,971 tỷ đồng của Cienco 5 vì có thông tin sẽ có đợt thanh toán khối lượng thi công lần cuối và bảo hành công trình của hợp đồng ADB3-3 chuyển về tài khoản của Ban điều hành dự án ADB3-3 – Cienco 5 mở tại NHĐT – PT Bình Định. Để đảm bảo quyền lợi bên nguyên đơn, ngày 15-3-2006 TAND TP Tuy Hòa đã ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời và Cơ quan thi hành án TP Tuy Hòa có thông báo gởi NHĐT – PT Đình Định về việc phong tỏa hai tài khoản VND và USD của Cienco 5 để thực hiện việc thanh toán nợ cho Công ty 520. Trước đó, tại quyết định công nhận hòa giải sự thỏa thuận giữa các bên liên quan Cienco 5 và Công ty 520 đã cam kết thanh toán đủ khoản nợ gốc 8,971 tỷ đồng cho NHNo – PTNT Phú Yên trước ngày 30-4-2006 và khoản nợ lãi phát sinh trước ngày 31-12-2006.
Ngày 7-4-2006 lệnh chuyển tiền của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) thanh toán khối lượng thi công dự án ADB3-3 do Công ty 520 thực hiện đoạn qua Phú Yên vào tài khoản tiền gởi dự án số tiền 7,309 tỷ đồng, đơn vị thụ hưởng là Liên doanh KukDong – Cienco 5 (Công ty xây dựng KukDong của Hàn Quốc, đơn vị cùng tham gia thực hiện dự án với Cienco 5). Ông Nguyễn Văn Trung, Giám đốc Công ty 520 cho biết: “Khi biết thông tin ADB sẽ chuyển khoản tiền thanh toán khối lượng thi công dự án, để giải quyết một phần công nợ quá hạn mà các chủ nợ đã và đang tiến hành khởi kiện, ngày 12-4-2006 công ty có văn bản đề nghị Cienco 5 chuyển 6 tỷ đồng vào tài khoản công ty mở tại NHNo – PTNT Phú Yên để thực hiện việc trả nợ. Phó Tổng giám đốc Cienco 5, giám đốc dự án ADB3-3 Phùng Xuân Bảy cũng đã đồng ý chuyển số tiền trên cho công ty”. Thế nhưng, sau khi nhận lệnh chuyển tiền từ ADB, bất chấp lời đề nghị của chủ tài khoản và thông báo áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của Cơ quan thi hành án TP Tuy Hòa, NHĐT – PT Bình Định chỉ chuyển vào tài khoản công ty 520 số tiền 2,5 tỷ đồng. Việc làm này đã đẩy cuộc tranh chấp các khoản thanh toán nợ của Cienco 5 giữa NHĐT – PT Bình Định và NHNo – PTNT Phú Yên càng trở nên căng thẳng.
Tại buổi làm việc mới đây nhất có sự tham gia của Cơ quan thi hành án TP Tuy Hòa, đại diện NHĐT – PT Bình Định và NHNo – PTNT Phú Yên bàn về việc “phong toả hai tài khoản Cienco 5”, Phó Giám đốc NHĐT – PT Bình Định Nguyễn Hữu Phúc cho rằng: Hai tài khoản trên là tài khoản của liên doanh giữa KukDong và Cienco 5 không phải tài khoản độc lập của Cienco 5. Số tiền 2,5 tỷ đồng mà NH này chuyển cho Công ty 520 là theo yêu cầu của chủ tài khoản (Cienco 5) và là sự hợp tác hỗ trợ trong kinh doanh giữa các NH với nhau chứ không phải chuyển tiền để thi hành theo quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của TAND TP Tuy Hòa. Ngoài ra, tài sản đảm bảo nợ vay và số dư trên hai tài khoản của Cienco 5 hiện chưa đủ để trả nợ cho NHĐT – PT Bình Định. Thời điểm có quyết định áp dụng biện pháp tạm thời khẩn cấp của TAND TP Tuy Hòa thì trên tài khoản VND của Cienco 5 chỉ có 76.000 đồng và tài khoản USD không có số dư cho nên NHĐT – PT Bình Định không thể thực hiện quyết định biện pháp khẩn cấp tạm thời.
Tuy nhiên, sự việc không hoàn toàn đúng như phía NHĐT – PT Bình Định lập luận. Khi đối chiếu với ủy nhiệm thư của ông Yi Jeong Bok, đại diện uỷ quyền Liên doanh KukDong – Cienco 5 gởi NHĐT – PT Bình Định vào ngày 11-3-2006, trước khi Công ty xây dựng KukDong về Hàn Quốc có ghi rõ: Tại đây ủy nhiệm cho Ban điều hành dự án ADB3-3 và giám đốc dự án Phùng Văn Bảy, kế toán trưởng Lê Kim Hoàng làm đại diện giao dịch. Mọi thủ tục cần thiết cho việc rút tiền, thanh toán cho dự án từ các tài khoản tại các NH do hai cá nhân trên chịu trách nhiệm. Vì vậy, theo uỷ nhiệm thư, Cienco 5 có quyền được thụ hưởng toàn bộ số tiền mà ADB chuyển trả là hoàn toàn hợp pháp, mà cụ thể là Công ty 520 đơn vị trực tiếp thi công; số tiền 2,5 tỷ đồng mà NHĐT – PT Bình Định chuyển vào tài khoản Công ty 520 là theo yêu cầu của chủ tài khoản (Cienco 5) càng không đúng vì trước đó đơn vị này đã có văn bản đề nghị chuyển 6 tỷ đồng; việc NHĐT – PT Bình Định chuyển 2,5 tỷ đồng cũng không phải sự hợp tác hỗ trợ giữa các NH mà đó là quan hệ tín dụng giữa bên cho vay và bên đi vay (NHNo – PTNT Phú Yên và Công ty 520). Cũng cần nhắc lại rằng, số tiền mà ADB chuyển vào tài khoản Cienco 5 đó là khối lượng thanh toán các hạng mục và bảo lãnh hợp đồng dự án thuộc phần việc do Công ty 520 thực hiện, vì thế việc NHĐT – PT Bình Định “xiết” nợ số tiền trên là không đúng theo quy định hiện hành.
Phải chăng, nhân cơ hội này NHĐT – PT Bình Định đã “hớt tay trên” để thu hồi lại các khoản nợ mà trước kia Cienco 5 đã vay tại NH này bất chấp quyết định của toà án, thông báo của Cơ quan thi hành án TP Tuy Hoà và kể cả lời đề nghị của bên thụ hưởng?
Trao đổi với chúng tôi, Giám đốc Công ty 520 Nguyễn Văn Trung bức xúc: “Quan điểm của công ty là thanh toán dứt điểm các khoản nợ, tạo dựng uy tín với các NH, thế nhưng chúng tôi hiện đang gặp nhiều khó khăn. Dự kiến trong thời gian tới công ty sẽ tiến hành bán một số tài sản và thu hồi nợ một số dự án mà đơn vị đã thực hiện tại các ban ngành, địa phương trong tỉnh. Ngoài ra, công ty rất cần sự hỗ trợ từ phía Cienco 5”. Ông Đặng Hồng Lĩnh, Phó trưởng phòng Kinh doanh NHNo – PTNT Phú Yên cho biết: “Việc làm của NHĐT – PT Bình Định là sai nguyên tắc, làm tổn hại đến mối quan hệ giữa hai NH. Sau khi tăng cường các biện pháp thu hồi, hiện NH chúng tôi vẫn còn “gánh” khoản nợ quá hạn của Công ty 520 trên 5,4 tỷ đồng, trong đó 3,5 tỷ đồng nợ gốc mà không biết khi nào thu lại được…”.
Cho vay vốn để phát triển sản xuất – kinh doanh là nhiệm vụ quan trọng của các NH. Song, vụ việc tranh chấp này cho thấy một thực trạng đang nổi cộm lên hiện nay là hiện tượng chấp hành thể lệ tín dụng chưa nghiêm túc của nhiều doanh nghiệp và sự yếu kém trong hỗ trợ thông tin giữa các NH đang là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng nợ quá hạn, nợ khó đòi, mất an toàn vốn vay tại các ngân hàng thương mại Phú Yên gây ảnh hưởng đến sự phát triển nền kinh tế.
QUANG THUẦN
