Ông trưởng thôn Bình Tây (xã Xuân Lâm, huyện Sông Cầu) đếm vanh vách 16 hộ dân có nhà xây để “khoe” về sự phát triển của thôn mình trong mấy năm qua. Nhưng hiện tại đời sống của người dân khu dãn dân này vô cùng khó khăn. Thôn không điện, thiếu trường học, đường sá đi lại khó khăn... 100% hộ dân nơi đây đều là hộ nghèo!
THÔN “DÂN GÓP”
Trưởng thôn Bình Tây Lâm Văn Trưởng chỉ tay lên chảo DTH nói rằng chỉ treo chảo để... chưng vậy thôi chứ Bình Tây không có điện để xem TV màu
Trưởng thôn Bình Tây bây giờ là ông Lâm Văn Trưởng, một trong số rất ít những người “bản địa” vùng này. Ông Trưởng sinh ra và lớn lên ở Bình Tây, sau giải phóng thì dời nhà về Đa Lộc sống, đến đầu những năm 1980 thì quay lại nơi này “định cư” luôn cho đến nay. “Ngày trước, khi còn huyện Sông Cầu chung, thì Bình Tây là điểm dãn dân thuộc xã Đa Lộc. Đa Lộc là vùng cao khó khăn có tiếng, nhưng Bình Tây thì ao ước được như Đa Lộc. Cho đến giờ, khi điểm dân cư đã trở thành thôn (năm 2000), thì mơ ước ấy vẫn còn nguyên đối với người dân nơi đây” – ông Trưởng tâm sự vậy.
Theo lời ông trưởng thôn, bây giờ nhờ đường Đá Giăng – Bình Tây được xây dựng xong, ĐT 644 qua khu vực này cũng được mở mang rộng rãi hơn, người ta mới đến sống nhiều hơn chứ trước đây thôn chỉ có vài mái nhà tranh mà thôi. Cả thôn hiện có 82 hộ dân với 483 nhân khẩu, đa số cư dân là người từ Xuân Lộc, thị trấn Sông Cầu (huyện Sông Cầu), Đa Lộc (Đồng Xuân) và khoảng 7 hộ dân đến từ Bình Định, Lâm Đồng. Tất cả họ là những người nghèo, ở nơi chôn nhau cắt rốn không có đất đai để làm ăn nên đến Bình Tây để tìm đất sống làm kinh tế mới.
KHÓ KHĂN ĐỦ BỀ
Là thôn thuộc xã Xuân Lâm của huyện Sông Cầu, nhưng nếu phải chọn đường đến Bình Tây, người ta thường đi bằng ngả ĐT641 lên Đồng Xuân rồi qua ĐT644, băng qua Đa Lộc để đến đây. Đơn giản bởi từ Bình Tây muốn đến được xã Xuân Lâm phải đi qua đoạn đường 22 cây số với 7-8 ngọn đồi cao, dốc đứng và quanh co như các đèo Bà Chờ, Bằng Me, Bằng Lăng, đèo Quéo... Chúng tôi một lần đi con đường sỏi này mà thót tim, xe máy phân khối lớn lên dốc đuối sức, xuống dốc phải... bò và mất hơn 2 giờ đồng hồ mới băng qua con đường đèo vắng bóng người qua lại này.
Chính bởi giao thông khó khăn vậy mà Bình Tây khó có cơ hội để phát triển. Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Lâm Lê Văn Thông cho rằng vì giao thông như thế, địa hình như thế nên không thể đưa điện về được.
Không có điện nên dù thôn Bình Tây được huyện Sông Cầu cấp cho một chiếc TV màu 21 inch, có hẳn chảo DTH người dân vẫn hiếm cơ hội được xem ti-vi. Trưởng thôn Lâm Văn Trưởng cho biết: “Hồi trước huyện có cho một cái máy phát điện chạy bằng xăng để chiếu TV, nhưng tiền ở đâu để đổ xăng chạy máy là vấn đề nan giải nên chúng tôi đã trả lại chiếc máy nổ đó rồi”. Ông Trưởng có một chiếc máy dầu của gia đình, khi nào có sự kiện lớn như Đại hội Đảng, bão lụt hoặc bóng đá World Cup... thì nổ máy để bắt TV cho bà con trong thôn xem, mỗi người đóng góp 500-1000 đồng để mua dầu về chạy. Còn radio thì theo lời ông cả thôn cũng chỉ có hai chiếc. Khi cần thông báo việc gì cho toàn dân thì “anh mõ” Bùi Tốt (được thôn bầu, làm việc không lương) sẽ dùng loa thiếc để... alô!
Bình Tây còn nhiều khó khăn nữa... Bà con có bệnh đau gì thì vô trạm xá xã Đa Lộc cách đó hơn 5 cây số. Cả thôn chỉ có một trường học 2 phòng dành cho học sinh tiểu học do tỉnh xây dựng, được coi là công trình bề thế nhất. Thầy giáo Phan Văn Bính, một trong hai giáo viên của ngôi trường này, cho biết: “Mỗi năm học cả thôn chỉ có chừng trên dưới 20 học sinh, như năm nay là 25 em của bốn khối lớp 1, 2, 3 và 5. Chúng tôi phải dạy gộp, một buổi dạy cho hai khối lớp, chia bảng làm hai, cho bên này tập đọc thì bên kia làm toán...”. Học sinh cấp 2 của Bình Tây được tạo điều kiện học tập tại xã Đa Lộc. Cho đến nay, số học sinh tốt nghiệp bậc THPT của Bình Tây mới chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Những ngôi nhà bằng bạt nhựa ở thôn Bình Tây
Nằm giữa điệp trùng đồi núi, cái nghèo của Bình Tây đập ngay vào mắt người đi đường khi thấy những ngôi nhà kỳ lạ nằm rải rác hai bên đường. Đa số nhà ở đó được xây dựng rất tạm bợ: Người ta chặt cây rừng về để làm nên cái khung, dùng tranh lợp mái và dùng cót, dùng bạt nhựa quây lại, chọt thủng lỗ để thông gió, thông hơi... Ông Lâm Văn Trưởng đếm vanh vách 10 hộ dân có nhà xây và 6 hộ khác đang xây dựng nhà bằng gạch. “Những ngôi nhà xây mới xuất hiện ở thôn này từ năm 2003 trở lại đây. Đó là những hộ thuộc diện chính sách, được nhà nước hỗ trợ tiền xóa nhà ở tạm. Nếu không có nguồn hỗ trợ này chắc Bình Tây chưa có được nhà xây”.
Chưa hết, dân Bình Tây còn một nỗi khổ triền miên là thiếu nước sinh hoạt. Cả thôn chỉ có một giếng nước ở khu vực suối Ông Cút nhưng mùa hè thường xuyên cạn kiệt...
“Tự thân Bình Tây rất khó thoát được nghèo” – Đó là lời Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Lâm Lê Văn Thông. Theo ông, cho đến nay, sau hơn 2 năm được tách ra từ thị trấn Sông Cầu, Xuân Lâm vẫn chưa được công nhận là xã miền núi nên không được hưởng những ưu đãi đặc biệt. Điều đó khiến các thôn vùng núi cao và gặp nhiều khó khăn như Bình Tây chưa hưởng được sự đầu tư nào.
Ở Bình Tây có 10ha lúa hai vụ được hưởng nước từ con đập Hàn Mái Nhà, năng suất không cao, mỗi sào một năm chỉ đạt chừng 300kg. Người dân ngoài làm ruộng thường đi làm mướn bằng nghề cuốc cỏ mía, trỉa đậu thuê. Năm nay, bà con đang nỗ lực trồng mía và hy vọng vào loại cây này. Theo lời trưởng thôn Lâm Văn Trưởng, nhờ vốn xóa đói giảm nghèo, nhiều hộ cũng đang đầu tư nuôi bò (cả thôn hiện có 355 con bò), nếu không dịch bệnh, giá cả nhích lên, thì cái khổ cái nghèo mới đỡ đi...
NGUYỄN QUỐC KHƯƠNG
