Thượng Hải, thành phố có 700 năm lịch sử, được xây dựng từ cuối đời nhà Tống vào năm 1291, hiệân có hơn 11 triệu dân trên diện tích 6.300 km2 (Singapore diện tích 630km2), cách Bắc Kinh 1480 cây số và Hàng Châu khoảng 200 cây số.
Đại học Hoa Mỹ - Ảnh: N.Đ
Trước đây hai thành phố lớn này đều nằm trong tỉnh Chiết Giang, gần đây Thượng Hải trực thuộc Trung ương. Thượng Hải có chiều dài từ đông sang tây 120 cây số, từ bắc xuống nam 100 cây số. Trung Quốc có hai con sông lớn là Hoàng Hàø dài 5.800 cây số chảy qua 13 tỉnh ở phía bắc và Dương Tử (còn gọi là Trường Giang) 6.000 cây số, dài thứ ba thế giới, đã đi vào thơ ca và lịch sử. Trường Giang chảy qua 11 tỉnh phía nam mà Hoàng Phố là phụ lưu dài 114 km, độ sâu từ 8-12m đã chia Thượng Hải thành khu Phố Tây có hàng trăm năm và khu Phố Đông mới phát triển những năm 90 của thế kỷ trước. Khu Nam Phố cổ kính nối với Phố Đông sầm uất bằng đường ngầm dài hơn 3 cây số dưới lòng đất… Trước năm 1990, muốn sang khu Phố Đông phải qua cầu treo Nam Phố dài đến 8 cây số mà phần chính dài 2 cây số. Cầu phải xây cao để tàu trọng tải lớn có thể vào bến cảng được. Thành phố Thượng Hải nổi tiếng với tháp truyền hình 468 mét, cao nhất châu Á, xếp sau tháp Toronto ở Canada và tháp ở Mát-cơ-va, được xây dựng cách đây 16 năm. Tháp truyền hình như viên ngọc trai sáng nhất phương Đông nên còn có tên là Đông phương minh châu. Lên tháp ở độ cao 263 mét nhìn hai bên bờ Hoàng Phố khu nhà 30-40 tầng chen nhau cao vút. Viên ngọc thứ hai là Thái Hồ, hồ nước ngọt ở Vô Tích, vùng ngoại ô của Thượng Hải. Viên ngọc thứ ba là ở chùa Phật Ngọc được xây dựng năm 1881 với hai pho tượng Phâït Thích Ca Mâu Ni bằng bạch ngọc nguyên khối lớn nhất thế giới được Hoà thượng Di Căn đưa về từ Miến Điện, sau chuyến đi thỉnh kinh ở Ấn Độ năm 1882. Pho tượng bạch ngọc cao 1,9 mét, nặng 1 tấn trên toà sen cũng bằng ngọc do thành phố Nam Kinh tặng. Trên mũ pho tượng có đính tặng hạt ngọc nuôi từ Thái Hồ. Đại Hùng bửu điện có chạm khắc 500 vị La Hán và trên tầng cao nhất an vị Phật có khắc tên những người có công xây dựng...
Thượng Hải, thành phố được mệnh danh là Paris của phương Đông, có nhiều nhà hàng và món ăn nổi tiếng; có phố Nam Kinh với siêu thị sang trọng tha hồ mua sắm; có bến Thượng Hải còn đậm nét Tô giới phương Tây thời chiến tranh nha phiến những năm 1840-1842. Và đêm về, trên sông Hoàng Phố rực rỡ ánh đèn thi nhau quảng cáo, bởi thành phố không thu tiền điện. Một giờ ngồi trên tàu ngắm cảnh phải trả 200.000 VNĐ! Thượng Hải còn có danh thắng Dự Viên xây dựng 28 năm mới hoàn thành, có miếu Thành Hoàng nằm trong khu phố cổ non nước hữu tình. Thành phố đẹp; con gái Thượng Hải cũng đẹp, nhưng đòi hỏi thì cao: Phải “3 có”ù và “5 như” (theo dân gian bày vẽ là: có ô tô, có nhà và có credit card (thẻ tài khoản) và 5 như: như con cừu ngoan, như con gà dậy sớm, như con chó trung thành, như con heo ăn tạp, và… như con dê nữa chắc!
Thượng Hải - Hàng Châu
Từ Bắc Kinh đến Thượng Hải theo đường tàu có ray 1,42 mét nên tốc độ nhanh đến trăm cây số giờ. Vô Tích, địa danh được nói đến trong Kiều, thấp thoáng nhà cao tầng lẫn trong sương sớm.
Xa Thượng Hải còn nhớ những cao ốc khắp nơi dáng hình lạ lẫm như ngọn bút chì 88 tầng cao 420,5m, cao nhất Trung Quốc và thứ ba thế giới, hệ thống cầu vượt 240 km, tàu điện ngầm 80 km, tàu siêu tốc nhanh đến 430 km/giờ… Nhớ nhất vẫn là cái kén to bởi có hai con tằm cùng nhả tơ! Một nền công nghiệp hiện đại phát triển mà vẫn giữ truyền thống xa xưa: Con đường tơ lụa Giang
Hàng Châu ở phía tây của Chiết Giang, cách Thượng Hải hơn 2 giờ xe trên đường cao tốc qua miền quê có nhiều cầu vượt. Xa lộ 4 làn xe một chiều và đường ưu tiên nằm sát lề. Bên xa lộ có chung cư còn vùng nông nghiệp thì nhà nhiều tầng nằm ở cuối mảnh vườn trồng lúa hoặc trồng dâu tằm. Trạm dừng xe có đầy đủ tiện nghi và cũng là siêu thị nông thôn. Xa lộ có lưới rào hai bên bằng kim loại, đường tàu cũng có nhưng là bê-tông. Không thấy xe mô-tô trên xa lộ.
Tháp truyền hình Thượng Hải - Ảnh: N.Đ
Hàng Châu là cố đô thời Nam Tống, giờ đây là thủ phủ của tỉnh Chiết Giang có 6 triệu dân. Hàng Châu có con kênh đào từ năm 1609 đến 1624, nối với Bắc Kinh dài 1.700 km. Vua Khang Hy (1638-1735) và Càn Long (1711-1799) nhiều lần theo kênh này về với cố đô. Tương truyền có đoạn thuyền đi nhờ sức kéo bằng giải lụa của 40 trinh nữ Tô Châu xinh đẹp hai bên bờ. Hàng Châu phong cảnh đẹp nổi tiếng, có Tây Hồ diện tích 6,7 km2 chiều dài 15 km, độ sâu chừng 3 mét. Trong hồ có tháp Lôi Phong đã nhốt Tề Thiên trong phim Tây Du ký và Bạch xà trong phim Thanh xà, Bạch xà. Và Tam đàn ấn nguyệt là cụm đá nổi lên giữa hồ, trăng sáng nhìn vào sẽ thấy nhiều vầng dưới đáy nước. Tây Hồ còn là nơi Tô Đông Pha tên thật Tô Thức (1037-1101) làm quan ở Hàng Châu có công trị thủy, nay còn di tích Đê Tô. Pho tượng nhà văn học đa tài vĩ đại thời Bắc Tống đứng sừng sững oai nghiêm phía đông. Di tích Bạch Đê với tượng Bạch Cư Dị (772-846), nhà thơ hiện thực, nhà lý luận nổi tiếng Trung Quốc thời Trung Đường vẫn còn được mọi người sùng kính.
Tây Hồ trong lành quá! Sen nở, liễu rũ bờ xanh. Tàu thuyền du lịch qua lại trong hồ phải chạy bằng accuy thay vì xăng. Định kỳ 33 ngày phải thay nước sông vào và đưa nước hồ ra Tiền Đường - con sông định mẹânh với Kiều dài 605 km, bắt nguồn từ tỉnh An Huy, có 6 cầu bắc qua sông mà cầu sắt tầng dưới là tàu hoả, tầng trên xe hơi chạy.
Đến Tống Thành nhớ miếu Nhạc Phi (1103-1142), người anh hùng dân tộc tận trung báo quốc thời Nam Tống, bị Tần Cối ám hại khi sắp đánh bại nhà Kim. Trước miếu Nhạc Vương cạnh Hồ Tây có tượng Tần Cối quỳ hai cánh tay cụt. Người dân trồng cây cối trước mộ rồi sau đó chẻ làm hai, gọi là phân thây Tần Cối.
Tống Thành còn bảo lưu và phục chế lại di sản vật thể và phi vật thể của cố đô cách đây gần 900 năm. Đêm Tống Thành có đến 300 diễn viên chuyên nghiệp của Hàng Châu, Tô Châu, Tây An, Quế Lâm với sân khấu hiện đại trong 65 phút đã đưa khán giả về với Tống sử, chiêm ngưỡng tứ đại mỹ nhân trong lồng kính từ trên cao xuống dáng đẹp tuyệt vời! Đúng như dân gian đã truyền tụng : Phong cảnh Hàng Châu, gái đẹp Tô Châu, ăn Quảng Châu và chết Liễu Châu (quan tài gỗ tốt).
Xa Hàng Châu nhớ thành phố của cây xanh, trung bình một người có đến 112 cây. Cây trồng hai bên đường và ở giữa đường phân cách hai làn xe ngược chiều nhau. Trên đường Nam Sơn có hầm dài 819 mét xuyên qua núi, hai bên là hàng cây ngô đồng được tạo dáng thành 3 nhánh đều nhau cao quá đầu người. Chợt nghĩ: Ngô đồng nhất diệp lạc… đến nay mới biết!
NGUYỄN ĐÌNH CHÚC
