Tôi quen thân một anh bạn văn, hễ đến mùa gió nồm, anh ta lại mời tôi đến nhà, để ăn cá ồ trụng… Tại sao thế? Tại vì tôi thích ăn cá ồ! Và, tại vì nhà anh ta gần bến cá, mua rất rẻ! Việc này lâu ngày thành lệ, nên nếu anh ta quên mời, tôi lại nhắc để nhớ mời! Và, khi đã nhớ là mời liền! Nói chân thành, tôi cũng có tiền mua cá ồ chứ, quá rẻ mà! Nhưng tôi thích ăn cá tại bến, thích anh ta có cùng đam mê khẩu vị, thích gió mặn trùng dương! Lại thích cả tính ăn nói thẳng thắn, bạo liệt như sóng thần của anh ta nữa!... Thế nên, việc ăn cá ồ trụng tại nhà anh ta là tuyệt ngon! Ăn no trừ cơm! Bụng căng, còn thèm!
Chủ nhật tuần rồi, lại tái diễn việc ấy…Rất đơn sơ, bánh tráng ướt cuốn cá ồ với rau sống, chấm nước mắm nhỉ dằm ớt hiểm! Thật giản dị mà phức tạp ngon! Úi chà, sẵn bụng đói, tôi “ních” thẳng cánh, phải ngồi tại chỗ một chặp, thở xì xì, mắt lờ đờ như mắt cá lóc, một lúc lâu mới linh động, hoạt bát được! Người đi đứng mới bình thường, nhẹ nhàng trở lại!
Thấy tôi đã trở lại tình trạng “normal”, thần sắc tươi tỉnh, anh ta cười, nói: “Nếu là “cá ồ kẹo” thì đâu có ăn no đến thế!”. Nghe thế, tôi ngạc nhiên: “Cá ồ kẹo là cá ồ gì?”. Anh ta cười ruồi, tay xoa xoa nốt ruồi ăn hàng nơi khoé miệng, giải thích: “Một khi đã hết mùa gió nồm cũng là lúc hết mùa cá ồ! Nhưng vẫn còn cá ồ trái mùa, con cá này thân ốm gầy, teo nhỏ lại, nên gọi là “kẹo”! Đó là những con cá còn sót lại, hiếm hoi, thịt da teo nhẻo, nên gọi là “kẹo”! “Cá ồ kẹo” cũng ngon, vì lúc hết mùa, nên hiếm! Giá lại đắt đỏ, làm gì đủ để ăn cành hông, căng bụng? Nhưng vấn đề là “cá ồ kẹo” thịt không ngon bằng cá ồ chính mùa, nhưng có vị ngon riêng của trái mùa! Nói vậy, anh thông chứ?”. Tôi cười khoẻ khoắn: “Thông rồi!”.
Tôi nhớ ra rồi, khoảng tháng 7, tháng 8, tháng 9, tháng 10…hết mùa gió nồm, tôi vẫn nhớ có ăn “cá ồ kẹo”! Con cá nhỏ lắm, ít thịt, thường hay muối mặn, mua đem về “chưng” ăn với cơm, đậm đà, ngon miệng! Có lẽ gia đình mình nghèo từ nhỏ, cá ồ rẻ tiền, lại nhiều, nên quen thuộc khẩu vị! Quen thuộc đến mức trở thành “vị ngon quê hương”, quen thuộc đến mức vắng lâu lại nhớ! Đâu phải cao sang, mỹ vị gì, chỉ là dân dã, vậy mà thân thương, nhớ quí tới già! Hoá ra, trong tầng sâu của khẩu vị vẫn có quê hương tiềm ẩn! Cá ồ, vị đậm đà ngon cơm, thịt kho nhiều lửa không rã, trụng lại ngon, nấu ngọt lại đầm chắc, hấp, nướng càng tuyệt vời! Tất cả những điều tuyệt vời ấy lại mọc từ nền tảng rẻ tiền, dân dã của quê hương! Làm sao mà không nhớ không thương, không quí…
Nhờ anh bạn này, nhờ bữa cá ồ trụng này, tôi nhớ lại “cá ồ kẹo” ốm o, mà tôi vẫn ăn thường nhật suốt thời thơ ấu… để lớn khôn và lương thiện nên người…
NGÔ PHAN LƯU
