Hầm đường bộ qua đèo Cả khi đưa vào khai thác không chỉ phá thế “ốc đảo” cho Phú Yên, mà còn góp phần tích cực trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng của khu vực miền Trung - Tây Nguyên.
Phối cảnh hầm đường bộ qua đèo Cả - Ảnh: T.L
Liên doanh các nhà đầu tư thực hiện dự án Hầm đường bộ qua đèo Cả gồm Tổng công ty Xây dựng Hà Nội, Công ty cổ phần Tập đoàn Mai Linh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, Công ty cổ phần Đầu tư Hải Thạch BOT, Công ty cổ phần Á Châu.
Trên đường thiên lý Bắc - Nam, sau đèo Hải Vân, đèo Cả là đèo lớn và hiểm trở nhất miền Trung. Đèo nằm ở độ cao 333m, dài hơn 12km, cắt ngang qua dãy núi Đại Lãnh ở nơi giáp ranh hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa. Với địa hình hiểm trở, nhiều cua gấp, dốc đứng, một bên núi, một bên biển, tuyến quốc lộ 1 qua đây như một nút thắt cổ chai và đang xuống cấp đã trở thành nỗi ám ảnh của các tài xế và người tham gia giao thông. Những năm gần đây, tình trạng sạt lở núi lấp cả đường gây tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng… Vì vậy việc đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua đèo Cả càng trở nên cấp thiết không chỉ nhằm giảm tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông mà còn bảo đảm cho tuyến giao thông huyết mạch của quốc gia được thông suốt trong mọi điều kiện thời tiết.
Ngày 18/11/2012, Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn đã chính thức bấm nút phát lệnh khởi công xây dựng hầm đường bộ qua đèo Cả. Phát biểu tại buổi lễ Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn nhấn mạnh: Chủ trương mở rộng quốc lộ 1 đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng xác định tại Nghị quyết 13-NQ/TW và coi đây là công trình trọng điểm có tầm quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh - quốc phòng khu vực miền Trung - Tây Nguyên, trong đó có Phú Yên và Khánh Hòa. Không chỉ nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông, hầm đường bộ đèo Cả còn phục vụ nhu cầu vận tải thông suốt hai miền Nam - Bắc.
Hầm đường bộ qua đèo Cả là dự án mang tầm quốc gia bởi những con số ấn tượng: Hầm được thiết kế theo tiêu chuẩn TCVN 5729-1997 với tốc độ 80km/g. Hầm gồm 2 hầm đơn, mỗi hầm lưu thông một chiều, cách nhau 30m; mỗi hầm có 2 làn xe rộng 7m. Chiều dài tuyến 13,4km, trên tuyến có 4 cầu dẫn và 1 cầu vượt bằng thép và bê tông cốt thép dự ứng lực; trong đó hầm Đèo Cả dài 3,9km, hầm Cổ Mã dài 500m, đường dẫn và cầu trên tuyến dài 9km, nền đường rộng 24m (4 làn xe); có hai nút giao cùng mức được tổ chức theo dạng đảo giao thông và sơn phân làn tại đầu và cuối tuyến.
Ông Nghiêm Sỹ Minh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Đầu tư Đèo Cả cho biết: Dự án Hầm đường bộ qua đèo Cả được thực hiện theo hình thức BOT và BT với tổng mức đầu tư 15.603 tỉ đồng; trong đó, kinh phí xây dựng hầm đèo Cả (đầu tư theo hình thức BOT) là 10.555 tỉ đồng; hầm Cổ Mã, đường dẫn và cầu trên tuyến (đầu tư theo hình thức BT) là 4.509 tỉ đồng; chi phí giải phóng mặt bằng, tái định cư 539 tỉ đồng. Dự án này được tài trợ vốn bởi các ngân hàng Pháp và Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam. Theo kế hoạch, dự án sẽ hoàn thành vào năm 2016, khai thác đến năm 2044 thì chuyển giao cho Nhà nước. Sau khi đưa vào khai thác sẽ giúp các phương tiện qua lại đèo Cả rút ngắn 1/2 quãng đường và 1/4 thời gian. Tính ra mỗi năm có thể tiết kiệm được gần 5 triệu USD...
Không giống như nhiều công trình khác phần lớn do vốn ODA cấp, toàn bộ vốn cho Dự án Hầm đường bộ qua đèo Cả đều do nhà đầu tư tự thu xếp. Phần đầu tư theo hình thức BT, nhà đầu tư ứng vốn làm trước, Nhà nước sẽ hoàn trả sau; còn phần BOT nhà đầu tư vay vốn, Nhà nước bảo lãnh, sau đó thu phí tổ chức hoàn trả. Đây là hình thức xã hội hóa đầu tư, được xem là mô hình mới ở Việt Nam. Đó là lần đầu tiên một nhóm doanh nghiệp Việt Nam tự bỏ vốn đầu tư một dự án có quy mô lớn, Nhà nước chỉ đóng vai trò là “bảo mẫu” trợ giúp về mặt cơ chế, chính sách. Chính vì vậy, ngay từ đầu dự án đã được Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền các địa phương quan tâm và ủng hộ. Đây cũng là “đòn bẩy” quan trọng giúp dự án thực hiện theo đúng lộ trình đề ra.
ANH KIỆT
