Chiều 19/11, Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC 14 đã ra Tuyên bố chung Hà Nội. PYO xin giới thiệu toàn văn tuyên bố này.

Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đọc Tuyên bố Hà Nội - Ảnh: Reuters

Chúng tôi, các Nhà Lãnh đạo các nền kinh tế thành viên Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á- Thái Bình Dương (APEC) đã họp lần thứ 14 tại Hà Nội, Việt Nam ngày 18-19 tháng 11 năm 2006 với chủ đề "Hướng tới một Cộng đồng Năng động vì Phát triển Bền vững và Thịnh vượng".

Với cam kết vì mục tiêu ổn định, an ninh và thịnh vượng cho khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, chúng tôi nhất trí sẽ phấn đấu thực hiện mục tiêu của APEC về thương mại và đầu tư tự do và mở. Chúng tôi cam kết sẽ hết sức nỗ lực ngăn chặn mọi trở ngại đối với sự phát triển bền vững, xây dựng môi trường kinh doanh an toàn và thuận lợi, tăng cường an ninh con người. Chúng tôi cam kết tiếp tục cùng hợp tác hướng tới một cộng đồng châu Á - Thái Bình Dương năng động và hài hòa thông qua việc xây dựng xã hội vững mạnh vì sự phổn vinh của các dân tộc.

1. Thúc đẩy Tự do Thương mại và Đầu tư

Chúng tôi một lần nữa khẳng định ưu tiên hàng đầu của APEC là ủng hộ Nghị trình Phát triển Đô-ha. Thất bại của Vòng Đàm phán Đô-ha sẽ gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng cho các nền kinh tế thành viên và hệ thống thương mại đa biên toàn cầu. Vì vậy, chúng ta cần hết sức nỗ lực để giải tỏa bế tắc hiện nay và đưa Vòng đàm phán đạt kết quả tổng thể, lớn lao và cân bằng với nội dung phát triển là trọng tâm. Chúng tôi thể hiện ý chí và quyết tâm này trong Tuyên bố của Hội nghị các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC lần thứ 14 về Nghị trình Phát triển Đô-ha của Tổ chức Thương mại Thế giới.

Chúng tôi thừa nhận rằng các Thỏa thuận Thương mại tự do khu vực và song phương chất lượng cao, nhất quán, minh bạch và toàn diện có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tự do hóa thương mại. Chúng tôi ghi nhận sự cần thiết phải đảm bảo các thỏa thuận này sẽ giúp cho thương mại được tự do hơn nữa và chi phí giao dịch thương mại giảm thực sự. Chúng tôi hoan nghênh việc hoàn tất những điều khoản mẫu cho 6 chương của các Thỏa thuận Thương mại tự do khu vực và song phương. Chúng tôi khẳng định các điều khoản mẫu này sẽ là cơ sở tham khảo cho các nền kinh tế thành viên APEC khi đàm phán các Thỏa thuận Thương mại tự do chất lượng cao. Một lần nữa, chúng tôi tuyên bố rằng các điều khoản mẫu này mang tính chất tự nguyện, không ràng buộc và sẽ không ảnh hưởng đến lập trường của các thành viên APEC trong đàm phán các Thỏa thuận Thương mại tự do khu vực và song phương. Chúng tôi chỉ đạo các Quan chức tiếp tục công việc này trong năm 2007 để đến năm 2008 sẽ đạt được nhiều nhất các điều khoản mẫu như chúng tôi đã kêu gọi năm 2005.

Chúng tôi ghi nhận phát triển kinh tế nhanh chưa từng có ở Châu Á - Thái Bình Dương đang làm cho các nền kinh tế trong khu vực gắn kết với nhau hơn. Cộng đồng doanh nghiệp đã khuyến nghị về ảnh hưởng của sự phát triển quá nhanh và đa dạng của các Thỏa thuận Thương mại tự do Khu vực và song phương trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và còn nhiều thỏa thuận khu vực khác đang hình thành. Chúng tôi tái khẳng định cam kết hội nhập kinh tế hơn nữa trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và tăng cường nỗ lực để đạt mục tiêu này. Chúng ta chia sẻ quan điểm của ABAC rằng mặc dù có những khó khăn thực tế trong việc đàm phán một hiệp định tự do thương mại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nhưng đã đến lúc APEC cần xem xét nghiêm túc các biện pháp để thực hiện tự do hóa thương mại và đầu tư có hiệu quả hơn trong khu vực. Do đó, một mặt chúng tôi khẳng định cam kết thực hiện mục tiêu Bô-go và kết thúc thành công Vòng Đô-ha, mặt khác chúng tôi chỉ đạo các quan chức nghiên cứu sâu hơn nữa về các biện pháp thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực, tính đến một Hiệp định khu vực tự do thương mại châu Á - Thái Bình Dương như một triển vọng dài hạn, và báo cáo lên Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC năm 2007 tại Ôt-xtơ-rây-lia.

Chúng tôi hài lòng ghi nhận những tiến bộ trong việc thực hiện Lộ trình Busan hướng tới mục tiêu Bô-go, chứng tỏ APEC tiếp tục cam kết thực hiện thương mại tự do và mở. Chúng tôi hoan nghênh và phê duyệt Chương trình hành động Hà Nội nhằm thực hiện Lộ trình Busan hướng tới mục tiêu Bô-go, gồm các biện pháp, lịch trình và kế hoạch xây dựng năng lực cụ thể. Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp giảm chi phí giao dịch, xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi và an toàn. Chúng tôi nhấn mạnh các hoạt động đã được thực hiện trong năm nay để thực hiện Nghị trình kinh doanh Busan bao gồm:

- Chúng tôi kết luận APEC đã đạt được mục tiêu Thượng Hải đa ra vào năm 2001 nhằm giảm 5% chi phí giao dịch vào năm 2006, và hoan nghênh khuôn khổ Chương trình hành động thuận lợi hóa thương mại nhằm giảm thêm 5% chi phí giao dịch trong khu vực APEC vào năm 2010.

- Chúng tôi hoan nghênh chương trình mở rộng về tự do hóa và thuận lợi hóa đầu tư được thực hiện cùng ABAC và các tổ chức quốc tế khác.

- Chúng tôi khẳng định tầm quan trọng của việc bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ đói với tăng trưởng kinh tế và thương mại trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, chúng tôi thông qua hai hướng dẫn mẫu trong lĩnh vực này. Chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế thành viên, phối hợp chặt chẽ với khu vực tư nhân nhằm tiếp tục đối phó với các thách thức về bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

- Chúng tôi hoan nghênh chương trình dài hạn phát triển khu vực tư nhân nhằm cải cách và nâng cao chất lượng thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chúng tôi chỉ đạo các Bộ trưởng phụ trách doanh nghiệp vừa và nhỏ làm đầu mối phối hợp chương trình trong APEC.

Chúng tôi chỉ đạo các Bộ trưởng thực hiện chương trình hành động Hà Nội, có sự phối hợp với ABAC. Chúng tôi cũng hoan nghênh các khuyến nghị của ABAC và khuyến khích các nhóm làm việc của APEC tính đến các khuyến nghị này khi xây dựng các chương trình làm việc của APEC.

Chúng tôi ghi nhận cần tăng cường cải cách cơ cấu và ghi nhận những tiến bộ đã đạt được trong thực hiện Nghị trình cải cách cơ cấu của các nhà Lãnh đạo đến năm 2010. Chúng tôi hoan nghênh Báo cáo kết quả nghiên cứu về chênh lệch kinh tế -xã hội trong APEC và nhấn mạnh tầm quan trọng cần tăng cường các hoạt động trong các nhóm làm việc của APEC để giải quyết vấn đề chênh lệch kinh tế- xã hội trong khu vực.

Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của hệ thống tài chính mạnh và mở, và việc điều chỉnh một cách có trật tự sự mất cân đối trên thế giới thông qua bảo đảm tính bền vững về thu chi ngân sách, tính linh hoạt của giá và tỷ giá hối đoái, cải cách để thúc đẩy đầu tư, tăng cường thị trường tài chính, kích cầu nội địa một cách cân đối hơn, và cải thiện hệ thống quản lý doanh nghiệp và hạ tầng pháp lý tại khu vực châu Á- Thái Bình Dương như các Bộ trưởng tài chính đã nêu.

Chúng tôi hoan nghênh những tiến bộ đã đạt được trong việc cải cách Quỹ tiền tệ quốc tế, bao gồm cải cách hạn ngạch và điều khoản thu chi, và kêu gọi thành viên Quỹ tiền tệ quốc tế phấn đấu kết thúc hạn các chương trình cải cách này. Chúng tôi nhận thức về tầm quan trọng của sự ổn định tài chính đối với quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế, do đó, chúng tôi ghi nhận các cuộc thảo luận tại Quỹ tiền tệ quốc tế nhằm xem xét xây dựng một công cụ thanh khoản mới, góp phần ngăn chặn khủng hoảng tài chính khu vực.

Để thực hiện "Tuyên bố chính sách của APEC về thương mại và kinh tế số "thông qua năm 2002, chúng tôi phê duyệt "Các nguyên tắc lựa chọn công nghệ APEC" như một sáng kiến người tìm đường mới để thúc đẩy chu kỳ đổi mới công nghệ, tạo cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế trong khu vực. Chúng tôi cũng sẽ kêu gọi các nền kinh tế thành viên tăng cường giám sát để đạt được mục tiêu các cơ quan chính phủ trung ương chỉ dùng phần mềm hợp pháp và thực hiện các chính sách ngăn chặn vi phạm bản quyền trên hệ thống máy tính và mạng internet, phù hợp với các công ước quốc tế và luật pháp trong nước liên quan đến quyền tác giả, và các nhà thầu hoặc các tổ chức không được nhận ngân sách trung ương để mua phần mềm bất hợp pháp.

2. Tăng cường an ninh con người

Chúng tôi lên án các hành động khủng bố đang là mối đe dọa của thế giới. Để thúc đẩy thịnh vượng và phát triển bền vững trong khu vực cũng như bảo đảm an ninh cho người dân, chúng tôi tiếp tục quyết tâm chống khủng bố dưới mọi hình thức. Chúng tôi khẳng định một lần nữa rằng bất cứ biện pháp chống khủng bố nào đều phải tuân thủ các quy định và luật pháp quốc tế.

Chúng tôi hoan nghênh những tiến bộ đã đạt được trong việc thực hiện các cam kết thông qua tại Bangkok năm 2003 nhằm tiêu diệt các nhóm khủng bố, xóa bỏ nguy cơ của việc phổ biến vũ khí giết người hàng hoạt, và các phương tiện vận chuyển chúng, đối phó với các đe dọa trực tiếp khác trong khu vực. Để thực hiện mục tiêu này, chúng tôi ghi nhận sự cần thiết phải thực hiện các biện pháp cá nhân và tập thể, phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của từng thành viên, nhằm thúc đẩy việc thực hiện các cam kết trên, kể cả nhu cầu bảo vệ và hệ thống thương mại và tài chính hợp pháp.

Chúng tôi hoan nghênh sáng kiến chống khủng bố năm 2006 của APEC đã được các Bộ trưởng thông qua, và khuyến khích các nền kinh tế thành viên thực hiện các biện pháp cá nhân và tập thể, phù hợp với luật pháp quốc tế và hoàn cảnh của mỗi thành viên, để thực hiện các cam kết trên nhằm tăng cường an ninh thương mại trong khu vực.

Ghi nhận ý nghĩa của các nỗ lực chống khủng bố nhằm thực hiện mục tiêu trọng tâm của APEC là thương mại và đầu tư tự do, chúng tôi tái khẳng định tầm quan trọng của việc tiếp tục công tác chống khủng bố trong APEC. Chúng tôi nhấn mạnh an ninh dây chuyền cung ứng là ưu tiên của năm 2007 và hoan nghênh nghiên cứu của một số nền kinh tế thành viên nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho khôi phục thương mại trong trường hợp dây chuyền cung ứng toàn cầu bị gián đoạn do khủng bố và thảm họa. Chúng tôi nhất trí tăng cường hợp tác và tiếp tục các chương trình xây dựng năng lực chống cung cấp tài chính cho khủng bố. Chúng tôi hoan nghênh các biện pháp nhằm cải thiện an ninh hàng không và khuyến khích các nền kinh tế thành viên tiếp tục chia sẻ chiến lược và xây dựng các tập quán tốt để bảo vệ dây chuyền cung ứng thực phẩm khỏi bị đầu độc. Chúng tôi hoan nghênh việc mở rộng hệ thống báo động Di chuyển khu vực và ghi nhận hệ thống này tiếp tục được để ngỏ cho các thành viên khác tham gia.

Chúng tôi thông qua chương trình hành động về ngăn ngừa và đối phó với cúm gia cầm và đại dịch đã thông qua tháng 5/2006, và khẳng định cam kết thực hiện kế hoạch này. Chúng tôi hoan nghênh Thỏa thuận Bắc Kinh thông qua tại hội thảo APEC về các bệnh truyền nhiễm mới xuất hiện. Chúng tôi hoan nghênh sự phối hợp trong APEC trong lĩnh vực y tế và sẵn sáng ứng phó, và kêu gọi tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực trong việc xây dựng chính sách và cơ sở hạ tầng nhằm ứng phó với đại dịch cúm.

Chúng tôi kêu gọi mở rộng hợp tác kỹ thuật và xây dựng năng lực giữa các nền kinh tế thành viên, và kêu gọi khu vực kinh tế tư nhân tham gia sâu hơn nữa để góp phần bảo đảm tính liên tục của các hoạt động kinh doanh, thương mại, dịch vụ thiết yếu trong trường hợp đại dịch xảy ra. Chúng tôi hoan nghênh chương trình của Diễn đàn khoa học và đời sống thảo luận các biện pháp đối phó với các thách thức nêu trên, có sự phối hợp với các nhóm công tác khác của APEC.

Chúng tôi nhất trí tăng cường hợp tác APEC trong lĩnh vực chống HIV/AIDS, và quyết tâm mở rộng các hoạt động chống sự lan tràn của HIV/AIDS, bảo vệ quyền của người bệnh, hướng tới mục tiêu của Liên Hợp Quốc về phổ cập phòng chống, điều trị và trợ giúp đến năm 2010.

Chúng tôi ghi nhận vai trò và các nỗ lực hợp tác trong lĩnh vực sẵn sàng ứng phó với trường hợp khẩn cấp và thiên tai. Chúng tôi hiểu rằng thiên tai quy mô lớn ảnh hưởng đến một nền kinh tế cũng sẽ ảnh hưởng đến các nền kinh tế khác. Do vậy, chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế thành viên tăng cường hợp tác, với cả khu vực tư nhân, để huy động tối đa các nguồn lực sẵn có trong khu vực để đối phó thiên tai, khôi phục và tái thiết sau thiên tai tốt hơn. Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của hợp tác và chia sẻ các công nghệ mới, đổi mới các công nghệ sẵn có, kể cả trong lĩnh vực nông nghiệp để giảm bớt thiệt hại do thiên tai gây ra.

Chúng tôi khẳng định an ninh năng lượng là rất quan trọng cho phát triển bền vững. Chúng tôi ghi nhận nhu cầu năng lượng tăng nhanh trong khi phải giảm thiểu những tác động xấu về môi trường. Do đó, chúng tôi kêu gọi các nền kinh tế tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án đầu tư năng lượng và các dự án trao đổi năng lượng xuyên quốc gia, phát triển công nghệ và nguồn năng lượng mới, năng lượng tái sinh nhằm bảo đảm sử dụng sạch hơn nguồn nhiên liệu hóa thạch, nâng cao hiệu quả và bảo tồn năng lượng, tăng cường khả năng sẵn sàng ứng phó trong tình trạng khẩn cấp cũng như bảo vệ hạ tầng năng lượng thiết yếu. Chúng tôi hoan nghênh việc thành lập Nhóm Đặc trách APEC về nhiên liệu sinh học. Chúng tôi chỉ đạo các Bộ trưởng phải có báo cáo trong năm 2007 về các biện pháp đối phó với các thách thức trên thông qua việc áp dụng chính sách, công nghệ phát triển và sử dụng năng lượng sạch, qua đó, tăng cường khả năng đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, giảm bớt những tác động xấu đến môi trường và giải quyết các hậu quả của việc biến đổi khí hậu.

3. Xây dựng các xã hội vững mạnh hơn và một cộng đồng năng động, hài hòa hơn

Trong khi hài lòng trước những kết quả quan trọng của năm nay, chúng tôi hiểu rằng còn nhiều việc phải giải quyết để xây dựng xã hội vững mạnh hơn và một cộng đồng hài hòa, năng động hơn.

Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của hợp tác kinh tế, kỹ thuật nhằm bảo đảm tăng trưởng công bằng và thịnh vượng chung trong khu vực. Chúng tôi cũng ghi nhận cạnh tranh toàn cầu là nền tảng thúc đẩy tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại và đầu tư. Chúng tôi hoan nghênh việc đặt ưu tiên và thực hiện có hiệu quả hợp tác kinh tế-kỹ thuật tại các diễn đàn của APEC. Việc này sẽ làm cho hợp tác kinh tế-kỹ thật tập trung và mang tính chiến lược hơn. Chúng tôi khẳng định giáo dục và xây dựng năng lực tiếp tục là ưu tiên trong nghị trình APEC.

Chúng tôi hoan nghênh đóng góp của Trung Quốc, Hàn Quốc, Mỹ vào Quỹ Hỗ trợ APEC để thúc đẩy hợp tác kinh tế và kỹ thuật nhằm đảm bảo thịnh vượng công bằng. Chúng tôi hoan nghênh đóng góp trước đó của Ốt-xtơ-rây-lia và Đài Bắc - Trung Quốc vào Quỹ này. Chúng tôi cũng hoan nghênh sự đóng góp liên tục của Nhật Bản vào Quỹ tự do hóa và thuận lợi thương mại và đầu tư. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế đóng góp vào hai quỹ này để có thêm nguồn lực cho các hoạt động thuận lợi hóa thương mại và đầu tư, cũng như xây dựng năng lực.

Chúng tôi thông qua sáng kiến Mạng lưới dịch vụ cảng biển APEC nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác và thông tin giữa các cảng và các khu vực có liên quan.

Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, kêu gọi các nền kinh tế có các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao tính cạnh tranh, sáng tạo và khả năng kinh doanh theo "Tuyên bố Hà Nội về tăng cường năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong thương mại và đầu tư", và theo sáng kiến Đê-gu về chương trình hành động nâng cao tính sáng tạo của doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Chúng tôi cho rằng tham nhũng là một trong những trở ngại lớn nhất đối với phát triển kinh tế-xã hội. Chúng tôi nhất trí chống tham nhũng và xây dựng cộng đồng liêm chính thông qua thực hiện hiệu quả các sáng kiến của Nhóm Đặc trách của APEC về chống tham nhũng và minh bạch hóa, thực thi luật chống hối lộ, luật truy tố, và không dung túng tội phạm. Chúng tôi thông qua những kết quả chính của APEC năm 2006 về khởi tố tham nhũng, tăng cường quản lý và thúc đẩy kinh doanh trong sạch. Chúng tôi khuyến khích các nền kinh tế thành viên hoàn thành báo cáo tiến độ thực hiện các cam kết chống tham nhũng trong năm 2007. Chúng tôi chỉ đạo các quan chức cao cấp phối hợp với ABAC và giới lãnh đạo doanh nghiệp tăng cường quản trị doanh nghiệp nhằm mang lại nhiều cơ hội cho phát triển kinh tế và thịnh vượng.

Chúng tôi khẳng định tầm quan trọng của Công nghệ thông tin đối với sự phát triển của APEC. Chúng tôi ghi nhận những nỗ lực trong việc thực hiện mục tiêu Bru-nây về phổ cập Internet, và chỉ đạo các Bộ trưởng thúc đẩy thực hiện mục tiêu này. Chúng tôi khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng xã hội thông tin châu Á - Thái Bình Dương. Chúng tôi thừa nhận sự cần thiết xây dựng quy định bảo vệ thông tin cá nhân xuyên biên giới nhằm bảo đảm việc di chuyển có trách nhiệm các luồng thông tin xuyên quốc gia mà không tạo ra những rào cản không cần thiết.

Chúng tôi coi trọng ưu tiên của APEC về thúc đẩy gắn kết cộng đồng nhằm tăng cường hiểu biết và tin cậy giữa các thành viên APEC. Chúng tôi thông qua Tuyên bố Hội An về thúc đẩy du lịch của các Bộ trưởng Du lịch, và kêu gọi các nền kinh tế thành viên tìm kiếm cơ hội tăng cường hợp tác du lịch và xác định các trở ngại đối với ngành du lịch. Chúng tôi hoan nghênh sáng kiến liên văn hóa và tín ngưỡng đã được các Bộ trưởng thông qua. Chúng tôi ghi nhận tầm quan trọng của việc tăng cường hiểu biết lẫn nhau và giao lưu xã hội thông qua đối thoại liên văn hóa và tín ngưỡng nhằm phát triển kinh tế và xây dựng môi trường đa văn hóa lành mạnh.

Chúng tôi nhấn mạnh sự cần thiết phải làm cho APEC hiệu quả và thiết thực hơn. Chúng tôi hoan nghênh những tiến bộ về cải cách APEC và thông qua Báo cáo cải cách năm 2006. Chúng tôi khẳng định cải cách là ưu tiên quan trọng và APEC phải phát triển để đáp ứng thách thức và cơ hội trong một môi trường thay đổi nhanh chóng. Chúng tôi chỉ đạo các Bộ trưởng và các quan chức cấp cao APEC tiếp tục công việc cải cách APEC trong năm 2007 và sau đó, kể cả phân bổ nguồn lực lớn hơn, tăng cường các biện pháp đơn giản hóa cơ cấu tổ chức, cải tiến công tác đánh giá và phối hợp, củng cố và chuyên môn hóa Ban Thư ký, và xây dựng cơ chế triển khai chính sách có hiệu quả hơn.