Với 64 sản phẩm tham dự, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật (KHKT) dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học 2018-2019 là nơi hội tụ nhiều dự án mang ý nghĩa nhân văn, có khả năng ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. Qua 6 lần tổ chức, cuộc thi đã trở thành sân chơi trí tuệ bổ ích, khơi nguồn đam mê sáng tạo và phát triển phong trào nghiên cứu khoa học trong nhà trường.

Những sản phẩm khoa học hữu ích

Tại Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh lần thứ 6, dự án “Thiết bị báo cháy và rò rỉ khí gas qua mạng GMS sử dụng năng lượng mặt trời” của nhóm tác giả: Phan Trọng Thái (lớp 9B) và Trần Quang Phúc (lớp 8C), Trường THCS Trần Cao Vân (TP Tuy Hòa) được ban giám khảo trao giải nhì.

Theo tìm hiểu của Thái, những năm gần đây, hơn 60% các vụ cháy nổ trong cả nước là do sử dụng điện, khí gas để đun nấu. Mặt khác, trên thị trường hiện nay có thiết bị báo cháy tự động nhưng phải có người ở nhà để chữa cháy. Với mong muốn giám sát ngôi nhà qua mạng GMS để kịp thời phòng tránh những sự cố cháy nổ xảy ra, hai em đã lên ý tưởng làm thiết bị báo cháy và rò rỉ khí gas qua mạng GMS sử dụng năng lượng mặt trời.

“Khi có khói hoặc rò rỉ khí gas trong nhà, cảm biến sẽ gửi tín hiệu tới vi xử lý, kích hoạt module sim gửi tin nhắn thông báo phát hiện khói, khí gas. Chỉ cần gọi đến số điện thoại được lắp sẵn trong thiết bị báo cháy, nguồn điện trong nhà sẽ tự cắt. Nếu thiết bị báo có khói, chủ nhà chỉ cần nhắn tin, thiết bị sẽ điều khiển mô tơ bơm nước để bơm vào đường ống chạy trong nhà dập lửa. Nếu thiết bị báo có khí gas, chủ nhà chỉ cần nhắn tin, thiết bị sẽ điều khiển mô tơ quạt để hút khí ra ngoài. Chúng em đã thử nghiệm dự án này tại 10 hộ dân và nhận được phản hồi tốt”, Thái chia sẻ.

Với Trần Kim Bách, học sinh lớp 9 Trường THCS Tố Hữu (huyện Sông Hinh), hàng ngày chứng kiến cảnh ba mẹ và những người nông dân vất vả tách hạt bắp, vừa mất thời gian, vừa tốn công sức nên từ những kiến thức đã học cùng niềm đam mê sáng tạo, em đã mày mò nghiên cứu ra máy tách hạt bắp gia đình. “Bình thường, em phải mất đến một phút mới có thể tách hết hạt của một trái bắp ra khỏi lõi. Nhưng với thiết bị này, trong một phút, em có thể tách hạt đến 15 trái bắp”, Bách thổ lộ.

Bạo lực bằng ngôn ngữ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến người bị hại, là vết thương tinh thần lâu dài và thậm chí có thể dẫn đến các vụ án mạng. Cho nên, em Nguyễn Thị Quỳnh Nhi (lớp 11A1, Trường THPT Phạm Văn Đồng, huyện Tây Hòa) đã chọn đề tài này nghiên cứu. Trên cơ sở phân tích, đánh giá khả năng xử lý tình huống của mọi người khi gặp các trường hợp bị bạo lực ngôn ngữ cũng như thực trạng bạo lực ngôn ngữ hiện nay, Nhi đưa ra các giải pháp cụ thể để hạn chế tình trạng này.

Đó chỉ là 3 trong số 64 dự án tham dự Cuộc thi KHKT dành cho học sinh cấp tỉnh năm nay. Theo ông Dương Bình Luyện, Trưởng Phòng Giáo dục trung học (Sở GD-ĐT Phú Yên), trong 6 lần tổ chức, cuộc thi lần này có sự tham gia đầy đủ của 9 phòng GD-ĐT và 16 trường THPT trong tỉnh.

Nội dung các dự án năm nay khá đa dạng, tập trung nhiều ở lĩnh vực kỹ thuật cơ khí, hệ thống nhún, robot - máy thông minh, phần mềm hệ thống, khoa học xã hội hành vi... Nhiều dự án mang ý nghĩa nhân văn, hướng đến cộng đồng, có hàm lượng khoa học cao, có khả năng ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống.

“Cái được lớn nhất của cuộc thi là học sinh đã biết cách biến ý tưởng của mình thành hiện thực; biết cách viết, trình bày, thuyết trình một báo cáo khoa học bằng hiểu biết của mình; biết vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề thực tiễn và ứng dụng KHKT vào đời sống”, ông Luyện chia sẻ.

Sôi nổi phong trào từ tỉnh đến cơ sở

Theo báo cáo của Sở GD-ĐT Phú Yên, năm nay, có hơn 200 sản phẩm tham dự cuộc thi cấp trường, 138 sản phẩm tham dự cuộc thi cấp huyện, tạo nên ngày hội sáng tạo KHKT sôi nổi. Một số đơn vị có phong trào KHKT mạnh như: Trường THPT Nguyễn Huệ, Trường THPT Nguyễn Trãi, Trường phổ thông Duy Tân, Trường THPT Trần Quốc Tuấn, Trường THPT Nguyễn Văn Linh; phòng GD-ĐT các huyện Phú Hòa, Tây Hòa, Tuy An, TP Tuy Hòa, TX Sông Cầu…

Ông Trình Ngọc Mẫn, Trưởng Phòng GD-ĐT huyện Phú Hòa, cho biết: “Từ đầu năm học, chúng tôi đã chỉ đạo các trường tuyên truyền cuộc thi KHKT đến học sinh; phân công giáo viên hướng dẫn, tổ chức cuộc thi cấp trường. Phòng GD-ĐT huyện đã tuyển chọn 3 dự án tham gia cuộc thi cấp tỉnh. Tất cả đều đạt giải, trong đó có một dự án được chọn tham dự cấp toàn quốc sắp tới tại TP Hồ Chí Minh. Có thể nói, cuộc thi đã trở thành sân chơi trí tuệ bổ ích của học sinh, tạo cơ hội để các em phát triển năng lực, giới thiệu kết quả nghiên cứu, sáng tạo khoa học, kỹ thuật của mình”.

HÀ MY