Phú Yên vốn có truyền thống hiếu học, và việc khuyến học của các dòng họ đã có từ lâu, song còn mang tính tự phát. Năm 2003, thực hiện cuộc vận động xây dựng “Gia đình hiếu học” do Hội Khuyến học Việt
Trước đòi hỏi lớn của sự nghiệp nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, tại Hội nghị lần thứ 5 năm 2003, Ban chấp hành Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam phát động cuộc vận động xây dựng “Gia đình hiếu học” ở tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước. Cuộc vận động đã nhận được sự đồng tình ủng hộ của các cấp uỷ Đảng, chính quyền và các tầng lớp nhân dân.
Chủ tịch Hội Khuyến học tỉnh Phú Yên Lê Văn Hữu trao học bổng cho học sinh nghèo hiếu học
Ở Phú Yên, sau 3 năm triển khai, đến nay đã có 2.335 gia đình được công nhận là gia đình hiếu học. Kết quả này chưa cao so với các tỉnh khác trong cả nước, song điều đáng ghi nhận là sự hưởng ứng, tham gia tích cực của các gia đình, dòng họ, của cả cộng đồng vào công tác giáo dục. Bằng nội lực, nhiều địa phương như Phú Hoà, Tây Hoà, Đông Hoà, TP Tuy Hoà không chỉ xây dựng trường tầng, trường chuẩn mà còn thu hút các gia đình tham gia công tác khuyến học. Hiện chi hội khuyến học phát triển đến 101 xã, phường, thị trấn; 86 trung tâm học tập cộng đồng được thành lập. Toàn tỉnh có 31 dòng họ khuyến học với tổng quỹ khuyến học huy động được gần 1,2 tỷ đồng.
Khối liên kết gia đình – nhà trường – xã hội đã đưa phong trào học tập nâng cao trình độ văn hoá lên cao, đồng thời tăng cường khả năng huy động vốn, vận động, tập hợp các tổ chức, gia đình, cá nhân, làng xóm chung sức chăm lo sự học của con em, đặc biệt là con của các gia đình khó khăn.
Gia đình hiếu học phải đạt được các yêu cầu: Tất cả con cháu trong nhà đến tuổi đi học đều được đến trường học tập đều đặn, kết quả học tập từ trung bình trở lên và không bỏ học, lưu ban. Người lớn tuổi trong gia đình (trừ người già yếu, ốm đau) đều phải xác định rõ nội dung kế hoạch học tập và thực hiện có kết quả để không ngừng nâng cao trình độ văn hoá nghiệp vụ và chất lượng cuộc sống. Đồng thời, gia đình này phải thực hiện tốt việc chăm lo khuyến khích, tạo điều kiện cho mọi thành viên học tập và góp phần khuyến học bên ngoài xã hội; đảm bảo gia đình sống hoà thuận, có văn hoá, không có người mắc các tệ nạn xã hội.
Trong số những gia đình được công nhận gia đình hiếu học thì phân nửa có hoàn cảnh khó khăn, thu nhập thấp. Song họ đã vượt lên hoàn cảnh, khơi dậy truyền thống hiếu học. Điển hình như gia đình ông Huỳnh Đức Xứ ở phường Phú Lâm (TP Tuy Hoà), cả hai vợ chồng đều làm nghề nông. Họ không quản khó khăn, nuôi dạy 10 đứa con đỗ đạt thành tài gồm: 1 thạc sĩ, 4 cử nhân đại học, 4 tốt nghiệp cao đẳng và 1 tốt nghiệp trung cấp. Gia đình ông Phạm Xân ở xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), chồng là cán bộ hưu trí , vợ nghỉ mất sức nhưng họ nuôi dạy 3 con vào đại học. Hay trường hợp bà Nguyễn Thị Minh Huyền giáo viên tiểu học ở Hoà Bình 2 (huyện Tây Hoà). Bà vừa nuôi mẹ già, nuôi chồng bị liệt, vừa nuôi con 2 con ăn học. Bên cạnh đó, còn có không ít trường hợp mẹ goá nuôi con học giỏi và thành đạt như bà Nguyễn Thị Hồng Loan. Mất chồng khi 22 tuổi, đứa con lớn mới 5 tuổi, còn đứa nhỏ chưa đầy 20 tháng, một thân một mình bà nuôi 3 con dại. Quần quật quanh năm suốt tháng, bà vẫn quyết tâm cho con ăn học đến nơi đến chốn.
Xây dựng gia đình hiếu học là cách đầu tư chiều sâu và khôn ngoan nhất so với bất cứ cách đầu tư nào. Đó là cái nôi nuôi dưỡng, duy trì và phát huy văn hoá gia đình, văn hoá cộng đồng... giúp thế hệ trẻ lớn lên, bước vào cuộc sống với những giá trị cần thiết. Xây dựng thành công gia đình hiếu học sẽ là nhân tố xây dựng nên một xã hội học tập.
LÊ VĂN HỮU
(Chủ tịch Hội Khuyến học Phú Yên)
