Văn kiện Đại hội X nêu rõ, việc tiếp tục xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN cần phải đặt lên trước hết là xây dựng cơ chế vận hành, bảo đảm nguyên tắc tất cả quyền lực Nhà nước đều thuộc về nhân dân. Đây là sự kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước pháp quyền vì dân. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, vấn đề xây dựng Nhà nước pháp quyền vì dân là một kiểu Nhà nước mới do nhân dân lao động làm chủ, phục vụ lợi ích của dân và dân có quyền kiểm soát nhà nước. Vấn đề cốt lõi trong xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân là lợi ích và quyền lợi thuộc về nhân dân do Đảng Cộng sản lãnh đạo.

Bác Hồ cho rằng, dân có quyền giám sát và bãi miễn đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nếu họ không xứng đáng và làm tròn nhiệm vụ “công bộc” của dân. Đó là nguyên tắc đảm bảo quyền kiểm soát của nhân dân đối với chính quyền. Cán bộ công chức Nhà nước phải thật sự là công bộc của dân, phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, phải làm sao cho nhân dân biết hưởng quyền dân chủ, biết dùng quyền dân chủ của mình, dám nói, dám làm. Đối với vấn đề cán bộ, công chức Nhà nước chiếm một vị trí quan trọng trong việc củng cố, xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh, thật sự vì dân. Đội ngũ công chức Nhà nước phải là người am hiểu chính sách, pháp luật, đồng thời có liên hệ mật thiết với nhân dân, những người có tinh thần trách nhiệm, bao dung.

Văn kiện Đại hội X nêu bật việc tiếp tục đổi mới tổ chức của Quốc hội, Chính phủ và Hội đồng nhân dân các cấp gắn liền với đẩy mạnh, cải cách hành chính, xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh. Có thể thấy rõ rằng, việc đổi mới tổ chức và hoạt động Nhà nước từ lập pháp, hành pháp và tư pháp đều thể hiện và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, mà nội dung cốt lõi là phát huy dân chủ, xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Văn kiện Đại hội X đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa quan điểm Nhà nước pháp quyền của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, những tinh hoa văn minh nhân loại về pháp quyền và truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam để xây dựng, phát triển Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân.

Để thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội X về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN, cần tập trung tốt một số việc cơ bản:

Ban hành và hoàn thiện chế độ công vụ gắn liền với cải cách hành chính, nâng cao chất lượng hoạt động của bộ máy Nhà nước, phục vụ nhân dân.

Đề cao trách nhiệm giải quyết khiếu kiện, tố cáo của công dân, bảo đảm tính công minh của pháp luật, có tình có lý.

Đẩy mạnh chống tham nhũng, quan liêu trong bộ máy Nhà nước

Tập trung sắp xếp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn hóa đội ngũ cán bộ công chức đủ năng lực đảm đương nhiệm vụ quản lý xã hội, quản lý đất nước; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, phục vụ dân sinh thời kỳ mới, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước.

Nghiêm khắc xử lý những cán bộ, công chức vi phạm pháp luật, lợi dụng chức vụ, đặc quyền, đặc lợi, nhũng nhiễu dân.

Cần nắm vững tinh thần cơ bản có tính chất chỉ đạo là phát huy cao nhất quy chế dân chủ từ cơ sở, để xây dựng Nhà nước ta thật sự trong sạch, vững mạnh, đẩy mạnh chống tham nhũng trong bộ máy Nhà nước, từ Trung ương đến cơ sở, đảm bảo cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” trong điều kiện lịch sử mới, đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế.

TS PHẠM VĂN KHÁNH