Hằng năm, cứ mỗi độ xuân về, tết đến, Bác Hồ đi thăm và chúc tết nhân dân. Qua cảnh tết ở mỗi nhà mà Bác biết được đời sống của nhân dân ra sao. Bác đến với dân thật tự nhiên, quen thuộc, thân thiết như người cha trong gia đình.

Bác Hồ nói chuyện với các cháu thiếu nhi trong dịp Người về thăm và chúc tết đồng bào tỉnh Hà Bắc (xuân Đinh Mùi, 9/2/1967)

 

Sáng ngày 30/1/1963 (sau Tết Nguyên đán Quý Mão), Bác Hồ về thăm Nghiêm Xuyên và tiếp xúc với nhân dân. Theo chương trình, đồng bào hai huyện Thường Tín và Phú Xuyên sẽ tập trung ở cánh đồng Nghiêm Xuyên để nghe Bác Hồ nói về chuyện chống hạn. Bác đến sớm hơn giờ hẹn và đi thẳng đến khu cầu Bầu xem tình hình chống hạn. Khi qua Bác rẽ vào một ngôi nhà. Bác hỏi chủ nhà tết vừa rồi, ăn tết có vui không? Mọi người đều thưa với Bác vui, riêng có một bà chừng 60 tuổi nói: “Thưa Bác, nhà cháu ăn tết không vui!”. Bác hỏi: Vì sao? Bà liền báo cáo, vốn gia đình đã nhiều năm có ngôi nhà ở gần đường. Nay huyện có lệnh dời dân để mở rộng đường, không bồi thường, cũng không chỉ dẫn phương hướng cho gia đình chuyển đi đâu, vì thế gia đình ăn tết không vui. Bác lắng nghe và chỉ thị cho cán bộ địa phương phải tìm cách giải quyết đất ở cho gia đình bà. Khi lên xe, Bác không vui và nói với các đồng chí đi cùng: “Đối xử với dân như thế là không tốt”.

Ngày 21/1/1966 (tức mùng một Tết Bính Ngọ), Bác Hồ về thăm thôn Văn Phú, xã Văn Khê, huyện Hoài Đức (Hà Tây). Mới 6 giờ 30, Bác đã về đến đầu làng. Người vào thăm một gia đình xã viên hợp tác xã nông nghiệp. Chủ nhà là bà Đào Thị An. Sau phút ngỡ ngàng đã xúc động đến lúng túng, khi vào nhà nhìn thấy mâm ngũ quả bày rất đẹp, Bác khen, Bác chúc tết gia đình, hỏi thăm việc làm ăn… Sau đó, Bác đi thăm quanh nhà, thăm khu chăn nuôi. Bác góp ý nên xây chuồng lợn cao và cho sáng, thoáng lợn.

Sau đó, Bác sang thăm một gia đình khác – nhà ông Đặng Đình Đĩnh. Gia đình ông Đĩnh khá phong lưu, có hoành phi, câu đối sơn son thiếp vàng khá đẹp. Bác chúc tết gia đình, và chăm chú nhìn ba chữ “Văn Phi Phú” trên bức hoành phi, Bác khen ba chữ này vừa hay lại hợp với tên làng Văn Phú: Văn là sống có văn hóa, Phú là giàu sang. Chữ hay lắm!

Lúc ấy đang có cao trào “hũ gạo tiết kiệm” để chống Mỹ, Bác hỏi gia đình có “hũ gạo tiết kiệm” không? Gia đình báo cáo với Bác là “có”. Bác bảo mang hũ gạo cho Bác xem. Khi gia đình mang hũ gạo ra, tự tay Bác vốc gạo lên để xem. Bác Hồ của chúng ta là như thế. Bác quý dân, yêu dân, đến với dân rất thân ái, nhưng rất cụ thể.

Sớm mùng một tết năm ấy, hai gia đình thôn Văn Phú có vinh dự được Bác Hồ đến xông nhà đều thấy rất vui và phấn khởi.

Nhớ lại năm đầu tiên ở Hà Nội, sau Cách mạng tháng Tám, vào chiều 30 Tết Ất Dậu (tức ngày 1/2/1946) Bác Hồ đến thăm và chúc tết một số gia đình ở thủ đô. Giữa đêm tối trời, ngày 30 tết xe dừng lại ở đầu ngõ Hàng Đũa, phố Sinh Từ (nay là phố Nguyễn Khuyến), Bác cùng các đồng chí giúp việc lần mò đi vào trong ngõ hẹp, thiếu ánh sáng. Mấy Bác cháu vào thăm một gia đình làm nghề kéo xe. Chủ nhà bị ốm nằm trên một chiếc chõng tre đắp chiếc chiếu mỏng. Đồng chí giúp việc bước vào gõ cửa và nói:

- Cụ Hồ đến thăm gia đình. Chủ nhà trở mình ho sù sụ. Bác ra hiệu để chủ nhà nằm nghỉ và bảo kéo lại chiếc chiếu che kín cho người bệnh, rồi mấy Bác cháu im lặng khép cửa đi ra.

Dọc đường, Bác nói khẽ:

- Ba mươi tết mà không thấy tết.

Xe đưa Bác đi đến phố Hàm Long. Bác vào thăm và chúc tết một gia đình viên chức nghèo. Thấy Bác đến, mọi người trong nhà mừng quá reo lên, kéo vội những quần áo đang phơi trên dây thép giữa nhà rồi đưa ghế mời Bác ngồi. Bác vui vẻ hỏi thăm và chúc tết mọi người trong gia đình.

Tiếp đó, Bác lên xe đi thăm và chúc tết một vài gia đình khác ở phố Hàng Vải để thấy cảnh “Tết vừa”, “Tết khá”, “Tết sang” của các tầng lớp nhân dân Hà Nội.

Ngày xuân, Bác về với dân càng thấy Bác chân thành, yêu quý nhân dân biết chừng nào!

BÙI CÔNG HIẾN