Hôm qua (13/11), thảo luận tại hội trường về Dự án Luật trưng mua trưng dụng tài sản, các đại biểu QH đồng tình về sự cần thiết ban hành Luật, tuy nhiên còn băn khoăn về một số vấn đề, đặc biệt là về: Điều kiện thực hiện việc trưng mua, trưng dụng tài sản; hình thức của quyết định trưng mua, trưng dụng tài sản.
Về điều kiện để thực hiện việc trưng mua, trưng dụng tài sản, đa số ý kiến cho rằng, quy định như trong dự thảo Luật cần được cân nhắc kỹ vì theo quy định của Hiến pháp, việc trưng mua, trưng dụng tài sản chỉ đặt ra trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng - an ninh (QP- AN) và vì lợi ích quốc gia. Các trường hợp khẩn cấp như thiên tai, thảm họa, truy bắt tội phạm... thì trong hệ thống pháp luật hiện hành cũng đã có quy định.
Có đại biểu cho rằng, không nên mở quá rộng điều kiện trưng mua, trưng dụng tài sản. Vì nếu cứ tùy tiện, máy móc áp dụng việc trưng mua, trưng dụng tài sản thì khả năng và nguồn lực tài chính của đất nước khó có thể đáp ứng được, nhất là trong thực tế ở nước ta tình hình thiên tai, dịch bệnh, bão lũ… xảy ra thường xuyên.
Có đại biểu nói rằng việc mở rộng điều kiện để trưng mua, trưng dụng tài sản cần phải được cân nhắc thận trọng nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức có tài sản bị trưng mua, trưng dụng. Mặc dù việc trưng dụng, trưng mua có được bồi thường, trả giá, nhưng ít nhiều vẫn động chạm đến quyền lợi và cuộc sống của người dân. Nếu quy định rõ ràng, minh bạch, người dân sẽ sẵn sàng góp sức; nếu không, dù có dùng luật cũng không thuyết phục được lòng người. Luật phải quy định cụ thể chặt chẽ mức độ cần thiết như thế nào thì sẽ quyết định trưng mua, trưng dụng tài sản?
Một số đại biểu băn khoăn và đề nghị cần quy định rõ “những trường hợp thật cần thiết vì lý do QP-AN và vì lợi ích quốc gia” là những trường hợp nào? Cần xác định rõ thế nào là “thật cần thiết” và tránh việc luật này lại là luật tổng hợp của nhiều luật khác; nếu dự thảo Luật chưa làm rõ được khi nào thì quyết định trưng mua, khi nào thì quyết định trưng dụng mà chỉ quy định một cách chung chung thì rất khó và phức tạp khi tổ chức thực hiện.
Về hình thức của quyết định trưng mua, trưng dụng tài sản, nhìn chung các ý kiến nhất trí rằng, để đáp ứng được yêu cầu về tài sản trong trường hợp thật cần thiết vì lý do QP-AN và vì lợi ích quốc gia, việc ra quyết định trưng mua, trưng dụng tài sản bằng lời nói là cần thiết, nhưng phải được quy định chặt chẽ hơn. Các ý kiến đề nghị nên khoanh lại đối tượng được áp dụng việc trưng dụng bằng lời nói; quy định cụ thể hơn những trường hợp, tình huống, điều kiện áp dụng nhằm bảo đảm tính nghiêm minh, chặt chẽ đồng thời bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người có tài sản bị trưng dụng. Có như vậy, mới hạn chế tối đa việc áp dụng hình thức trưng dụng bằng lời nói, tránh lạm dụng hoặc lợi dụng, tranh chấp, khiếu nại, tố cáo có thể phát sinh và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức có tài sản bị trưng dụng.
KHƯƠNG NGUYÊN (tổng hợp)
